TÜBİTAK nasıl satılacak?

Hülya Karabağlı  [email protected]

DUVAR - TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen Torba Tasarı'da yer alan 100’den fazla özel bütçeli kurum ve kuruluşla ilgili özelleştirme kararı yeni bir tartışma başlattı.

Düzenleme özel bütçeli kurumlara, varlıklarını Özelleştirme İdaresi'ne devrederek satışa sunma yetkisi tanıyor.

TRT VE TDK DA VAR

CHP, MHP ve HDP’nin komisyon görüşmelerinde muhalefet ettiği düzenleme, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Türk Tarih Kurumu, Türk Dil Kurumu (TRT), Türkiye Su Enstitüsü, DSİ, Türkiye İnsan Hakları Kurumu, Türkiye Yazma Eserleri, Doğu Anadolu Bölge Kalkınma İdaresi, Atatürk Orman Çiftliği (AOÇ), TRT, Darülaceze Başkanlığı, Devlet Opera Balesi ve Devlet Tiyatroları, Atatürk Kültür Merkezi ve Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü’nün de içinde olduğu 100’den fazla özel bütçeli kurum ve kuruluşu kapsıyor.

İHALE YASASININ DIŞINA ÇIKARILIYOR

Düzenlemeye omisyonu CHP’li Üyesi Ankara Milletvekili Bülent Kuşoğlu, “Kurumlar ve şirketler kendilerinin satacakları varlıkları Özelleştirme idaresine veriyor; bunlar ihale yasası kapsamından çıkarılarak satışa sunulacak” dedi.

Bu düzenlemenin özel bir kanun anlamına geldiğini söyleyen Kuşoğlu, tasarıda her ne kadar 'kurumlardan talep gelmesi halinde' gibi bir esneklik olsa da bunun istismara çok açık bir düzenleme olduğunu kaydetti.

Torba Tasarının genel kurulda bu hafta görüşülmesi bekleniyor.

Tartışma yaratan düzenleme tasarının 35. maddesinde yer alıyor. Buna göre özel bütçeli idarelere ait ticari amaçlı kuruluşlardaki hisseler ile varlıklardan bu idarelerce, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na bildirilenler, Özelleştirme Yasası kapsamında özelleştirilecek.

BAKAN NASIL İŞLEYECEĞİNİ ANLATTI

Tasarıyla ilgili komisyona bilgi veren Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan, tepki çeken düzenlemenin nasıl işleyeceği konusunda komisyon üyelerine örneklerle  bilgi verdi. Elvan şunları anlattı:

“Millî Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü 'Benim böyle bir binam var, lütfen bunu benim adıma satın' dediği anda Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'nın bu alanda çalıştığı danışmanlar var. O danışmanlara mevcut portföy içerisinde bu işi de verecek ve süratle bunun neticelenmesi sağlanacak. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı bu işi üç ayda bitiriyorsa belki o kurum bir yılda, iki yılda bunun satımını anca gerçekleştirebilecek.”

'PROGRAMA ALARAK SATACAĞIZ'

Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Hukuk Müşaviri Mehmet Kilci de komisyona bilgi verirken “Özel bütçeli kuruluş kendisi talep ederse bize bildirilecek ve biz kapsam ve programa alarak satacağız zaten” dedi.

Komisyonda tutanaklara yansıyan tartışmalar ise şöyle:

AYKUT ERDOĞDU (İstanbul) – Bu düzenleme Anayasa’ya köküyle aykırı bir düzenleme. Böyle bir yetki de verilemez.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Bir soru soracağım Mehmet Bey. Özel ek madde 6’da diyor ki: “Özel bütçeli idarelere ait ticari amaçlı kuruluşlardaki hisseler ile varlıklardan…” Bu biraz önce saydıklarınız, Atatürk Araştırma kurumu vesaire, onların hiçbirisi ticari amaçlı değil.

ÖZELLEŞTİRME İDARESİ BAŞKANLIĞI HUKUK MÜŞAVİRİ MEHMET KİLCİ – Yok, onların ticari amaçlı kuruluşlarda eğer herhangi bir iştiraki varsa efendim, mesela hisse senedi almış olabilir, bir şekilde oradan paydaş olmuş olabilir. Onlar artık gerek duymayıp da bize bildirirse özelleştireceğiz ve elde ettiğimiz geliri zaten kendilerine vereceğiz.

AYKUT ERDOĞDU (İstanbul) – Varlıklar da diyor orada, sadece hisse senetleri demiyor.

