Elazığ Cezaevi’nde ‘süngerli odada’ darp iddiası

ANKARA - TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu bünyesinde kurulan Hükümlü ve Tutuklu Haklarını İnceleme Alt Komisyonu, AK Parti Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman başkanlığında toplandı. Yayman, 9 Kasım 2019'da Elazığ Ceza İnfaz Kurumlarında incelemelerde bulunduklarını, mahpusların şikâyetlerini alarak çözüm önerilerini içeren rapor hazırladıklarını söyledi.

EN FAZLA ŞİKAYET GELEN YER: ELAZIĞ CEZAEVİ

Elazığ Cezaevi raporunda, banyo ve tuvalet çıkışları başta olmak üzere ortak kullanım alanı ve havalandırma bahçelerinde bulunan güvenlik kameraları, ziyaret süreleri, hastane sevklerinde gecikmeler ya da kelepçeli muayene, süngerli odada şiddet ve dilekçe çıkış numarasının verilmediğine dair şikâyetler yer aldı. Komisyon üyeleri, Elazığ Cezaevi’nin şikâyetlerin en fazla geldiği cezaevi olduğunu söyledi.

'BANYOYA 2 KİŞİ BİRLİKTE GİRMİŞSE DERHÂL MÜDAHALE EDİLİYOR'

Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürü Yılmaz Çiftçi, Elazığ Ceza İnfaz Kurumları İnceleme Raporu'nu incelediklerini belirterek, rapora yansıyan şikâyetlere ilişkin açıklama yaptı. Çiftçi, ortak alanların kamera ile izlenmesini, ‘güvenlik önlemi’ olarak ifade ederek şunları söyledi:

“Ortak kullanım alanı ve havalandırma bahçeleri güvenlik maksatlı olarak güvenlik kamerasıyla izlenmektedir; ama mahremiyeti ihlal edecek şekilde kamera yerleştirilmesi kesinlikle söz konusu değildir. Ortak alandaki banyo ve tuvalet kapılarının görülmesi güvenlik bakımından önemlidir. Banyo içerisinin, yatak odasının, tuvaletin içinin kamerayla izlenmesi asla söz konusu değildir. Örgüt veya bazı suç gruplarına dâhil kişiler tarafından işlenecek suçlara karşı kontrol maksatlı olarak bu izleme yapılmaktadır, güvenlik maksatlı olarak yapılmaktadır. Çünkü havalandırma bahçesinde ya da ortak alanda kameranın görmediği bir alanda -tuvalet, banyo dâhil- şiddet ya da cinsel saldırı gibi… Dolayısıyla eğer tuvalete ya da banyoya 2 kişi birlikte girmişse buna güvenlik açısından derhâl müdahale edilmektedir.”

'KELEPÇELİ MUAYENE JANDARMA VE DOKTORUN SORUMLULUĞUNDA'

Hastane sevklerinde gecikmeler ve kelepçeli muayene şikayetlerine ilişkin de açıklama yapan Çiftçi, cezaevi dışında yapılan kelepçeli muayenelerde sorumluluğun jandarma ve doktorda olduğunu söyledi. Çiftçi, “Raporda, kelepçeli muayeneyle ilgili ciddi şikâyetler ve eleştiriler yer alıyor. Kurum içerisinde, aile hekimliği bünyesinde yapılan muayeneler zaten kurum içerisinde olduğu için böyle bir sıkıntı yok ama kurum dışına, hastaneye, devlet hastanesine ya da ikinci, üçüncü basamak sağlık kuruluşlarına yapılan sevklerde sevk işlemi Jandarma tarafından yerine getirilmektedir. Haliyle yaşanan birtakım güvenlik sıkıntıları nedeniyle bunun ayarlaması da tamamen doktor ve Jandarma tarafından yapılmaktadır. Muayene sırasında kelepçeli olmasıyla ilgili olarak, bu konuda doktorun talep etmesi hâlinde kelepçeli muayene yapılmaktadır. Bazı hastalar bunu kabul etmedikleri için de kuruma geri dönmektedirler” ifadelerine yer verdi.

