Güvenilmez bir dünya tablosu

Ezgi Tanergeç’in 'Geç Kalanlar Kümesi' adlı kitabı geçtiğimiz günlerde İthaki Yayınları etiketiyle raflardaki yerini aldı. Yasemin, Leyla, Simge ve Anıl adlı dört arkadaşın hikayesine odaklanan roman, geçmişle şimdiki zaman arasında yaptığı sık geçişlerle akıcı bir anlatım oluşturuyor.

'Geç Kalanlar Kümesi' her ne kadar dörtlü bir arkadaş grubuna odaklansa da, romanın merkezinde yer alan karakter Yasemin’dir. Çevirmenlik yapan ve özel Almanca dersi veren Yasemin, aynı zamanda romanın anlatıcısıdır.

'Geç Kalanlar Kümesi'nin adı, karakterlerin ta lise yıllarına dayanır. Fizik öğretmeni Recep Sivri, sunum için sınıfın kümelere ayrılmasını ister. O an sınıfta bulunmayan ve normalde pek bir ortak noktası olmayan “geç kalanlar” da bu zorunlulukla bir grup oluştururlar. İşte bu grubun 15 yıl 7 ay sonra yeniden bir araya geldiğini görürüz romanda. Ve tıpkı lise yıllarındaki gibi, şimdiki zamanda da âdeta yeniden birbirlerini tanımaya çalışırlar, ortak noktalarını ve çatışmalarını eşelerler. Zira zaman hepsinden çok şey götürmüş ya da her birine çok şey getirmiştir.

HİÇBİR AİLE HUZURLU DEĞİLDİR

'Geç Kalanlar Kümesi' bir arkadaşlık romanı olduğu için, arkadaşlık üzerine, geçmiş üzerine ve buradan hareketle kurulan hayaller ve hayal kırıklıkları üzerine çeşitli sorularla, çeşitli çatışmalarla çevrilidir. Bunların başındaysa arkadaşlığın, insanların hayatlarını kolaylaştırdığı gibi zorlaştırdığı gerçeği gelir. Bu, zaman ve mekan üstü, gündelik olabildiği ölçüde uzun erimli, yapıcı olduğu kadar da yıkıcı bir durumdur. Öyle ki bu durum, arkadaş grubunu oluşturan insanların niyetlerinden de çoğu zaman bağımsızdır. Zira 'Geç Kalanlar Kümesi'ndeki dört karakterimiz arasında kaba bir iyi-kötü ayrımı bulunmaz. Hepsi çeşitli insani zaaflara sahiptir, hepsi optimum derecede iyi niyetli ve dayanışma halindedir ama buna rağmen koşullar onları kontrol edemedikleri bir hercümerç içine sokar. Çatışmanın buradan kurulması da kitabı daha doğal, daha gerçekçi bir zemine oturtur.

Bunun haricinde karakterler bireysel olarak kendi geçmişleriyle şimdileri arasında bilinçsiz bir sorgu içerisinde olsalar da, daha çok birbirlerinin geçirdiği değişime odaklanırlar. Grupta Yasemin hariç evlenen ve çocuk sahibi olan Simge ve Eylül’ün mutsuzlukları ön plandadır örneğin. Pasif bir insan olan Anıl’ın görece zengin bir IT’ye dönüşmesi de öyle. Ancak kadın meselesi, anlatıcıdan sebep, daha ön plandadır. Zira romandaki neredeyse bütün evli kadınlar bir biçimde mutsuzdurlar. Diğer bir deyişle; evli olan bütün erkekler bir biçimde sorunludurlar. Hiçbir aile huzurlu değildir. Hayatını düzene koyan tek erkek Anıl’dır. O da hem bekar hem de geleneksel erkek algısının dışındadır. Romanın geçmiş ve şimdiki zaman arasında hayal kırıklıklarıyla dolu olan kısmı da ağırlıklı olarak buradan seyreder.

GİZLENEN, SÖYLENEMEYEN, DERİNLERE İTİLEN ŞEYLER

'Geç Kalanlar Kümesi'nin geçmişteki çatışmasıyla, şimdiki çatışması birbirinden bağımsızdır. Bunları birbirine bağlayan doğrudan bir çizgi bulunmaz. Geçmiş ve şimdiki zaman arasındaki bağ, karakterler ve onların birbirleri hakkındaki fikirleridir. Hal böyle olunca söylenmek istenip söylenmeyen, vaktiyle hesaplaşılamayan, gizlenip gizlenip derinlere itilen şeyler de yavaş yavaş açığa çıkar. Bu da bizi, arkadaşlık denen şeyin ne menem bir şey olduğu sorusuna geri iter.

Böylece arkadaşlık, seçilmiş aile vs. diye türebileceğimiz kavramların da sağlam, güvenilir kavramlar olmadığını görürüz. Ne geleneksel aile ne arkadaşlık kurumu samimi ve sürdürülebilir durumda olunca, romanda gördüğümüz tek sağlıklı ilişki de Yasemin’le kedileri arasındaki ilişki olup çıkar. Belki de bunun sebebi iletişimin sınırlı olmasıdır. Belki de temel sebep iletişimin kendisidir.

İlk romanı 'Devridaim’le 2022 Turgut Özakman İlk Roman Ödülü’nün ve 2024 Orhan Kemal Roman Armağanı’nın sahibi olan Ezgi Tanergeç, İthaki Yayınları’ndaki ilk kitabı olan 'Geç Kalanlar Kümesi'yle akıcı bir roman ve güvenilmez bir dünya tablosu çıkarıyor ortaya.

Meraklısına duyurulur!