Prof. Gümüş: Her öğrenci istediği okula gidebilmeli

DUVAR - Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, 'TEOG kaldırılmalı' açıklamasının ardından Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş Sınavı (TEOG) kaldırıldı. TEOG'un kaldırıldı ancak, yerine neyin konulacağı belli değil. Milyonlarca öğrenci ve veli, getirilecek yeni sistem için açıklama bekliyor.

Liseye geçişte nasıl bir sistem uygulanmalı? Dünyada, özellikle de Avrupa ülkelerinde sistem nasıl işliyor? Bu soruları Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Adnan Gümüş ve Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Rıfat Okçabol'a sorduk.

'TEOG İNSAN HAKLARINA AYKIRI BİR SİSTEMDİ'

TEOG'un kaldırılmasının doğru bir adım olduğunu belirten belirten Prof. Gümüş, sınav endeksli bir eğitim yapılanmasının ortadan kaldırılması gerektiğini söylerken, şunları anlatıyor:

“Bu sınav toplumu tabaka tabaka ayırmaya dönüştürdü. TEOG çocukları başarı üzerinden sınıfsal ve zümresel hiyerarşiye soktu. Bu kabul edilemez. Bu sınav tüm çocuklarımızı milim milim sıraya koyup birbirlerinin altında üstünde diye kategorilendiriyor. Bu durum temel insani anlayışımıza, insan hakları anlayışımıza ve hukuka da uygun değil. Bütün çocukların, gençlerin istediği okula kaydedilme hakkı var. Bunun için de tüm çocukların ve ailelerin çok sağlıklı bilgilendirilmesi lazım. Aynı zamanda tüm çocukların talep ve kayıt hakkı olmalı. Bütün bunlar ana sorunumuz olarak şunları da beraberinde getirir: Eğitimin niteliği, toplumun ayrışması. Eğitim toplumu ayrıştırmak için mi kullanılıyor yoksa her bir insanın potansiyellerinin geliştirilmesi için mi kullanılıyor?”

Prof. Dr. Adnan Gümüş, dünyada mükemmel eğitim sistemine sahip bir ülke olmadığını belirtiyor.

'İSTEYEN HERKES İSTEDİĞİ PROGRAMA KAYIT YAPABİLMELİ'

Gümüş, “Getirilecek olan yeni sistemde de iyi bir niyet beklemediğimi de söylemek istiyorum” derken, “Bütün bunları ideolojik olarak bir yerlere yönlendirme gibi bir arayış söz konusu olursa bu durum daha da kötü olacak” diye ekliyor:

“İdeolojik değerlendirmeyi ayrı yapmak gerekiyor. Bütün bunlara karşı 'nasıl bir sistem' sorusuna da şöyle cevap vermek gerekiyor: TEOG kaldırılmalı, üniversiteye girişteki sınavların da kaldırılması gerekiyor. İsteyen her gence istediği her programa kayıt hakkının verilmesi lazım. Böylece toplum kendi ihtiyaçları ile yüzleşecek ve nitelikli çözümler ortaya çıkacak. Bütün bunlar 1 yılda çözülmez. Ayrışmanın, zümrelerin ortadan kaldırılması için koşul olarak mahalle ayrımı, sokak ayrımı vs. hepsnin ortadan kaldırılması gerekiyor.”

OKULLARDA YIĞILMA OLURSA SORUN NASIL ÇÖZÜLECEK?

Gümüş, "Her öğrencinin istediği okula kayıt yapma hakkı olması durumunda belirli okullarda yığılma olursa bu sorun nasıl çözülecek sorusuna şU yanıtı veriyor:

“Hiçbir okul bir öğrenciyi geri çeviremez. Burada da şu ortaya çıkıyor: Bazı okullarda yığılma olacak. Bu sorun bizim sorunumuz. O zaman Milli Eğitim Bakanlığı ve herkes oturup, 'Bu kalitede okullar kuracağız' demeli. İyi okulun yanındaki okulu da bu düzeye taşımak gerekiyor. Ya da iyi okulun imkanlarını yandaki okullarla paylaşalım. 10 bin öğrenci bu iyi okula başvurmuşsa 10 bin öğrenciye nitelikli eğitim vermemiz lazım. İşte o zaman sorun esasıyla yüzleşilir. Üniversitelerde, orta öğretim kademelerinde ve bütün okullarda aşırı farklılaşmasının kaldırılması gerekiyor. Meslek liseleri, İmam hatip liseler gibi tür ayrımının olmaması lazım. Bundan sonraki süreçte de isteyen istediği ileri temel bilgileri, temel kazanımları edinmiş olarak istediği okula kayıt yapabilir."