 MEHMET KİLCİ – Var, var, “ticari amaçlı kuruluşlardaki hisse senetleri ile” diyor efendim.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) – O zaman, mesela, Millî Piyango veya Atatürk Araştırma Kurumu kendisiyle ilgili bir binayı da değil de…

MEHMET KİLCİ – Binayı da bildirebilir efendim, herhangi bir ticari kuruluşta hissesi varsa onu da bildirebilir.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) – Binasını veya ticari amaçlı hissesi varsa.

MEHMET KİLCİ– Evet efendim, madde onu kapsıyor.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) – Binasını, şimdi binalar Millî Emlak'a ait zaten, mesela Millî Piyango değil mi, onlara ait?

MEHMET KİLCİ– Yok, değildi efendim. Bize bildirdi bir tane, hatta biz kapsam ve programa alamadığımız için hazineye devretmeye yöneldi, iyi biliyorum.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) – Yani Millî Emlak vasıtasıyla bina alımı yapmıyor mu ya da satmıyor mu?

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) – Bakın, kamuya ait binalar ya Millî Emlak'a aittir ya da biraz önce söylediğiniz gibi kendilerine aittir. Millî Emlake aitse Millî Emlak alır veya Millî Emlak satar, kendisine aitse yine alıp satabilir kendisi yani Millî Piyango binasını alır veya satar ya da Atatürk Araştırma Kurumu alır veya satar veya Vakıflar alır veya satabilir, gerekli izinleri satar veya alır. Bunda bir beis yok ki, bir problem yok ki, bunu neden buraya yazıyoruz?

MEHMET KİLCİ – Haklısınız efendim de eğer idare kendisi satma yetkisi varken satmak istemeyip Özelleştirme İdaresi Başkanlığına bildirerek profesyonel, bu işte yetkin bir kuruluşa bu işi gerçekleştirtmek isterse diye düşündük biz bunu ve dediğim gibi Millî Piyangodan böyle bir talep geldiği için… Buna benzer düzenlemeler mesela 5335 sayılı Yasa’da da var, Devlet Demiryolları Yönetim Kurulu kararıyla istihdam fazlası addettiği taşınmazları bize bildiriyor, biz satıyoruz, giderleri düştükten sonra bakiye parayı kendilerine gönderiyoruz. Daha önce Emekli Sandığına ait iştirak hisseleri ile varlıkları da bu yolla satıyorduk fakat 5510 sayılı Yasa geldikten sonra artık onlar taşınmazlarını Maliyeye vermeye başladılar. Yani buna benzer, paralel düzenlemeler aslında değişik kanunlarda var, biz onların tümünü bir araya getirmek için de böyle bir düzenlemeyi arzuladık.

GARO PAYLAN (İstanbul) – Buradaki ibare, “varlıklar” diyorsunuz. Bakın, varlıklar çok geniş bir kavramdır. Burada taşınmazlar mıdır amaç?

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) – Gayrimenkul farklı bir şey, varlıklar başka bir şey.

ERHAN USTA (Samsun) – Şimdi, “emlakçı” dediniz, oradan devam edelim. Emlakçıya gittiğinizde bir şeyinizi satmak istiyorsanız o alacağı komisyona bakar, fiyatına bakmaz, işi satmaya bakar. Bence devlet idareleri arasında böyle komisyon filan olmaz yani Özelleştirme İdaresi de nihayetinde bu devletin bir kurumu. Eğer bir ihtiyaç varsa ki bana göre her kurum kendi işini, kendi varlığını kendisi daha iyi satar, yani daha iyi değerlendirebilir. Yani bir kurum açısından önemli olan bir şey…

NURSEL AYDOĞAN (Diyarbakır) – Bir de ben şunu merak ediyorum: Koskoca bir kurum diyelim bir binasını satacak, satamıyor mu yani? Bir binayı satacak, diyelim bir kurum, dediğiniz gibi Millî Piyango İdaresi bir binasını satacak, çok mu zordur? Niye böyle bir yasaya ihtiyaç duyuluyor? Ben de devlet dairesinde çalıştım, yani memurların da çoğu bu işi yapabilecek kapasitede. Kaldı ki bir danışmanlık hizmeti alacak olsa devlet içerisindeki kurumlar birbirine yardım etmek durumundadır, bir kurum binasını satacaksa danışmanlık anlamında sizden bilgi isteyebilir, yardım isteyebilir, siz bir personelinizi görevlendirebilirsiniz onlara yardımcı olmak için. Yani çok anlayamadık bu yasanın çıkartılış amacını, muğlak bir şeyin içinde yani, bir izah edebilirseniz…

Düzenlemenin kapsamına giren kurum ve kuruluşların tam listesi