Sigara zamları kaçağa yöneltti

ÇORUM - Sigaraya arka arkaya gelen zamların ardından piyasadaki en ucuz sigaranın 12 liraya yükselmesi, tiryakileri yeni yöntemler aramaya itti.

Tiryakiler açık tütün ve sarma sigara almak için tütün ve sarma sigara satan işyerlerine akın ederek kendilerine göre sigara zamlarından etkilenmeme çabası içerisine girdi.

Kaçak sigaraya yönelmek istemeyenler tütün alma yolunu tercih ederken, tütün dükkanlarının da kazançlarında artış gözlemlendiği belirtiliyor.

Sigara henüz dev bir endüstriye dönüşmemişken ince kağıtlara sarılarak içilen tütünler, şimdilerde çok daha görünür oldu. Tütün bulmak ise hiç zor değil. Çorum’un hemen her mahallesinde, sokak aralarında işletilen tütüncüler var.

Şunu da belirtmek gerekir, kamuoyunda 'kaçak tütün' olarak bilinen sarmalık kıyılmış tütün ve sarma sigara satışı yapmak yasal değil.

Bu tür işyerlerinde yasal bandrolü olmayan tütünleri satmak ağır cezai yaptırımları beraberinde getiriyor. Ancak işletmeciler de tütün tiryakileri de bu riski göze alıyor.

Çorum’da kendileriyle görüşmek istediğimiz tütün satıcılarının hiç biri açık tütün ve sarma sigaranın satmanın yasal olmaması nedeniyle, denetimden ve ağır cezalardan korktukları için, fotoğraf çekilmesine ve isimlerinin yazılmasına dolayı izin vermedi.

Ancak yine de, bir kısım tütün satıcı esnaf isim vermeden konuşmayı tercih etti. Son sigara zamlarıyla birlikte tütün ve sarma sigara satışlarında yüzde 30’a varan artışlar yaşandığını, işlerinin her zamankinden daha iyi olduğunu belirtmekten de kaçınmadılar. Satıcılar kendilerine tütün ve sarma sigara almaya gelen vatandaşların dar gelirli yoksul kesim insanların olduğunu, ev kirası verir gibi aylık sigara parası vermeyenlerin tercihlerinin kendileri olduğunu söylüyorlar.

‘SİGARA PAKETİNİN 4/3'Ü VERGİ ’

Yetkililer ise bu tür işyeri sahiplerinin başvuru sırasında “hediyelik eşya, bakkal, züccaciye” işletmesi gibi başvurularını yaptığını ve bu iş kolları üzerinden ruhsat ve vergi levhası çıkardıklarını anlatıyor.

Bir paket sigaradan 8-9 TL vergi alınıyor. Bu da, sigaraya ödenen ücretin 4/3’üne tekâmül ediyor. Açık tütünden ise vergi yok. İnsanlar sigara bırakıp tütün içmeye başlarsa devlet hiç vergi alamayacak.

Zabıta denetiminde yapılanlar ise, sadece iştigal dışı faaliyet tutanağı tutmak.

Peki, durumun tütün tüketicileri yönünden yansıması nasıl?

Tütün satış noktasında rastladığım 43 yaşındaki Abdullah Çakar, 25 yıl önce sigaraya başladığını ifade ediyor; “Çoluk çocuğumu düşünmem gerekiyor. Onların rızkını buna vermem doğru değil. Şimdiki aklım olsaydı hiç içmezdim” diyerek pişmanlık duyduğunu da belirten Çakar, “3 çocuğum var, 2’si erkek, 1’i kız. İnşaatlarda çalışıyorum. Zaten inşaat sektörü bitmiş durumda. Günde en az bir paket sigara içiyorum. Bu da ayda ortalama 400- 500 lira gibi bir yekûn tutuyor. Bu nedenle sigaraya yapılan zamlardan dolayı tütüne başladım. Sarılmış sigaranın 20 dalı 5 lira, en ucuz sigara 12 lira” diyor.

Her seferinde 1 kilogram Adıyaman tütünü aldığını ve bunu 2 ay içtiğini söyleyen Çakar, böylece ayda 300 lira tasarruf ettiğini düşünüyor. Aldığı tütünün kilosu ise 120 lira.

Abdullah Çakar, ayrıca, kendini tütünün daha “sağlıklı” olduğuna inandırmış durumda.

Kendileriyle görüştüğümüz sağlıkçılar, sigaranın zararları konusunda yapılan çalışmaların daha da arttırılması ve vatandaşın sigara tiryakiliğinden kurtarılması için her türlü fedakârlığın yapılması gerektiğine vurgu yaparken, tütün satışı yapan işyeri sahipleri ise, artan sigara fiyatlarının 'Sigarayı bırakmaya yardımcı' olmadığını, aksine kaçak sigara ve tütün satışlarının fırlayabileceği uyarısında bulunuyor.