Hatay Eğitim Sen Başkanı Traş: Okullar tadilatları bitmeden açılıyor

Burcu Özkaya Günaydın

HATAY - 6 Şubat depremlerinin üzerinden 7 ay geçti. Birçok ilçesi yıkılan Hatay ulaşımdan, barınmaya, temiz suya erişimden eğitime kadar birden fazla sorunla boğuşuyor. Geçtiğimiz hafta ilkokul ve anasınıfı ders başı yaptı, 11 Eylül’de ise liseler dahil tüm okullar açılacak. Peki normal bir yaşamın olmadığı kentte, eğitim nasıl olacak, binalar güvenli mi, öğretmenler, öğrenciler ne durumda?

Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen) Hatay Şube Başkanı Özgür Traş ile Hatay’da eğitimde yaşanan sorunları konuştuk. 

'OKULDA SU YOK AMA EĞİTİM BAŞLADI'

Depremin üzerinden yedi ay geçti ama Hatay’da ‘normal’ hayata geçilmedi, uzunca bir süre de geçilmeyecek gibi. Hafta başında okulları açılıyor. Böyle bir ortamda eğitim nasıl olacak?

Pazartesi günü okullar açılacak ama neredeyse hiçbir sorun çözülmüş değil. Okulların çoğunda sağlıklı ve güvenli bir eğitim ortamı hazırlanmış değil. Eğitim emekçilerinin barınma problemi devam ediyor. Hepimize evlerimizi sormuşlardı. Aylar önceden konteyner kent oluşturulacaktı. Konteyner kent oluşturuldu ama öğretmenlerimiz orada kalamıyor. Okullar açıldığı için öğretmenler çoluk çocuklarıyla geldi. Kalacak yerleri yok ortada kaldılar. Hafta sonu bize ulaşıp, yardım istediler. Şu an gelenler Gültepe’de NATO çadırkent adında bir alandalar. Geçici koğuş sisteminde, kadınlar ve çocuklar bir yerde, erkekler bir yerde kalıyorlar. Mesela Defne Çekmece’de Yüksel Kemal Okulu’na gidelim, pazartesi eğitim başlayacak okulda şu an su yok. Tadilat hâlâ devam ediyor. Pazartesi tüm öğrenciler için eğitim başlayacak ama geçen hafta ayın 4’ünde ilköğretim öğrencileri başladı. Okulda su yok ama eğitim başladı. 

Hatay genelinde okul binaları ne durumda. Ayakta kalan binaların güçlendirilmesi yapıldı mı? Kaç tanesi kullanılabilecek? Kentte bu yıl eğitim alacak kaç öğrenci sayısına dair elinizde var mı?
 
Antakya’da 190 civarı okul binası vardı yarısı kullanılacak durumda değil. Geriye kalan binalar eşleştiriliyor. Bir okul sabahçı, bir okul öğlenci. Antakya’da 50’nin üzerinde konteyner kent var. Bunların üçte birinde şu an konteyner okullar hazır. Defne’de yıkım, Antakya ilçesine göre daha az olduğu için sadece Yılmaz Nurlu Okulu konteyner okulda eğitim verecek. Öbür okullar birbiriyle eşleştirildi. Şehir merkezinde 3 tane sağlam okul valilik, emniyet olarak kullanılıyor. Geçenlerde basın açıklaması yaptığımızda da söyledik; bu okullar bir an önce boşatılmalı diye. Boşatılacağı söyleniyor, göreceğiz. Geçen sene Defne ilçesinin 36 bin öğrenci sayısı vardı, bu sene 30 bine yaklaştı. En son 28 bin civarıydı. Buradan şunu da anlamış olduk; insanlar dönüyor. Bir süre can havliyle çıktı ama hem dışarıdaki pahalılık hem de memleket sevgisi ağır bastı. İnsanlar dönüyor birçoğunun evi yok çadırlara, konteynerlere geliyor ya da imkanı olan evi az hasarlıysa yaptırıp dönüyor. Antakya ilçesinde öğrenci geçen sene 100 bin civarıydı bu sene 50- 60 bin civarı. En büyük yıkım Antakya ilçesinde oldu. Taş taş üstünde kalmadı. Tabi vefat eden öğrenci de var. İnsanca yaşam koşulları oluşturulamadığı için imkanı olan veliler çocuklarını il dışına çıkardı.

'SERVİS ÜCRETİ ÖĞRENCİ BAŞINA 1500 TL'

Şehir içi otobüs yok denilecek kadar az. Şimdi okullar da açıldı öğrenciler, öğretmenler okula nasıl gidecek?

