'40 bin 250 mahpus günde en fazla 11 TL alıyor'

DUVAR - Cezaevlerinde bulunan birçok hükümlü az da olsa hayatlarına devam edebilmek için çalışmak zorunda kalıyor. Bazı mahkumlar ailelerine mektup yazmak için pul parasına çalışıyor. Sosyolog Tayfun Koç, 2015 yılı itibarıyla 40 bin 250 mahkumdan çırak olarak çalışan 7 buçuk TL, kalfa 8 ve usta olarak çalışanların en fazla 10 TL aldıklarını söylüyor. Avukat Rahmi Ofluoğlu ise, hukuk devletinde yaşayan herkesin sosyal güvencelerin olması gerektiğini belirterek bu konuyla ilgili hukuksal düzenlemelerin getirilmesi gerektiğini ifade etti.

'ASGARİ ÜCRET VE SİGORTA ŞART'

258 farklı hapishanede işyurdunun mevcut olduğunu, 40 bin 250 mahpusun işyurtları kurumu bünyesinde çalıştığını söyleyen Koç, konuyla ilgili olarak şunları söyledi, “5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunu'na göre, bir hükümlünün çalışması yükümlülüktür. Hükümlülerin çalışması zorunludur. Tutukların çalışması ise isteğe bağlıdır. 29. Maddenin 1. Fıkrasına göre, kurum hekimi tarafından belirlenen ruhsal ve bedensel olarak sağlıklı olduğu belirlenen meslek sahibi olmayan hükümlüler ile meslek sahibi olan istekliler kurum imkanları ölçüsünde belirlenen ücret karşılığında atölye veya işyurtlarında çalıştırılabilirler. Yani bu şu anlama geliyor: Hükümlülerin sağlık problemleri yoksa ve meslek sahibi değillerse çalışmak zorundadırlar. Tutukluların çalışmasında ise kendilerinden çalışmaları istenebilir. Ancak buna mecbur tutulamazlar. Burada en büyük sorun ise şu: Çalışan 40 bin 250 mahpusun sigortası yok. Usta olarak çalışan mahpus günde en fazla 11 lira alabiliyor. Bununla ilgili yasal düzenlemeler getirilmeli. Çalışan mahpuslar asgari ücret almalı ve sağlık sigortaların uzun vadeli olarak acil bir şekilde düzenlenmesi gerekir. Hizmet akdi ile çalışmamakla birlikte, Ceza İnfaz Kurumları bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutuklular hakkında, iş kazası ve meslek hastalığı ile analık sigortası uygulanıyor. Bu sigortalılık sadece iş kazası, meslek hastalığı ve analık sigortasını kapsamaktadır. Uzun vadeli sigorta kolları (malullük, yaşlılık, ölüm) bu sigortaya dahil değildir. Dolayısıyla emekli olamıyorlar. Ancak dışarıdan isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek emeklilik hakkı elde edebilirler.”

'DİSİPLİN CEZALARIYLA TEHDİT EDİLİYORLAR'

Çalışan mahpuslar için en büyük sorunun bu işi yapmak istemedikleri zaman disiplin cezasıyla tehdit edildiklerini belirten Koç şöyle devam etti: “Eğer bir mahpus verilen işi yapmıyorsa disiplin cezası alıyor. Örneğin hükümlünün iyi hali ortadan kalkabiliyor. Mahpuslar meslek sahibi değilse ve sağlık problemleri yoksa verilen işleri yapmak zorundadırlar. Bize ulaşan iddialara göre cezaevleri müdürlerinin mahpusları kendi işlerinde bile kullanıldığı söyleniyor. Bütün bunlar büyük hak ihlallerini gözler önüne seriyor. Çalışan mahpuslar için insani ve vicdani yasaların acil bir şekilde oluşturulması gerekiyor.”

'HUKUK DEVLETİNDE SOSYAL GÜVENCE OLMALI'

Ceza Hukuku davalarıyla tanınan avukat Rahmi Ofluoğlu ise, cezaevlerinde çalışanlarla ilgili şöyle konuştu: “Her ne kadar bu durum cezanın infazı olarak verilse dahi bir hukuk devletinde bunların yaşanmaması gerekiyor. Bu bir angaryadır. İnsanlar hangi şartlarda olursa olsun kötü koşullarda çalıştırılmamalı. Bu yüzden cezaevlerinde hükümlü olarak bulunanların da sosyal güvencelerin yapılması gerekiyor.”

ABD'de mahkumlar kölelik şartlarına isyan etti

Mahkum çalıştırma ABD infaz sisteminde yaygın olarak başvurulan bir uygulama. ABD'deki cezaevlerinde yatan hükümlüler, dört hafta önce ağır, işlerde düşük ücretlerle çalıştırılmalarının yanı sıra hapishane şartlarının düzeltilmesi için açlık grevi başlattı. Attica Hapishanesi eylemlerinin 45’inci yıl dönümünde açlık grevleri 24 eyalete yayılmış durumda. Açlık grevine 20 binin üzerinde mahpus katılıyor.

ABD'de onbinlerce mahkum açlık grevinde

Açık cezaevlerine mahkûm aranıyor!