OHAL'in gölgesinde Meclis'in dokuz ayı

DUVAR - Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) 2. Yasama Yılı'nı tamamlayarak 1 Ekim’e kadar tatile girdi. Meclis’in dokuz aylık çalışma döneminin en önemli iki işi Anayasa ve İçtüzük değişikliği oldu. 'Kelepçeli eylem' gibi tarihe geçen bir dizi olaya şahitlik eden Meclis’te muhalefetin zaferi ise çocuk istismarı önergesinin geri çekilmesi ve zeytinlik alanların kurtarılması oldu.

DÖRT KEZ OHAL UZATILDI

Meclis Genel Kurulu dokuz ay süren 2. Yasama Yılı’nda 120 kez toplandı, 34 Meclis kararını kabul etti. Meclis kararlarının içinde dört kez OHAL’i uzatma, Irak-Suriye, Afganistan, Somali, UNİFAL, Mali-Orta Afrika asker gönderme gibi tezkereler vardı.

BEŞ GENSORU ÖNERGESİ REDDEDİLDİ

CHP bu dönem, Tarım Bakanı Faruk Çelik, Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, HDP ise İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Adalet Bakanı Bekir Bozdağ ve Milli Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz hakkında gensoru önergeleri verdi. Beş gensoru önergesinin de gündeme alınması reddedildi.

MECLİS 290 KANUN YAPTI

Genel Kurul bu süreçte toplam 290 kanun yaptı. Bu kanunların neredeyse yüzde 90’ı uluslararası anlaşmaların onaylanmasıydı. Ankara Kazan İlçesinin adının Kahramankazan olarak değiştiren, 15 Temmuz’u Demokrasi ve Milli Birlik günü ilan eden Meclis, Gelir Vergisi, Bilirkişilik, Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK), Sınai Mülkiyet, Serbest Bölgeler, İstinaf Mahkemeleri Kanunlarında değişiklik yaptı. Bütçe Kanunu için de uzun bir mesai harcayan Meclis ayrıca iki kez de borç yapılandırması kanunu çıkardı. Meclis’te en çok tartışma yaratan görüşmeler ise CMK, Anayasa değişikliği, Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Kanunu ile İçtüzük değişikliğinde yaşandı.

MUHALEFET GERİ ADIM ATTIRDI

CMK’da değişiklik öngören tasarı görüşülürken 'cinsel istismar suçlarında mağdur ile failin evlenmesi durumunda cezanın ertelenmesi'ni öngören bir düzenleme yapılmak istendi. Muhalefet partileri ve kadın örgütlerini ayağa kaldıran önerge tepkiler üzerine geri çekildi. Bir diğer tartışmalı konu ise zeytinlik alanların sanayiye açılmasını öngören düzenlemeydi. Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Kanunu içinde gelen düzenleme muhalefet partileri, çevre örgütleri ve zeytin üreticilerinin tepkisi üzerine tasarıdan çıkarılmak zorunda kaldı.

KELEPÇELİ EYLEM TARİHE GEÇTİ

Meclis’in 2. Yasama Yılı’na damga vuran iki değişiklik Anayasa ve İçtüzük oldu. CHP ve HDP'nin karşı çıktığı düzenlemelerle ilgili geri adım atılmadı ama iki değişiklik süreci de tarihe geçen eylemlere sahne oldu. Anayasa görüşmeleri sırasında Bağımsız Ankara Milletvekili Aylin Nazlıaka kendini kürsüye kelepçeledi. AK Partili kadınlar kelepçeyi çıkarmak için müdahale ettikten sonra kadın milletvekilleri arasında kavga çıktı. Hem kelepçeli eylem hem de kadın milletvekilleri arasındaki şiddet görüntüleri Meclis tarihinin ilkleri arasına girdi. Kavga sonrası çok sayıda kadın milletvekili yaralandı.

CHP’DEN 13 SAAT TERK ETMEME EYLEMİ

Bu dönem Meclis tarihine geçen bir diğer eylem ise İçtüzük değişikliği sürecinde CHP tarafından yapıldı. CHP’liler 13 saat süren Genel Kurulu terk etmeme eylemini 'Demokrasi nöbeti' olarak adlandırdı. Genel Kurul’a ayrı bir ses sistemi kurulan eylem boyunca milletvekilleri saatlerce İçtüzük değişikliğine karşı konuşmalar yaptı.

