Yüzde 15'e göre polisin 'şiddet hakkı' var

DUVAR - Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi, Metropoll Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi iş birliğiyle 'İnsan Hakları Algısı Araştırması' adlı raporunu kamuoyuyla paylaştı. Türkiye genelinde 28 ilde yapılan yüz yüze görüşmelerde 2 bin 651 kişiye 17 soru soruldu. Sorular içerisinde insanların adalete olan güveni, polis şiddetine karşı yorumları, insanların düşüncelerini rahat bir şekilde ifade edip etmedikleri gibi birçok soru soruldu.

'İNSANLAR DOĞUŞTAN İNSAN HAKLARINA SAHİP Mİ?'

10 Aralık İnsan Hakları Günü'nde Türkiye'deki insan haklarının nabzını tutan araştırma raporu 2 bin 651 kişiyle yüz yüze gerçekleştirildi. Araştırma raporu toplam 17 sorudan oluşurken ilginç yanıtlar ortaya çıktı.

Araştırma raporunun ilk sorusunda İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nin ilk maddesi hatırlatıldı. Katılımcılara insanların doğuştan itibaren insan haklarına sahip olduğu ve bu hakların devredilemez, dokunulamaz olduğu vurgulanarak, 'Siz insanların doğuştan böyle temel haklara sahip olduğuna inanıyor musunuz?' sorusu soruldu. Ankete katılanlar bu soruya yüzde 76 oranında, 'Evet, inanıyorum' yanıtını verdi. Yüzde 16,9 ise 'Hayır, inanmıyorum' yanıtını verirken yüzde 7,1'i 'Fikrim yok' dedi.

Bir diğer soru ise, 'Sizce insan hakları evrensel midir?' sorusu oldu. Bu soruya verilen yanıt ise şöyle:

Evet, geçerlidir: Yüzde 81,1,

Hayır, geçerli değildir: Yüzde 11,4

Fikrim yok: Yüzde 6,6

İnsan hakları algısını ölçen başka bir soru ise şöyle: 'Davaların uzun süre sonuçlanmaması insan hakkı ihlalidir' şeklindeki ifadeye ne kadar katılıyorsunuz?'

Bu soruya yüzde 40 kesinlikle katılıyorum, yüzde 42,6 katılıyorum, yüzde 9,8 katılmıyorum, yüzde 5,8 ise fikrim yok şeklinde oldu.

'POLİSİN VATANDAŞA VURMA HAKKI VAR MI?'

Araştırmada son dönemde protesto yürüyüşlerine getirilen engellemelere karşı insanların ne düşündükleri mercek altına alındı. 'İnsanlar istedikleri konuda barışçıl protesto ve yürüyüş düzenleyebilirler' şeklindeki ifadeye 'ne kadar katılıyorsunuz' sorusuna ise yüzde 34,9 kesinlikle katılıyorum, yüzde 40,4 katılıyorum, yüzde 13,2 katılmıyorum yüzde 7,1 ise fikrim yok yanıtını verdi.

Raporda 3 soru ise son dönemde sıkça yaşanan gözaltılar ve polis şiddetiyle ilgili oldu. 'Bir kişi polis tarafından gözaltına alındıysa suçludur' sorusuna yüzde 10,5 kesinlikle katılıyorum dedi. Yüzde 20,7 katılıyorum derken yüzde 31 ise katılmıyorum yanıtını verdi. Yüzde 28,7 bu soruya kesinlikle katılmıyorum, yüzde 9,1'i de fikrim yok dedi.

'Polislerin vatandaşa vurma hakkı vardır' ve 'polisin gözaltına aldığı suçlulara şiddet uygulama hakkı vardır' sorularına da çarpıcı yanıtlar verildi:

Polislerin vatandaşa vurma hakkı vardır:

Kesinlikle katılıyorum: Yüzde 5

Katılıyorum: Yüzde 11,4

Katılmıyorum: Yüzde 30,3

Kesinlikle katılmıyorum: Yüzde 44,8

Fikrim yok: Yüzde 8,5.

Polisin gözaltına aldığı suçlulara şiddet uygulama hakkı vardır:

Kesinlikle katılıyorum: Yüzde 5,2

Katılıyorum: Yüzde 10,4

Katılmıyorum: Yüzde 28,9

Kesinlikle katılmıyorum: Yüzde 46,7

Fikrim yok: Yüzde 8,8

İNSANLAR HAKLARININ GÜVENCE ALTINA ALINDIĞINA İNANIYOR

Rapora göre, Türkiye’de temel insan haklarının yasalar tarafından güvence altına alındığını söyleyenlerin oranı yüzde 53,3 iken yüzde 37,9’luk kesim ise yasaların temel hak ve özgürlükleri güvence altına almadığını ifade ediyor. Katılımcılar, insan hakları alanında yaşanan sorunların ilk nedeni olarak 'yasaların yetersiz olmasını' (yüzde 37,5) gösterdi. İnsanların duyarsızlığı ve adalet, yargı sorunsalı da insan hakları ihlallerinin diğer kaynakları olarak sıralandı. Katılımcıların yüzde 62,6'sı temel hak ve özgürlüklerin kısıtlandığını hissettiklerini söylerken yüzde 35,2 ise bir sorun olmadığı görüşünde. Bir diğer soruda ise katılanların yüzde 82,9 çoğunluğu herkesin kanunlar karşısında eşit haklara sahip olması gerektiğini söylerken yüzde 11,8 ise bu görüşte değil.

GELECEKTEN UMUT VAR

Son dönemde geleceğe ilişkin umutsuzluğun hakim olduğu tartışılırken bu konuya dair de katılımcılara sorular soruldu. Türkiye’de insan haklarının korunması ve geliştirilmesi konusunda geleceğe iyimser baktığını söyleyenler yüzde 45,2, kötümser bakanlar ise yüzde 41,7 olarak belirlendi.

Bir diğer soru ise insanların sosyal medyada düşüncelerini rahatça ifade edip etmedikleri sorusu oldu. Yüzde 38,4 'rahatça düşüncelerimi ifade ediyorum' yanıtını verirken yüzde 43,4'ü de düşüncelerini rahatça ifade edebildiğini düşünmüyor.

Raporda öne çıkan sorulardan biri de 'Başkasının hakkını savunmak için herhangi bir kampanya, protesto veye faaliyete katıldınız mı' sorusu oldu. Bu soruya katılımcıların yüzde 18,3'ü Evet yanıtını verdi. Ancak sorulan sorular içerisinde aradaki oran farkının en çok olduğu soru da bu oldu. Katılımcıların yüzde 71,9 bu soruya 'Hayır' yanıtını verdi. Yüzde 9,9 ise 'Fikrim yok' dedi. Son soru ise 'Sosyal sorunların çözümü için bir kuruluşa bağış yapar mısınız' sorusu oldu. Bu soruya ise yüzde 40 'Evet', yüzde 44,2 'Hayır', yüzde 15,8 ise 'Fikrim yok' yanıtını verdi.