Türk Akım projesinde 4 yılda neler oldu?
Rus doğal gazını Türkiye’nin batısına ilk kez doğrudan taşıyacak olan Türk Akım projesinin ikinci aşaması bitti. 4 yıldır inşaat faaliyetlerinin sürdüğü proje güzergâhında neler oldu, buradaki yabani hayvanlar nereye taşındı, proje yetkilileri ne dedi, hangi konularda eleştiriler oldu?..
DUVAR - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 'onbinlerce ağacın kesileceği, yaban hayvanlarının yaşam alanlarının işgal edileceği' gibi tartışmalara konu olan Türk Akım Projesi'nin deniz kısmının inşaatının bitmesi nedeniyle İstanbul'da düzenlenen törende bir araya geldi. Törende konuşan Erdoğan, 31.5 milyar metreküp doğal gaz taşıyacak projenin avantajlarından bahsetti. Erdoğan ayrıca, “Bursa Kocaeli, İzmir, İstanbul gibi yeni tedarik bölgeleri oluşacaktır. Türkiye transit risklere maruz kalmadan hem kendisinin hem de Avrupa’nın doğal gaz taleplerini karşılayacağız” dedi.
Peki Türk Akım Projesi nedir, doğaya nasıl zararlar verdi, yaban hayvanları 'nereye taşındı?' Projede sona yaklaşılırken hangi eleştiriler yapılıyor...
DOĞAL GAZ AKIŞININ 2019'DA BAŞLANMASI PLANLANIYOR
Proje ilk olarak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından 1 Aralık 2014'te Türkiye'ye teklif edildi. Teklifin ardından projenin hazırlık çalışmaları başlandı. 10 Ekim 2016'da Türkiye ile Rusya arasında anlaşmalar imzalanınca, 2017 yılında denize boru döşenmeye başladı. Ocak 2017 tarihinde de Türkiye'de kara çıkışı inşaatına başlandı. Türk Akım’ı oluşturan iki deniz hattından ilki, 2018 yılının Nisan ayında tamamlandı. İkinci bölümü ise geçtiğimiz haftalarda tamamlandı. 2019 yılının sonunda da doğal gaz akışının başlanması planlanıyor.
Boru hattının geçtiği Kırklareli’ye bağlı Kıyıköy, Istrancalar, Lüleburgaz, Vize, Saroz Körfezi’ndeki doğanın tahribata uğrayacağı, boru hattı için oluşturulan koridorun hem Istrancaları ikiye böleceği hem de sayısız ağacın kesileceği proje başladığı andan itibaren tartışıldı. Proje yetkilileri ise projenin tüm aşamalarında sağlık, güvenlik, emniyet ve çevre standartlarına uygun hareket edileceği belirtilmişti. Ayrıca projenin başladığı bölge nesli tükenmekte olan hayvanların da yoğun olarak bulunduğu alanlar arasında yer alıyor. Benekli kaplumbağa, Trakya tosbağası, mahmuzlu Akdeniz tosbağası, çayır kertenkelesi bölgede bulunan başlıca yabani hayvanlar. Şirket yetkililerinin önceki açıklamalarda, bu hayvanlardan bin 100'ünün inşaat alanının dışına taşındığı belirtildi.
ETKİLERİ NE OLDU?
Geçtiğimiz Ağustos ayında proje yetkilileri ve sözcüleri projeye ilişkin eleştirilere yanıt vermek için bir basın toplantısı düzenlemişti. Toplantıda konuşan çevre alanında görevli Natteo Veconesi, “Hedefimiz en hassas alanlardan kaçınmak oldu. Hektar başına bin 500 ağaç dikilecek" derken bir başka yetkili olan Lain Wood, bölgede bulunan halkla sürekli iletişim halinde olduklarını, boru hattından kaynaklı geçici etkiler olacağını ifade etti. Wood, "Geçici etkilerin olacağını neye dayanarak söylüyorsunuz?" sorusuna ise "Geçmiş deneyimler" yanıtını vermişti.
Yetkililer ayrıca toplantıda şu bilgiler paylaştı:
- Çevresel etki değerlendirme raporunda 57 bin 700 ağaç kaybı öngörülüyordu. Açıklanan verilere göre bu sayı 23 bin 562 olarak saptandı.
- Türk zambağı gibi endemik bitkilerin tohum ve soğanları tohum bankasında saklanmak üzere toplanıyor.
- Arıcılar projenin etki alanından kendi tercih ettikleri bölgelere taşındı.
- Kıyıköy balıkçılarının geçim kaynakları üzerindeki etkilerini çözüme kavuşturmaya yönelik bir tazminat mekanizması uygulamaya konuldu.
- Kıyıköy çocuklarına yönelik fotoğraf atölyesi başlandı.
- Kıyıköy okullarının altyapısı iyileştirildi.
Toplantıda bütün bu süreçlere ilişkin sorulan sorulara yanıt veren yetkililer "Ne kadar para harcandı?" sorusuna yanıt vermezken "Bölge halkının bu zararlardan korunması için hastanelere yaptığınız bir destek oldu mu?" sorusuna "Bir sağlık ocağına cihaz bağışlandı" şeklinde cevap verdi.
ELEŞTİRİLER...
Projenin yapımına karşı çıkan ve süreci yakından takip eden ise Kuzey Ormanları Savunması oldu. Kuzey Ormanları Savunması'nın bu konudaki başlıca eleştirileri ise şöyle:
- Ekosistemi değiştirmiş oldular.
- Proje su kaynaklarını kurutacak.
- Istrancalar boydan boya yani 30 km boyunca ortadan yarılacak.
- Sayısız canlıyı barındıran milyonlarca ağaç katledilecek.
Kuzey Ormanları Savunması'ndan Ege Su da daha önce bu konuda yapmış olduğu eleştiride şunları söylemişti: “Hayvan taşımak, ‘Bebeği kundağından aldım sokağa bıraktım. Artık orada yaşayacak’ demek gibi bir şey. İnsanın yaşam kaynağını değiştiriyorlar. Karşılığında halı saha veriyorlar. Biz böyle bir projenin ve daha fazla doğal gaz kömürünün yapılmasını istemiyoruz.”
Türk Akım Boru Hattı Projesi nedir?
Türk Akım Boru Hattı Projesi Türkiye ve Avrupa’ya yılda 31,5 milyar metreküp doğalgaz aktararak ‘enerji güvenliğini’ artırmak üzere tasarlandı. Boru hattı sistemi Rusya’nın Anapa kentinden Türkiye’nin Kırıkkale’ye bağlı Kıyıköy beldesine deniz altından ilerleyecek iki paralel hattan oluşuyor. Türk Akım Boru Hattı sisteminin deniz kesimi, denizaltında yer alan boru hatlarını, alım terminalleri de dahil olmak üzere karada yapılan tesisleri ve denizle karayı birleştiren kıyı geçişi kesimini kapsıyor. Türk Akım’ı oluşturan iki deniz hattından ilki, 2018 yılının Nisan ayında tamamlandı.