DİSK'ten salgın raporu: Sendikasızlar daha kötü etkilendi

DUVAR - DİSK-AR, 'Covid-19 İşçileri Nasıl Etkiledi?' başlıklı raporuyla korona virüsü salgınının çalışma yaşamına etkilerine dair saha araştırmasının sonuçlarını açıkladı. Rapor 2 bin 237 DİSK üyesi işçi ile tesadüfi yöntemlerle görüşerek hazırladı. Araştırmaya katılan işçilerin yüzde 14.3’ü metal, 7.8’i lastik-kimya, yüzde 6.8’i büro-ticaret-eğitim, yüzde 6.6’sı ise tekstil iş kolunda çalışıyor. Raporun açıklandığı toplantıda konuşan DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, salgın nedeniyle istihdam ve iş kaybının 13 milyon düzeyine, geniş tanımlı işsizlik ve istihdam kaybı oranının ise yüzde 39'a ulaştığını söyledi.

Raporun sendika çatısı altından olmanın sağlamış olduğu korumayı gösterdiğini de belirten Çerkezoğlu, “Sendikalılık Covid-19'un yarattığı tahribatını sınırlamıştır. Covid-19'un, sendikasız ve kayıtsız işyerlerinde çalışan emekçiler üzerinde çok daha büyük tahribat yarattığını söylemek mümkündür” dedi.

DİSK üyeleriyle yapılan araştırmanın raporunda şu bilgiler yer aldı:

