Urartuların barajı ne olacak?

DUVAR - Van'da M.Ö. 685-645 yılları arasında hüküm süren Urartu Kralı 2'nci Rusa tarafından kentin doğusunda bulunan Erek Dağı eteğine inşa edilen ve bölge halkı tarafından da Keşiş Gölü olarak bilinen Rusa Barajı, özellikle ilkbahar aylarında ziyaretçi akınına uğruyor. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Rafet Çavuşoğlu, Urartuların, 2 bin 544 metre yükseklikte iki ayrı bent yaparak inşa ettikleri baraj gölüyle Van Ovası'nı suladıklarını, ayrıca kanallar açarak Toprak Kale ve Tuşba Kalesi'ne de su verdiğini söyledi. Bölge halkı, günümüzde su kaynağı olarak kullanılmayan alanın turizme katkı sağlaması için çalışma yapılmasını istedi.

Urartu Kralı 2'nci Rusa (M.Ö. 685 - 645) tarafından küçük bir akarsu vadisinin önünün kapatılmasıyla meydana getirilen yapay bir göl olan Keşiş Gölü, 2 bin 700 yıldan beri çalışan bir sulama barajı özelliği taşıyor. Keşiş Göleti'nin güneybatı vadi ucuna, yaklaşık olarak 20-25 metre genişliğinde ve 75 metre uzunluğunda bir set yapılmış. Bu setin yapılma sebebi de suyun çok yükseldiği zaman taşmasını engellemek ve yazın kontrollü bir şekilde kanallara aktarmak. Bu yolla Van'ın kuzeybatı ovasını sulamak. Dönemin şartları dikkate alındığında gelişmiş bir mühendislik ürünü olan göl, dağ ve yayla turizmi için oldukça elverişli bir ortam oluşturuyor.

Çavuşoğlu, Urartuların, kurak geçen yaz aylarında bağ ve bahçeleri sulamak için Keşiş Gölü'ne benzer göletler ve barajlar yaptığını belirterek, "Rusa, Urartu kralları arasında önemli bir kral, çünkü ismini bildiğimiz 5 büyük kenti kuruyor. Özellikle imara çok önem veriyor. Van, Antalya ve Şanlıurfa'dan sonra yazın güneşi en fazla alan ilimiz. Bundan dolayı da yazın kurak geçiyor. Yüksek bir plato düşündüğümüz zaman, 1600 rakımlı bir Van Gölü havzası düşündüğümüzde, burası çok önemli. Bu kısa yaz dönemi içerisinde bağ ve bahçeleri sulamak için kanallar yapılıyor. Keşiş Gölü, Rusa tarafından M.Ö. 7'nci yüzyıla ait, 685-645 bir gölet. Bu göletin geçmişi 2 bin 700 yıl öncesine dayanıyor" dedi.

Çavuşoğlu şunları kaydetti: Vadiler arasında kurulmuş olan düz arazileri verimli hale getirebilmek için sulama yapmanız gerekiyor. Urartu'nun 3'üncü Kralı Menua, 55 kilometreden Van'ın güney kesimini sulamak için Şamranaltı dediğimiz noktayı sulamak için kanal inşa ediyor. Kanalı getirmiş olduğu yol güzergahında da muazzam şekilde sulama yapıyor. Erek Dağı'ndan gelen sular Van'ın orta bölümünü suluyor."