ÜÇ ARAŞTIRMA KOMİSYONU KURULDU

Her Genel Kurul oturumunda en az iki partinin çeşitli konularda Meclis Araştırması açılması için verdiği önergeler içinde sadece üçü karşılık buldu. Dört partinin ortak önergesiyle Adana Aladağ’da çocukların öldüğü yurt yangını, Çölyak hastalığı ve yurt dışına kaçırılan kültür varlıklarını araştırmak için komisyonlar kuruldu.

DARBE KOMİSYONU RAPORUNU TAMAMLADI

Bir önceki yasama yılında, 15 Temmuz darbe girişimini araştırmak için kurulan Komisyon da bu dönem çalışmalarını tamamlayarak raporunu Meclis Başkanlığına sundu. Darbe gecesinin kilit isimleri Genelkurmay Başkanı Hulusi Akar ve MİT Müsteşarı Hakan Fidan’ın gelmediği Komisyon’un çalışma süresinin uzatılmaması tartışma yarattı. Meclis Başkanlığı'na teslim edilen raporda üyelere bilgi verilmeden ek yapılması da gerilime yol açtı. Eklenen bölümde CHP-FETÖ ilişkisine dair ifadeler üzerine Meclis Başkanlığı’na itiraz eden CHP’li üyeler, ek bir muhalefet şerhi yazdı.

REFERANDUM SONRASI YENİ MECLİS

Meclis’te 339 oyla kabul edilen 18 maddelik Anayasa değişikliği 16 Nisan’da yapılan referandumda kabul edildi. Referandumun ardından aynı zamanda yapılan olağanüstü kongrede AK Parti Genel Başkanı olan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Meclis’e gelerek partisinin grup toplantılarında konuşma yapmaya başladı. Erdoğan’ın Meclis’te bulunduğu süreçte çalışacağı bir makam odası için de harekete geçildi. Bu odanın gelecek yasama döneminde kullanılmaya başlanması bekleniyor.

MECLİS AÇIKKEN 17 KHK ÇIKTI

Meclis’in açık olmasına karşın birçok kanunda KHK ile değişikliğe gidildi. 1 Ekim 2016 tarihinden Meclis'in kapandığı 27 Temmuz'a kadar geçen dokuz ayda 17 KHK yayımlandı. Bu KHK’lar ile rektör atama sistemi değişti. Araç tescil hizmetleri noterliklere devredildi. Varlık Fonu’na devirler yapıldı. TSK İç Hizmet Kanunu değişti. YAŞ kararlarındaki yetki Milli Savunma Bakanına devredildi. Ön ödemeli konut satışında yeni düzenleme yapıldı. Bankacılık zimmet suçu kaldırıldı. Kış lastiği kullanımı zorunluluğuna ilişkin yaptırımlar yeniden düzenlendi. Bazı televizyon programları yasaklandı.

DÖRT MİLLETVEKİLLİĞİ DÜŞÜRÜLDÜ

Figen Yüksedağ

Meclis Genel Kurulu, haklarında kesinleşmiş yargı kararı bulunduğu gerekçesiyle HDP Van Milletvekili Figen Yüksekdağ ve Diyarbakır Milletvekili Nursel Aydoğan’ın milletvekilliğini düşürdü. HDP Milletvekilleri Tuğba Hezer Öztürk ve Faysal Sarıyıldız’ın milletvekillikleri ise devamsızlık gerekçesiyle düşürüldü. Böylece Meclis’in 550 olan üye sayısı 446’ya düştü.

MECLİS KULİSLERİ YENİLENDİ

15 Temmuz’da bombalardan zarar gören Meclis’te tamiratın yanı sıra geniş bir alanda tadilat yapıldı. Sığınakların daha kullanışlı hale getirildiği onarım sürecinde uzun süredir tartışma konusu olan kulisler de yenilendi. Mobilyaların değiştirildiği, turkuvaz renkli halıların açıldığı kulisler otel lobisine benzetildi.