Af Örgütü raporu: İhraçlar devam edebilir

DUVAR - Uluslararası Af Örgütü İstanbul Tophane'deki şubesinde yapılan toplantıda, 'Dönüşü olmayan ihraçlar: Türkiye'de kamuda ihraç edilenler için çözüm yok' adlı raporunu yayımladı. Raporda OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonu'nun kararları ve ihraçlara karşı sunulan hukuk yolları ele alınırken, ihraç edilenlerin görüşlerine de yer verildi. Raporda ayrıca, ihraçların sürebileceği de belirtildi.

'OHAL KOMİSYONU VENEDİK KOMİSYONU'NDAN GÖRÜŞ ALMALI'

Rapordan önce Uluslararası Af Örgütü Türkiye araştırmacısı Andrew Gardner konuyla ilgili bilgiler paylaştı. Gardner, OHAL İnceleme Komisyonu'nun beklentileri karşılamadığını söyledi. Gardner, idari mahkemelerden de beklentilerin olmadığını belirtirken şöyle konuştu: "Hiçbir gerekçe olmadan insanlar keyfi bir şekilde ihraç edildi. Komisyon kararları bu ihraçların ne kadar keyfi olduğuna ilişkin açıklık getirdi. Dolayısıyla yeni bir çözüm gerekiyor. Olağanüstü Hal Komisyonu bir çözüm değil. İdari mahkemelerden de bir beklenti yok. Bazı komisyon kararları oldukça az bir gerekçe gösteriyor. Bylock iddiası, Bank Asya ve bazılarında da çevresel araştırma... Buralardan bir çözüm gözükmüyor. İhraç edilenler herkes işe iade edilmeli. İnsanlar işten çıkartılırsa somut deliller olmalı. OHAL Komisyonu, Avrupa Komisyonu'nun tavsiyesiyle kuruldu. Hükümet bu komisyondan eminse bir kez daha Venedik Komisyonu'ndan görüş alabilir. Bence Venedik Komisyonu da OHAL komisyonunun etkin bir çözüm olmayacağı kararında olacak. Yetkililerle bu konuda görüştüğümüzde hiç geri adım görünmüyor. İlk başta ne diyorlarsa aynısını tekrar ediyorlar. Bu sessizlik ile ihraç süreçleri artacak."

Af Örgütü Türkiye araştırmacısı Andrew Gardner (sağda): OHAL İnceleme Komisyonu beklentileri karşılayamadı

OHAL SÜRECİNDE GERÇEKLEŞEN İHRAÇLAR VE İNSAN HAKLARI İHLALLERİ

OHAL sürecinde yaşanan hak ihlalleri de raporda yer aldı. Bu ihlallere şöyle yer verildi:

• Anayasa ve Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerde korunan bazı temel hak ve özgürlükleri güvence altına alma yükümlülüğünü askıya alma imkanı verdi
• Ülkedeki insan hakları durumu süratle kötüye gitti
• Keyfi gözaltılar ve istismar edici nitelikteki kovuşturmalar arttı
• En az 203 medya organı kapatıldı, 150'den fazla gazeteci ve medya çalışanı cezaevine konuldu
• İnsan haklarının içinde bulunduğu ortam giderek düşmanca bir hal aldı
• Binlerce dernek, vakıf, sendika ve diğer sivil toplum örgütü kapatıldı

SAYILARLA KAMU SEKTÖRÜNDEKİ İHRAÇLAR

Yaklaşık 130 bin kamu çalışanının ihraç edildiği sektörler raporda şöyle verildi:

- 33 bin 500 öğretmen

- 7 bin sağlık çalışanı

- 31 bin 500 polis

- 6 bin akademisyen

- 13 bin silahlı kuvvetler mensubu

- 39 bin diğer kamu çalışanı

İHRAÇLARDA 'DEVAM' GÖRÜNÜYOR

İhraçların kamu sektöründe neredeyse her alanı etkilediği belirtilen raporda, ihraçların sürebileceği de ifade edildi: "OHAL sona ermiş olsa da Türkiye'deki hükümet kitlesel nitelikli bu ihraçlara devam etmeye kararlı görünüyor."

