Otobüs yangınlarının nedeni ucuz maliyet arayışı mı?

DUVAR - Son günlerde seyir halindeki otobüslerde çıkan yangınlar Türkiye gündeminde. Son 16 günde 6 otobüsün yanmasını değerlendiren uzmanlar genellikle araçların motor ve elektrik sistemlerinden kaynaklı sorunlara dikkat çekiyor.

Kocaeli Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Otomotiv Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Abdulkadir Cengiz, otobüsçülerin ucuz yol arayışları sonucunda merdiven altı olarak tabir edilen alt birimlerde çözüm aradıklarını ifade etti. Cengiz, "Bu durumda bakımda, gereken hususlara dikkat edilmiyor. Özellikle de motor üzerinde solvent, yakıt ve yağ birikintilerinin kalması, kapalı ortamda çalışan motorda yangın başlamasına neden oluyor. Bakımı ucuz olan, ucuz materyal kullanan yerler tercih ediliyor" dedi.

'MOTORUN ÇALIŞMASINI ENGELLEYEN SENSÖRLERİ DEVRE DIŞI BIRAKIYORLAR'

Otobüslerdeki sıcak ikramlar ve klima için enerji gerekliliği gibi nedenlerle de aşırı yüklenmeden elektrik aksamından kaynaklanan yangınların yaşandığını dile getiren Cengiz, "Orijinaline, ilk tip onayına mutabık kalınmadan yapılan tesisat değişikliklerinde maalesef böyle yangınları görebiliyoruz. Araç sahiplerinin mali gereksinimlerden dolayı, işin ucuzuna kaçma bahaneleriyle ucuz materyal kullanılmasına kadar birçok nedenle bu tür yangınlarla karşılaşıyoruz. Yine ağır taşıtlarda emisyon gereksinimleri dolayısıyla yakıta katılması gereken katkı maddesi var. Bu yakıta katılmadığında motorun çalışmaması için devreye giren motor yazılımları var. Ancak motorun çalışması için bu tip sensörler devre dışı bırakılabiliyor" ifadelerini kullandı.

Cengiz, araç bakım personelinin profesyonel olmasının önemine değinerek, bakım personelinin mesleki yeterlilik belgesinin olması zorunluyken bu konuda yeterli denetim yapılmadığını söyledi.

ELEKTRİK KONTAĞI, ISINMA, SÜREKLİ SEFER...

TMMOB Makine Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Battal Kılıç da bayramlar gibi tatil dönemlerinde otobüslerin yoğun şekilde sefer yaptığını söyledi. Yeteri kadar bakım ve onarımları, denetim ve kontrolleri yapılmadan ihtiyaç nedeniyle otobüslerin trafiğe çıktığını dile getiren Kılıç, "Bakımının yapılıp yapılmadığı, hangi sürelerde bakım yapılacağı konusunda duyarlı davranılmıyor. Bu nedenle elektrik kontağından, ısınmadan yangın çıkıyor. Araçların belli bir seferden sonra dinlendirilmesi gerekiyor. Bunlar olmadan otobüsler sürekli sefere sunuluyor, sürekli trafikte hareket halinde. Dolayısıyla elektrik ve motor aksamlarında ısınmalar meydana geliyor. Bu ısınmalar zaman içerisinde yıpranma ve alev almaya başlıyor. Otobüs firmalarının bakımcı firmalarla çalışması, yani otobüslerin zamanında servise gitmesi geriyor" diye konuştu.

Kılıç, motorlarda kullanılan 10 numara yağların da tehlike oluşturduğunu vurgulayarak, bu yağların zamanla ısınmadan dolayı alev aldığını söyledi. Kaçak olarak 10 numara yağ kullanımının devam ettiğini dile getiren Kılıç, "Onarımların zamanında olması, yetkili organlar tarafından denetimlerin düzgün ve zamanında yapılmasıyla bu tür yangınların önlenebileceğini düşünüyoruz" dedi.

'ZORUNLU OLMAYAN SENSÖRLER TAKILMIYOR'

Türkiye Otobüsçüler Federasyonu Genel Başkanı Birol Özcan ise otobüs yangınlarının, araçların motor bölümünden ve elektrik sistemlerinden çıktığını söyledi. Havaların çok sıcak geçmesinin de yangınlarda etkili olduğunu dile getiren Özcan, şöyle konuştu, "Motorun arkasına yangın sensörü koyuluyor. Ancak yangın çıktığında bunu söndürmek için köpük koyulması gerekiyor. Sensör çaldığında köpük devreye girerek yangını söndürecek. Bu otobüslere 2 bin-2 bin 500 liraya mal olur. Zorunlu olmadığı için kimse taktırmıyor. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının bu konuda yasal düzenleme getirerek, otobüs üreticilerine şart koyarak, otobüslerde köpük sistemini zorunlu hale getirmesi gerekiyor. Eski otobüslere de bu sisteme geçmeleri için 1 yıl süre tanınması gerekir"

Otobüslerin elektrik sistemlerinden bahseden Özcan, "Otobüs fabrikadan çıktıktan sonra koltuk altlarına ve aralara kablo döşenerek televizyon ünitesi taktırılıyor. 220 amper akü sistemiyle fabrikadan çıkan otobüste televizyonların çalışması, ikramlar için sıcak su hazırlama gibi nedenlerle 400 amperlik enerji kullanmak zorunda kalınıyor. Otobüslerde sıcak su makinelerinden bu nedenle yangın çıkıyor" ifadesini kullandı. (AA)