ZİYARET SÜRELERİNİN KISALIĞI: SİRKÜLASYON VE ZİYARETÇİ TRAFİĞİ

Çiftçi, ziyaret sürelerinin kısalığı ile ilgili olarak da, “Mevcutların kalabalıklaşması nedeniyle, zaman ayarlaması bakımından süre bir saatten kırk beş dakikaya indirilmiş olabilir idare ve gözlem kurulu kararıyla çünkü yoğun bir sirkülasyon ve ziyaretçi trafiği olunca mesai saatleri içerisinde o süreyi ayarlamanız gerekiyor” dedi. Dilekçe çıkış numarasının verilmediğine dair iddiaları da değerlendiren Çiftçi, gecikmelerin olabileceğini ancak mektubun ya da dilekçenin gönderilmemesinin söz konusu olamayacağını kaydetti.

'EVRENSEL GAZETESİ HAFTA SONU VERİLMİYOR'

HDP Mardin Milletvekili Ebru Günay, komisyonun Elazığ raporuna şerh koyacağını belirterek şunları söyledi: “Öncelikle tuvalet ve banyo kapılarının gözlenmesini özel hayata girdiğini düşünüyorum. Özellikle kadınların mahrem alanı. İnsan haklarına aykırı bir durum. Mahkûmlardan aldığımız şikayetlerden biri müdürün içlikleri toplattığına yönelik. Şunu söylediler, “Müdür, aslında bizden, mahpuslardan birini içlikle gördüğü için oradan sinirlenerek hepimizden toplattı.” Elazığ Cezaevi'nde, mesela biz gittiğimizde mahpuslar dediler ki: 'Bu hafta siz geliyorsunuz diye biz cumartesi pazar gazeteyi aldık.' Normalde özellikle Evrensel gazetesi cumartesi pazar verilmiyor.”

'SESİ YÜKSELEN MAHKÛMA SÜNGERLİ ODADA DARP'

Mahpuslardan avukat görüşünde sesi yükseldiği için cezaevinde bulunan ‘süngerli odada’ şiddete uğradığını söyleyenler olduğuna dikkat çeken Günay, “A Blok 19-B koğuşuydu. Saim Tufan, hepimizin önünde ifade etti: 'Ben, avukat görüşmesinde, sesim yükseldiği için süngerli odada şiddete maruz kaldım' dedi. Yine, Volkan Özgenç, gardiyanlar tarafından, herkesin gözü önünde dövüldüğünü söyledi ve buna şahitlik edenler oldu, bunu komisyona bildirdiler. O süngerli odalar kapatılmalı orada. Bu konuda hem kadın cezaevinde hem yüksek güvenlikli diğer cezaevlerinde bunlar ifade edildi, hatta şunu söyleyenler oldu, ben notlarıma bakarak söyleyeyim: 'Bu hafta siz geldiniz için sohbet hakkımızı kullandık.' diyenler oldu. Kadın arkadaşlar yani kadın mahpuslar -C Blok 6-7-8- adli koğuştu sanırım- şunu söylediler: “'Kapüşonlu, askılı, baskılı, yazılı, işte, üst, şal, kısa etek, kabri, tayt hepsi toplatılmış.'

SÜNGERLİ ODA TARİFİ: 'HÜKÜMLÜLERİN SAKİNLEŞENE KADAR KALDIĞI ODA'

Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürü Yılmaz Çiftçi, süngerli odaların zarar veren hükümlülerin sakinleşene kadar geçici süreyle ve doktor raporuyla kaldıkları yer olduğunu söyledi. Çiftçi, “Oda, kamerayla izlenmektedir. Dolayısıyla, yani dediklerinizin bilgisini aldım ben, kontrol edeceğiz, zaten kaldığı süre içerisinde kamerayla kayıt altında, orada gerçekten şiddet uygulanıp uygulanmadığı anlaşılabilir rahatlıkla. Yani süngerli oda meselesi bu” dedi. Komisyon Başkanı Hüseyin Yayman da, süngerli oda meselesinin önemli olduğunu ifade ederek, odanın kamera görüntülerini bir sonraki komisyonda görmek istediklerini söyledi.