Geçmiş olsun, enflasyon uçacak!
Dolar seçim sonrasında bir önceki seçimdeki kadar artış göstermese de yıl sonuna kadar 38-40 TL aralığını bulacak gibi... Asıl tehlike ise daha sert sıkılaştırma önlemleriyle durgunluğun artması...
YA ACI İLAÇ ZEHİRE DÖNÜŞÜRSE!
Yerel seçimler, tahminlerin ötesinde bir sürprizle sonuçlandı. İktidar bloku çok ciddi oranda kan kaybetti. Ve önümüzde ekonomik açıdan çok zorlu iki yıl bizi bekliyor. AK Parti Genel Başkanının balkon konuşmasının sonuna doğru sarf ettiği sözler, ciddi bir kemer sıkma politikasıyla karşı karşıya kalacağımızın habercisi... Birkaç gün içinde acı ilacı içmeye başlayacağız. Orta Vadeli Program (OVP) ve TCMB beklentilerinin hiçbirinin tutturulamayacağını da burada hatırlatayım. Yani hem acı ilacı içeceğiz hem de bu müthiş krizden çıkmak için birkaç yıl ilaç tedavisini sürdürmek zorunda kalacağız. Büyük olasılıkla mayıstan sonra enflasyon baz etkisiyle belli oranda bir düşüş gösterecek, ancak yıl sonunu yine de yüzde 70’ler seviyelerinde karşılayacak. Gıda enflasyonunda düşüş ise çok daha yavaş gerçekleşecek. Dolar seçim sonrasında bir önceki seçimdeki kadar artış göstermese de yıl sonuna kadar 38-40 TL aralığını bulacak gibi... Asıl tehlike ise daha sert sıkılaştırma önlemleriyle durgunluğun artması... Bu zaten istenilen, ancak enflasyon içinde durgunluk olma ihtimali de yabana atmamak gerekir ki, işte o zaman o acı ilaç zehre dönüşebilir.
POZİTİF REEL FAİZDEN HALA UZAĞIZ
Resmi verileri dikkate almamak gerektiğini sürekli hatırlatmakta bir kez daha fayda var. Ve milletin TL mevduat faizine akın etmemesi de bunun kanıtı... Hazine ve Maliye Bakanı millete gönül koyuyor, ama gerek TÜİK’in enflasyon verileri gerekse TCMB’nin beklentilerine bir bakılırsa anlaşılır ki, politika faizini ne kadar artırırsanız artırın, eğer ki elinizdeki enflasyon verileri gerçek değilse, o ülkede pozitif reel faiz ortamına geçmeniz mümkün değil. İşte bu sebeple ki, son günlerde kur korumalı mevduattan çıkışlarda yine duraksama başladı, bunun yanı sıra döviz mevduatına yöneliş de artıyor. Seçim sonrasında, eğer ki gerçekten finansal dengeleri yeniden toparlamak gibi bir niyet varsa, ekonomi yönetiminin ilk yapması gereken TÜİK’ten gerçek verileri talep etmesi olmalı... Ve tabii TCMB’nin de beklentilerini radikal biçimde revize etmesi gerekli. Bunlar olmadan liralaşmanın gerçekleşmesi imkansız görünüyor.
UCUZ İŞGÜCÜYLE GÖRECE YÜKSEK İSTİHDAM
TÜİK’in ‘Hane54halkı İşgücü Araştırması’ sonuçlarına göre; 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı 2023 yılında bir önceki yıla göre 318 bin kişi azalarak 3 milyon 264 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 1 puan azalarak yüzde 9.4 seviyesinde gerçekleşti. İşsizlik oranı erkeklerde yüzde 7.7, kadınlarda yüzde 12.6 düzeyinde tahmin ediliyor. İstihdam edilenlerin sayısı 2023 yılında bir önceki yıla göre 880 bin kişi artarak 31 milyon 632 bin kişi, istihdam oranı ise 0.8 puan artarak yüzde 48.3 oldu. Bu oran erkeklerde yüzde 65.7, kadınlarda yüzde 31.3... İşgücü 2023 yılında bir önceki yıla göre 562 bin kişi artarak 34 milyon 896 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise 0.2 puan artarak yüzde 53.3 olarak gerçekleşti. İşgücüne katılma oranı erkeklerde yüzde 71.2, kadınlarda ise yüzde 35.8 oldu.15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı 2023 yılında bir önceki yıla göre 2 puan azalarak yüzde 17.4’e geriledi. Bu yaş grubundaki işsizlik oranı, erkeklerde yüzde 14.3, kadınlarda ise yüzde 23.2 olarak tahmin ediliyor. Tüm bu veriler, AK Parti’nin düşük ücretle yüksek istihdam politikası sayesinde böyle... Sendikaların etkisiz, göçmen işgücünün yarı ücretle çalıştığı bir ortamda bu politikayı uygulamakta iktidar pek de zorlanmıyor.
İSTİHDAM ÜRETİCİ SEKTÖRLERDE DÜŞÜYOR, HİZMET SEKTÖRÜNDE ARTIYOR
Gelelim sektörlere göre istihdamın dağılımına... İstihdam edilenlerin yüzde 14.8’i tarım, yüzde 21.2’si sanayi, yüzde 6.3’ü inşaat, yüzde 57.6’sı ise hizmet sektöründe... Bir önceki yılla karşılaştırıldığında, hizmet sektörünün istihdam edilenler içindeki payı 1.1 puan, inşaat sektörünün payı 0.3 puan artarken, tarım sektörünün payı 1 puan, sanayi sektörünün payı 0.5 puan azaldı. Görüldüğü üzere üretici sektörlerdeki kan kaybı ve sanayideki otomatizasyon istihdama da yansıyor. 2023 yılında 4 milyon 695 bin kişi tarım sektöründe, 6 milyon 711 bin kişi sanayi sektöründe, 1 milyon 997 bin kişi inşaat sektöründe, 18 milyon 230 bin kişi hizmet sektöründe istihdam edildi. Bir önceki yılla karşılaştırıldığında, istihdam edilenlerin sayısı tarım sektöründe 171 bin kişi azalırken, sanayi sektöründe 48 bin, inşaat sektöründe 151 bin, hizmet sektöründe 852 bin kişi arttı. Zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan atıl işgücü oranı 2023 yılında bir önceki yıla göre 1.5 puan artarak yüzde 22.8 oldu. Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı yüzde 15.4’ken, işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı yüzde 17.3 olarak gerçekleşti.