Bakan Yılmaz: TEOG'un alternatifini 1 ay içinde hazırlayacağız

'OKULA GİRİŞ VE EĞİTİM HAKKI MUTLAK OLMALI'

Böyle bir sistemde okullara önemli görevler düşeceğini belirten Prof. Gümüş, şöyle diyor: "Bunlar yapılırken okul da okulluğunu yapacak. Örnek olarak hukuk bölümüne kayıt yapmış bir öğrenci bu bölümü beceremiyorsa buradan elenebilir başka bir konuya yönelebilir. Ama bu durum öğrencinin bölüme giriş hakkını engellememeli. Örneğin herkes İstanbul Teknik Üniversitesi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi'ne gelmek istiyorsa önü açılmalı. Bu toplumun bir kaygısı olamaz. Fakat İstanbul Teknik Üniversitesi de İTÜ'lüğünden vazgeçmeyecek ya da Ortadoğu Teknik Üniversitesi ODTÜ'lüğünden vazgeçmeyecek. Tam tersine bu üniversiteler daha nitelikli eğitimine devam edecek. Yani kısaca giriş hakkı ve eğitim hakkı mutlak olmalı.”

DÜNYADAN ÖRNEKLER

Dünyada mükemmel eğitim sistemine sahip bir ülke olmadığını belirten Gümüş, şunları anlatıyor: “Mesela Çin'i örnek verelim. 100 matematik sorusunun 50 sorusuna neredeyse bütün Çinli çocuklar cevap verebiliyor. Burada, 'Şu öğrencileri buraya gönderelim, oraya gönderelim' diye bir meslek ayrımı yapılmıyor. Ya da Finlandiya ayrışmaları olduğu kadarıyla ortadan kaldırmaya çalışıyor. Avusturya, Almanya olgunlaşma öncesi çok eleme yapıyor ama ondan sonra öğrencilere istediği üniversiteye istediği programa kayıt hakkı veriyor. Önümüzde ideal bir model olmasa da olguya yönelik bu modeli bizim yaratmamız gerekecek. Bir başkasının ideal bir model oluşturmaması bizim için bir handikap oluşturmamalı.”

'PROF. OKÇABOL ÇOK AMAÇLI LİSELERİ ÖRNEK GÖSTERİYOR'

Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Rıfat Okçabol ise, “Varolan sistemdeki gerici eğitim modeli değiştirilip yerine laik ve modern eğitime dönülmeli” diyor. Okçabol, yeni model için çok amaçlı liseleri işaret ederek şunları söyledi:

“Çağdaş anlayışa baktığımız zaman öğrenciler meslek liselerine, imam hatip liselerine veya başka liselere giderek 'orada okuyabilirsiniz' dememek gerekir. Herkese eşit derecede bir öğrenme süreci sağlamak gerekir. Bunun modeli de çok amaçlı liselerdir. Üniversiteye girişte de bu öğrenci kendi yönünü belirler. Bu sınavlar ne yazık ki kimileri ayrıcalıklı hale getiriyor. Şimdi TEOG kaldırılınca bu eleme nasıl olacak bilmiyoruz. Bugüne kadar imam hatipleşmeyi TEOG'la yapıyorlardı ama anladığım kadarıyla da TEOG artık yetmiyor. İmam hatipleştirmeyi daha yüksek seviyeye getirmek istiyorlar. TEOG'da öğrenciler sınavlara girdiklerinde Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinin sorularını yapıyorlardı. Örneğin bunu yapamayan çocuk iyi bir liseye gidemiyordu. Peki kimler iyi puan alamıyor? Aleviler, aileleri ateist olanlar, Sünni Hanefi olmayanlar iyi bir puan alamıyordu. İyi puan alamayanlar da imam hatibe ve açıköğretime gidiyorlardı. Çocuklarımız kitleler halinde imam hatibe gidecek diye endişe ediyorum.”

Prof. Dr. Rıfat Okçabol, TEOG'un kaldırıl sürecinin de sorunlu olduğuna dikkat çekiyor.

'FUTBOL KULÜPLERİ BİLE KARŞI ÇIKTI'

Erdoğan'ın 'TEOG kaldırılmalı' demesinin hemen ardından Milli Eğitim Bakanlığı'nın bir alt yapı oluşturmadan velilere ve öğrencilere bilgi vermeden TEOG'u kaldırmasına tepki gösteren Okçabol, şunları söylüyor:

“Biri kalkıp, 'TEOG kaldırılsın' diyor. Koskocaman Milli Eğitim Bakanlığı hemen TEOG'u kaldırılıyor. Türkiye'deki futbol külüplerinin bile gösterdiği dirayeti eğitimci olarak göstermiyoruz. 'Yabancı oyuncu sayısı fazla bunu azaltalım' dediler. Ama kulüpler, 'yatırım yaptık yabancı oyuncu sayısı öyle kolay kolay azalmaz' dediler. Bizim eğitim sistemimiz bunun gerisinde. Başka ülkelerdeki eğitim modellerine baktığımızda o bölgelerdeki durumları göz önünde bulundurmamız gerekiyor. Ama bu durumlar Türkiye'de yok. Zaten TEOG gökten inmedi. Yeni modelden önce devlet ciddiyetinin düşünülmesi gerekiyor. Almanya, Finlandiya gibi ülkeler gibi olmak için kafa yapımızı gözden geçirmemiz gerekiyor. Bizi çağdaş ülke yapacak model, zorunlu eğitimi katmanlara ayırmadan zorunlu eğitimin bilimsel ve laik temelde olması gerekir. Cihat anlayışıyla yetiştirilmiş bir öğrenci hangi modellerle yetiştirilebilir ki?”

TEOG için ödenen kurs paralarına ne olacak?

TEOG kaldırıldı!