• Covid-19 salgını DİSK üyesi işçilerin çalışma biçimlerinde büyük değişimlere neden oldu. DİSK üyelerinin yüzde 63'ünün çalışma biçimi değişti. Kısa çalışma, evden çalışma, uzaktan çalışma, dönüşümlü çalışma yaygınlaştı. İzin kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte işçilerin bir bölümü yıllık izne veya kronik hastalığı nedeniyle idari/ücretli izne çıkarıldı. Çalışma biçimlerinin değişmesi kadınlarda ve özel sektörde farklılık gösterdi. Özel sektörde işçilerin yüzde 76'sının çalışma biçimi değişti. DİSK üyesi kadın işçilerin yüzde 81'inin çalışma biçimi değişti.
• Covid-19 salgını nedeniyle çalışma biçimlerinin değişmesiyle işçilerin çalışma süreleri düştü. Bu durum ücret ve gelir kayıplarına yol açtı. DİSK üyesi işçilerin yüzde 36'sı ücret veya gelir kaybı yaşadı. Ücret kaybı yaşayan DİSK üyesi kadınların oranı erkeklerden daha fazla gerçekleşti. Kadınların yüzde 47,7'si ve erkeklerin yüzde 34,2'si ücretini, fazla çalışma ücretini veya sosyal ödemelerini eksik aldığını veya hiç alamadıklarını belirtti.
• DİSK üyesi işçilerin yüzde 75'i Covid-19 nedeniyle ekonomik zorluk yaşadığını beyan etti. Ekonomik zorluklar içinde ilk sırayı borçlanma aldı. İşçilerin yüzde 25'ten fazlası borçlarının artığını belirtirken yüzde 19,4'ü kredi kartının alt limitini ödeyemedi.
• Kredi kartı borcunu ödeyemeyen işçilerin oranı yüzde 16,5, faturalarını ödemekte sıkıntı yaşayan işçilerin oranı yüzde 13,7 oldu.
• Salgınla birlikte Türkiye çapında işyerlerinin önemli bir bölümü mal ve hizmet üretimine ara verdi ya da durdurdu. Bu durum fiili çalışma sürelerinin düşmesine neden olmuştur. İşçilerin yüzde 41'i çalışma sürelerinin azaldığı belirtti. Özel sektörde bu oran yüzde 52'ye ulaştı.
• Araştırma, kadınların erkeklere göre daha düşük ücret aldığını, çalışma biçimlerinin daha fazla değiştiğini ve çalışma süresinin daha fazla azaldığını ortaya koydu. Kadınların ücret kaybı erkeklerden daha fazla oranda gerçekleşti. Kadınların ücretli çalışma süreleri azaldı, kadınlar istihdamdan daha fazla çekilmek zorunda kaldı ancak ev içi yükleri arttı.
• Salgın döneminde kısa çalışma ödeneği ve ücretsiz izin ödeneği uygulamaları yaygınlaştı. DİSK üyesi işçilerin yüzde 27'si, özel sektör işçilerinin yarısı İŞKUR'dan ödenek aldı. İşçilerin yüzde 23'ü kısa çalışma ödeneği aldığını belirtti.
• Covid-19 döneminde İŞKUR'un ödenekleri dışında sınırlı düzeyde çeşitli sosyal yardım uygulamaları da gündeme geldi. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından 4,5 milyon aileye yapılan 1.000 TL nakit destek yardımı ve erzak/gıda yardımları bu dönemde kullanılan yardım programları oldu. Ancak araştırma gösterdi ki yaşanan ekonomik ve sosyal tahribat karşısında alınan önlemler son derece sınırlı kaldı. DİSK üyesi işçilerin yüzde 92'si devletten herhangi bir yardım alamadı.
• DİSK üyesi işçilerin yüzde 63'ü gelir akışı kesildiğinde 1 aydan daha az süre geçinebileceğini belirtti. 1-3 ay arası geçinebilen işçilerin oranı yüzde 29, 3-6 ay arası geçinebileceğini ifade eden işçilerin oranı ise yüzde 3,8 oldu.
• Covid-19 salgını işçilerin gıda harcama tercihlerini değiştirdi. Yaşanan iş ve gelir kaybı nedeniyle işçilerin bir kısmı daha ucuz besinlere yönelirken, bir kısmı salgının insan sağlığı üzerinde yarattığı tehdit nedeniyle daha pahalı besinlere yöneldi. DİSK üyesi işçilerin yüzde 40'ı daha ucuz besinlere yöneldi.
• İşçilerin yüzde 1,6'si Covid-19'a yakalandığını belirtirken, yüzde 27,8'i "çalışma arkadaşım/arkadaşlarım yakalandı” dedi. Böylece DİSK üyesi işçilerin yüzde 29,4'ü kendisinin veya arkadaşlarının Covid-19'a yakalandığını belirtti. Özel sektör işçilerinin ise yüzde 1,9'u Covid-19'a yakalandı.
• İşçilerin yüzde 15,4'ü işyerinde üretimin salgın nedeniyle durduğunu belirttii. İşçilerin yüzde 7,7'si işyerinde vaka görüldükten sonra salgına yakalanan işçinin bulunduğu bölümün kapatıldığını ve geri kalan bölümlerin çalışmaya devam ettiğini, yüzde 5,8'i işveren tarafından işin durdurulduğunu ve yüzde 1,9'u ise çalışmaktan kaçınma hakkını kullandığını belirtti.
• DİSK üyesi işçilerin yüzde 47'si Covid-19 nedeniyle işe gidiş geliş ve işyerlerinde alınan önlemleri yeterli bulduğunu belirtirken işçilerin yüzde 53'ü ise önlemleri yeterli bulmadı.
• Covid-19 işçilerde ciddi bir yaşam ve iş kaygısı yaratmıştır. İşçilerin yüzde 81,8'i kendisini ve/veya işini tehlikede hissettiğini belirtti.
• İşçilerin yüzde 84'e yakını Covid-19'u, kişisel ekonomik durumu için büyük bir tehlike olarak gördüğünü söyledi Aynı şekilde işçilerin yüzde 87'sine yakını Covid-19'u Türkiye ekonomisi ve dünya ekonomisi için büyük bir tehlike olarak gördüğünü beyan etti. (HABER MERKEZİ)