Haziran ayı Hak İhlalleri Raporu: 281 yaşam hakkı ihlali

ANKARA - Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul Milletvekili ve İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanvekili Sezgin Tanrıkulu, "Türkiye’de Haziran Ayı Hak İhlalleri Raporu"nu  açıkladı. Raporda Haziran ayında, yargısız infaz, dur ihtarı, rastgele ateş açma olaylarında 1, silahlı çatışmalarda 56, sivil çatışmalarda 1, Cezaevlerinde 2, mültecilerin 6, iş cinayetlerinde 188, kadın cinayetlerinde 27 olmak üzere toplamda 281 kişinin yaşam hakkının ihlal edildiği açıklandı.

Raporda Haziran ayında yapılan hak ihlalleri şu şekilde açıklandı:

188 İŞ CİNAYETİ: 4’Ü KADIN, 8’İ ÇOCUK, 8’İ MÜLTECİ

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin verilerine göre, Haziran ayında 188 işçi yaşamını yitirdi. Ölenlerden 4’nün kadın, 8’nin çocuk, 8’nin de göçmen/mülteci olduğu belirlendi.

Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun verilerine göre, Haziran ayında en az 27 kadın erkekler tarafından öldürüldü. En az 23 kadının ölümünün de kuşkulu olduğu belirlendi.

POLİS ŞİDDETİ: 116 KİŞİ

Haziran ayında 3’ü çocuk en az 28 kişi gözaltında ya da gözaltı merkezleri dışında güvenlik güçlerinin işkencesine maruz kaldığını basına açıkladı, işkence gerekçesiyle suç duyurusunda bulunuldu ve/veya insan hakları örgütlerine başvuruldu.

Ay içinde eylem ve gösterilerde de en az 116 kişi (HDP’nin “Demokrasi Yürüyüşü” sırasında polis şiddetine maruz kalan milletvekilleri Ayşe Sürücü, Tayyip Temel; Ankara girişinde durdurulan baro başkanları arasında bulunun Bilecik Barosu Başkanvekili Hasan Şahin, ÖHD Ankara Şubesi Eş Başkanı Şevin Kaya) polisin/jandarmanın fiziksel şiddetine maruz kaldı.

CEZAEVLERİNDE 31 KİŞİ İŞKENCEYE MARUZ KALDI

Haziran ayında, cezaevlerinde ya da götürüldükleri hastane ve adliyelerde fiziksel şiddete maruz kalan çok sayıda tutuklu ve hükümlüye ilişkin haberler basında ve insan hakları örgütlerinin çalışmalarında yer aldı. Bu çerçevede, en az 31 kişinin fiziksel/psikolojik şiddete maruz kaldığı, sağlık hakkının engellendiği belirlendi.

6 GAZETECİ GÖZALTINA ALINDI, 2 GAZETECİ TUTUKLANDI

Haziran ayında, en az 6 gazeteci (Tele 1 Ankara Temsilcisi İsmail Dükel, Oda TV Ankara Haber Müdürü Müyesser Yıldız, Havadis gazetesi yazarı ve DİSK Emekli-Sen eski Genel Başkanı Veli Beysülen, Zeynel Bulut-Diyarbakır, Ayşe Kara, Hasan Akbaba) gözaltına alındı. En az 2 gazeteci (Müyesser Yıldız, Arif Aslan) tutuklandı.

SOSYAL MEDYA PAYLAŞIMLARI: 15 GÖZALTI, 52 SORUŞTURMA, 3 MAHKÛMİYET

Haziran ayında sosyal medya paylaşımları nedeniyle en az 15 kişi (tiyatro sanatçısı Haldun Açıksözlü) gözaltına alındı. En az 52 kişi hakkında soruşturma açıldı. En az 3 kişi (Avrupa Alevi Birlikleri Konfederasyonu Onursal Başkanı Turgut Öker) hapis/para cezasına mahkûm edildi ya da cezalar onandı (Canan Kaftancıoğlu.)

SİYASETTE GÖZALTI, TUTUKLAMA: 34 TUTUKLAMA, 6 SORUŞTURMA

HDP Hakkari Milletvekili Leyla Güven, HDP Diyarbakır Milletvekili Musa Farisoğulları ve CHP İstanbul Milletvekili Enis Berberoğlu’nun milletvekillikleri haklarındaki kesinleşmiş mahkeme kararlarının 4 Haziran günü TBMM Genel Kurulu’nda okunmasının ardından düşürüldü. Üç milletvekili aynı gün gözaltına alındı ve tutuklandı. Leyla Güven, avukatlarının yaptığı başvuru üzerine kalan cezası başka bir dosyadan tutuklu kaldığı süreye mahsup edilerek 9 Haziran günü tahliye edildi.

Çoğunluğu HDP, belediye ve kitle örgütlerinin yöneticisi onlarca kişi gözaltına alındı, en az 34 kişi (DİSK Genel-İş Diyarbakır 1 Nolu Şube Başkanı Hasan Hayri Eroğlu, Bağlar Belediyesi Eski Eşbaşkanı Eşref Güler, HDP Eski yöneticisi Hasan Kale) tutuklandı.

HDP’li 7 belediye başkanı (Mardin Kızıltepe-Leyla Salman, Artuklu-Sevinç Bozan, Nusaybin-Sara Kaya, Iğdır Halfeli-Hasan Safa, Van İpekyolu-Şehzade Kurt ve Azim Yacan, Şırnak Cizre-Mehmet Zırığ) hapis cezasına mahkûm edildi, 3 belediye başkanı (Diyarbakır Sur-Filiz Buluttekin, Şehzade Kurt, Şanlıurfa Suruç-Hatice Çevik) tahliye edildi.

Haziran ayında 4 belediye başkanı (Elazığ Karakoçan Sarıcan-Belediye Eşbaşkanları Canan Tağtekin ve Bekir Polat; Batman İkiköprü-Belediye Eşbaşkanları Hatice Taş, Osman Karabulut) gözaltına alındı, 2 belediye Eşbaşkanı (Hatice Taş, Osman Karabulut) tutuklandı. Rize’nin Fındıklı İlçesi CHP’li Belediye Başkanı Ercüment Çervatoğlu hakkında İçişleri Bakanlığı tarafından soruşturma açıldı.

TOPLANTI VE GÖSTERİ ÖZGÜRLÜĞÜ İHLALİ: SAVUNMA YÜRÜYÜŞÜ

Haziran Ayında, basın açıklaması, bildiri dağıtma, toplantı ve gösteri gibi en az 109 etkinliğe polisler tarafından müdahale edildi. Müdahalelerde en az 151 kişi (Bilecik Barosu Başkanvekili Hasan Şahin) gözaltına alındı, en az 17 kişi tutuklandı. Ay içinde, en az 17 (Çoğunlukla HDP’nin “Demokrasi Yürüyüşü” ve baroların “Savunma Yürüyor”) etkinlik, basın açıklaması, toplantı, gösteri, festival, tiyatro ya da film gösterimi Valilikler, Kaymakamlıklar tarafından engellendi, yasaklandı.

Haziran ayında 20 ilde değişik sürelerle tüm eylem ve etkinlikler yasaklandı. Kararlar, HDP’nin “Demokrasi Yürüyüşü” ve baroların çoklu baro sistemine karşı gündeme getirdiği “Savunma Yürüyor” eylemi nedeniyle alındı. Ancak kararlara çoğunlukla “korona virüsü” ve “İl Hıfzıssıhha Kurulu kararları” gerekçe gösterildi. (DUVAR)