Deprem sonrası ruhsal müdahale uyarısı
Deprem yaşayanlarda görülebilecek psikolojik sıkıntılara ilişkin bir rehber hazırlayan Psikiyatri Derneği aşırı korku, çaresizlik ve dehşete düşme, şok, duygularını hissedememe, tepkisizlik, ağlayamama, deprem olayını sürekli yaşama gibi durumlarda ruh sağlığı uzmanlarından yardım alınması uyarısında bulundu.
DUVAR - Türkiye Psikiyatri Derneği, Elazığ depremi dolayısıyla 'Afet sonrası erken dönemde ruhsal müdahale rehberi' hazırladı. Rehberde, "Sıradan bir korkudan çok bir dehşet duygusu yaşanıldığı" vurgulanan rehberde, depremzedelere ve sağlık çalışanlarına ortaya çıkabilecek ruhsal sıkıntılar ve bunlarla başa çıkma konusunda uyarılar yer aldı.
Depremin hemen ardından, kendini aşırı korkmuş, ne yaptığını bilmez halde hissetme, duygularını hissedememe, tepki verememe, bulunduğu ortamı ya da durumu tam algılayamama, otomatik hareket etme gibi haller yaşanabileceği ifade edilen rehberdeki bilgiler şöyle:
YAKINLARINIZI YİTİRDİĞİNİZİ GÖRDÜĞÜNÜZDE YA DA ÖĞRENDİĞİNİZDE
ŞUNLARI YAŞAMIŞ OLABİLİRSİNİZ:
Yakınlarınızın kaybına ani ve şiddetli tepki gösterme, hiç tepki göstermeden donakalma, ağlayamama, üzüntüsünü hissedememe ya da ifade edememe. Yakınlarının öldüğünü kabul etmeme, inkar etme.
DEPREMİN ÜSTÜNDEN BİR HAFTADAN ÇOK ZAMAN GEÇMİŞ OLDUĞU HALDE
HALA AŞAĞIDAKİ YAKINMALARINIZ OLABİLİR:
Aşırı korku, çaresizlik ve dehşete düşme. Şok, duygularınızı hissedememe, tepkisizlik, ağlayamama. Deprem olayını sürekli yaşamak: Deprem anlarını tekrar tekrar hatırlayabilir, yaşananlarla ilgili rüyalar görebilir, olay sanki yeniden oluyormuş gibi hissedebilirsiniz.
Deprem olayını hatırlatan yerlerden ya da durumlardan kaçınmak: Olayı hatırlayamayabilir, depremin olduğu eve giremez, insanlardan uzaklaşır, olayla ilgili konuşmayı istemeyebilirsiniz.
Aşırı gerginlik belirtileri: Uykusuzluk, sinirlilik, aşırı irkilme, çarpıntı, titreme, nefes almakta zorluk yaşayabilirsiniz.
Geleceğinizin kalmadığı duygusuna kapılabilirsiniz.
Yakınlarınızın ölmesi ile ilgili olarak kendinizi suçlu hissedebilirsiniz.
Yaşadıklarınız karşısında kendinizi çaresiz, hiçbir şey yapamayacak durumda hissedebilirsiniz. Deprem yaşamış kişilerde tüm bu belirtilerin görülmesi normaldir. Doğaldır. Ancak bu yakınmalar azalmıyorsa, yaşamınızı güçleştiriyorsa, baş etmede zorlanıyorsanız bölgedeki size yardımcı olmaya hazır ruh sağlığı uzmanlarına ya da ruh sağlığı uzmanı bulunan sağlık merkezlerine başvurmalısınız.
KENDİNİZE YARDIMCI OLMAK İÇİN NELER YAPABİLİRSİNİZ?
Yaşadığınız olayı konuşmaktan kaçınmayın. Duygularınızı, üzüntünüzü bastırmaya çalışmayın. Bu olayla ilgili duygu ve düşüncelerinizi çevrenizdekiler ile paylaşın. Yaşamın anlamını düşünün ve geleceğe yönelik planlar yapmaya çalışın.
DEPREM SONRASINDA ÇOCUKLARINIZ NELER YAŞAYABİLİR
Aşırı korku, çaresizlik hissedebilir.
Çevresinde olup bitenleri algılayamayabilir.
Konuşmama ya da duygusal tepkilerinde azalma, donukluk, dalgınlık gözlenebilir. Bunun tam tersine olaya ilgisiz davranma, oyun oynama, şarkı söyleme gibi davranışlar görülebilir. Çocuklar için her iki tür tepki de olası ve doğaldır.
Deprem sırasında ve sonrasında olanları hatırlamayabilir.
Deprem anını sanki yeniden yaşıyor gibi olabilir (korkma, bağırma, titreme, çarpıntı).
Yalnız kalmaktan, kapalı yerlerden, karanlıktan korkabilir.
Uykusuzluk, korkulu rüyalar görme,ani seslerden irkilme olabilir.
Yaşından küçük bir çocukmuş gibi davranabilir (anne babadan ayrılamama, altını ıslatma, ısrarcılık ve inatçılık.
Bulantı, karın ve baş ağrısı, sık tuvalete gitme, iştahsızlık görülebilir.
ÇOCUĞUNUZA YARDIMCI OLMAK İÇİN NELER YAPABİLİRSİNİZ
Çocuklarınıza yardımcı olabilmenizin ilk koşulu sizin, duruma hakim, sakin, güven verici, tutarlı bir tutum içinde olmanızdır.
Çocuklarınızı yanınızdan uzaklaştırmayın, beslenme, barınma, ilgi gereksinimlerini doğrudan siz karşılayın.
Çocuklarınızın sizin yakınlığınıza her zamankinden daha çok ihtiyacı olduğunu unutmayın (bedensel yakınlığı, elini tutmayı, sarılmayı ihmal etmeyin).
Öte yandan bu yakınlığınızı aşırı bir koruyuculuğa dönüştürmeden sürdürmelisiniz.
Çocuklarınıza yaşlarına uygun ve yapabilecekleri işler, sorumluluklar vermenizin onların yararına olduğunu akılda tutun.
Deprem sırasında ve sonrasında yaşadıklarını anlatması yönünde ona destek verin anlatmaya yüreklendirin.
Korku, kızgınlık gibi duygularını ifade etmelerine izin verin hatta yüreklendirin, ağlamalarını önlemeyin, tekrarlayan sorularına yanıt verin.
Yaşadıklarının son derece doğal olduğunu, bir hastalık olmadığını anlatın.
Çocuklarınızı rahatlatmak için “Geçti.” ya da “Bir şey olmaz” demek yerine olası depremlerde yapması gerekenler konusunda bilgi verin.
Çocuklarınızın yanında depremle ilgili konuları konuşmaktan kaçınmayın.
Çok fazla etkilenen, davranış değişiklikleri azalmayıp süren ya da gittikçe artan çocuklarınızı en yakın Ruh Sağlığı Uzmanına mümkünse Çocuk Ruh Sağlığı Uzmanına götürün. (HABER MERKEZİ)