Valla biz de bilmiyoruz. Büyük bir sorun. Çünkü sabah erkenden çıkacak öğrenci ya ailesi arabayla bırakacak ya da servise verilecek. Birçok servis arabası enkazda kaldı. Araç, az akaryakıt pahalı. Geçen sene öğrenci başı 500 TL iken bu sene 1500 TL isteniyor. Birden fazla çocuğu olanı düşünün. Zaten insanların işi, evi gitti, nasıl ödeyecekler. Öğretmenler de aynı durumda. Arabası olmayan öğretmen de okula gidemiyor. Bir iki gün idare edilecek bir durum da değil. En acil şekilde çözülmesi gereken bir konu olarak ortada duruyor. Öğrenciye eğitim desteği de yok.  Pazartesi okul açılacak ama bu çocuk defter, kalem, ayakkabı alabilecek mi? Bunlar büyük sorun. Bu öğrenciler dezavantajlı öğrenciler ve eğitim desteği sunulması lazım. Maalesef bazı okullar nakil yaparken para istiyor. Az önce beni bir veli aradı. Okula kayıt yaparken bağış isteniyor, veremiyorum ne yapacağım diyor.

'NAKİL SORUNU ÇÖZÜLMEZSE OKULDAN KOPMA YAŞANIR'

Depremden sonra evi yıkılan birçok kişi ikametini de alarak il dışına gitti. Şimdi geri dönüşler de başladı. İkamet, nakil gibi teknik kısımlarda işlemler nasıl ilerliyor?

Okulla beraber Hatay’a dönen aileler, bir iki hafta önce çocuklarının ikametini tekrar Hatay’a aldırmak istediklerinde yapamadıklarını söyledi. Bakanlık şimdi deprem butonu yaptı ve ilkokulda bu sorunu çözdü. İlkokul ve ortaokullarda deprem butonu açıldı, öğrencileri evlerine yakın okullara vermek için. Şimdi herkesin barınma yeri değiştiği için bu iyi uygulama. Nerede problem var, liselerde problem var. Lisede nakil olması lazım.  Nakil de maalesef eski, daha önceki eğitim öğretim yılındaki sisteme göre yapılıyor. Birçok çocuk yanındaki liseye gidemiyor. Şu an ailesinin yerleştiği yere gidebiliyor. Eski sistem bu ve sıkıntı doğuruyor. Biz bunu İl Milli Eğitim ile görüştüğümüzde de ilettik. Bu nakil meselesi devamsızlığı getirecek. Belki zamanla da çocuklarımız okulları terk edecek. 

'ULAŞIM VE YEMEK İMKANI SAĞLANMALI'

Şu an aileler kaygılı. Çocuklarının bu sene iyi bir eğitim alabileceğine inanmıyor. Aileler bu kaygılarda haklı tabi. Çünkü iyi bir eğitim öğretim için sağlıklı, güvenli bir ortam olması lazım. Bu ortam da oluşmadı. Pazartesi okul açılacak, hâlâ tadilat bitmedi. Okulda temiz su alabilecekler mi? Bir şişe su kantinde 8 TL olacak. Bir tost, bir su alamayacak aile var. Çocuk okulda tüm gün aç kalırsa iyi bir eğitim alabilir mi? Sabah çok erken yola çıkacak, akşam geç dönecek öğrenci var. Servis sorununa değindim, bakın arabanız yoksa markete gidemeyeceğiniz bir ortam var. Servis olmadan nasıl gidecekler? Böyle bir ortamda çocuklar okulu bırakıp, çalışarak ailelerine katkı sunmak isteyebilir. Eğitim öğretimin cazip hale getirilmesi, ulaşımın ücretsiz olması gerekiyor. Bu çocuklara bir öğün yemek ve temiz su verilmesi lazım. Bunları sağlamadan iyi bir eğitim bekleyemeyiz. 

Öğretmenler de öğrenciler de depremi yaşadı, yakınlarını, evlerini kaybetti. Psikolojik olarak eğitime hazırlar mı? Bakanlık veya İl Milli Eğitim’in bu konuda bir çalışması oldu mu?

Bu konuda bir çalışma olmadı. Depremin üzerinden 7 ay geçti. 7 aydır çoğu öğretmen de öğrenci de betonarme binaya girmedi. Hala da korkan girmek istemeyen çok öğretmen var. Binalara nasıl girecek bu insanlar bilmiyoruz. Yine burada da geldiğimiz nokta okullarda sağlıklı ortam oluşturma. Okul binalarının ve çevresinin güvenliği. Sağlıklı ortam yapıldığında, öğrencinin de öğretmenin de kaygılarını giderirseniz en başta biraz zorlansa da okul hepimize iyi gelir. Çünkü depremi yaşayan çocuklar da öğretmenler de okullarda arkadaşlarını, tanıdık simaları görünce mutlu olacak. Okul ortamının iyileştirilmesi, cazip hale getirilmesi lazım. Psikolojiden devam edecek olursak şunu da aktarmak istiyorum. Antakya Osman Ötken Anadolu Lisesi öğrencileri İskenderun Limanı’nda bulunan Rauf Bey Gemisi'nde, Antakya Anadolu Lisesi ise organize sanayi bölgesindeki NATO çadır kentte eğitime devam edecek. Deprem sürecini yaşamış ve hâlâ etkisini atlatamamış öğrencilerin ebeveynlerinden uzakta yatılı olarak eğitim görecek olması hem psikolojik olarak hem de aile bütünlüğü açısından çeşitli problemleri beraberinde getireceğini düşünüyoruz.