Raporda ele alınan bir diğer husus ise Olağanüstü Hal İnceleme Komisyonu... Venedik Komisyonu görüşlerinin hatırlatıldığı raporda, "Böyle bir kurulun esas amacı tüm vakalarda kişiye özgü muamele etmesi olacak. Bu kurulun hukuk kurallarının temel ilkelerine saygılı olması, somut kanıtları incelemesi ve gerekçeli kararlar vermesi gerekecek. Bu kurul bağımsız ve tarafsız olmalı...."

İHRAÇ EDİLENLER KONUŞUYOR: SELAM VERMEKTEN BİLE ÇEKİNİYORLAR

Raporda ihraç edilmiş kişilerin ihraç sürecinde neler yaşadıklarına dair görüşlerine de yer verildi. Raporda görüşlerine yer verilen bir öğretmen şöyle konuşuyor: "Düşünün bir sabah uyanmışsınız hem siz hem eşiniz ihraç edilmiş. Yapabileceğiniz başka hiçbir iş yok. Nasıl geçineceğinizi bilmiyorsunuz. İnsanlar size selam vermekten bile çekiniyorlar. Komşularınız size farklı bir gözle bakıyor..."

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'ndan ihraç edilen ziraat mühendisi bir kişinin görüşleri ise raporda şöyle yer aldı: "Bir şekilde damgalandım. Akademik kariyerime devam etmem engellendi. Gidip inşaatta çalıştım. Çünkü başka hiçbir yerde kimse bana iş vermek istemedi..."

Raporda görüşüne yer verilen başka bir kişi ise ihraç edilen bir akademisyen. Söz konusu akademisyen, komisyondan hâlâ sonuç beklediğini söylüyor: "Komisyon kendisine yapılan başvurularla ilgili olarak karar vermesi için bir zaman sınırı da belirlenmiş değil. İki yıldan daha uzun bir süre önce ihraç edilmiş ya da komisyona bir yıldan önce başvuru yapmış birçok kişi halen komisyondan yanıt bekliyor. Haklarında herhangi bir karar verilmemiş ve başvuruda bulunanların büyük çoğunluğunu teşkil eden başvuru sahipleri ise haklarında ne zaman karar verileceğini bilmiyor."

YETKİLİLERE ÇAĞRI

Raporun sonuç bölümünde şu bilgiler paylaşıldı: "Yaşanan ihraçlar, bu ihraçlara maruz kalanlar ile onların aileleri üzerinde yıkıcı etkiler yaratmaya devam ediyor. Komisyonca itirazlar hakkında olumlu karar verilen kişilere bile tam onarım ve tazminat garantisi yok. Dahası komisyon tarafından verilmesinden sonra bile kişiler hakkında isnat ve delilere ilişkin tüm ayrıntıların verilmiyor oluşu da itiraz başvuruları reddedilen kamu çalışanlarının idari mahkemeler nezdinde yapacakları bir sonraki itirazı da güçleştiriyor. Uluslararası Af Örgütü, uluslararası topluma Türkiye yetkililerinin böylesi bir değişikliği gerçekleştirme yönünde adımlar atmaması halinde, bu raporda yer verilen kaygıları dile getirme ve yetkililerinden ihraç edilen tüm kamu sektörü çalışanlarının adalet ve onarım da dahil olmak üzere uygun hukuki usule yeterli erişimlerinin sağlanmasını isteme çağrısında bulunuyor. "

HÜKÜMETE TAVSİYELER...

Raporun tavsiyeler bölümünde ise ihraç edilenlerin görevine iade edilmesi gerektiği vurgulandı. Tavsiyeler bölümünde şunlara yer verildi: "İhraç edilen kamu sektöründe çalışanlarının eski hale iade ve maddi tazminat da dahil olmak üzere tam bir onarıma erişimlerinin sağlanması güvence altına alınmalıdır. Keyfi ihraçlara son verilmelidir."