Havadan karaya zam: Akaryakıt fiyatları daha ne kadar artacak?

Ogün Akkaya

ANKARA - Akaryakıt fiyatları, yol geçiş ücretleri ve döviz kurlarındaki artışlar ulaşım ücretlerinde yeni zamları beraberinde getiriyor. Yaklaşık üç ay önce 499 TL'den 599 TL'ye yükselen iç hat havayolu tavan bilet fiyatları yüzde 16 zamla 699 TL'ye çıkarıldı. 

Havayolu ulaşımı için alınan bu zam kararı, karayolunda da karşılık buldu. Şehirlerarası taşımacılık yapan firma sahipleri, akaryakıt fiyatlarında indirim yapılmadığı sürece maliyetlerini karşılayabilmek adına bilet fiyatlarına zam yapılacağını söyledi.

UÇAK BİLET FİYATI, İSTANBUL-ANKARA 372, İSTANBUL-DİYARBAKIR ARASI 712 LİRA

Peki şu anda uçak bilet fiyatları ne durumda? Örneğin, bir hafta sonrasına (30 Mart Çarşamba) İstanbul-Ankara seferini yapan bir uçakla yolculuk yapmak istediğinizde ödemeniz gereken tutar 372,98 TL. İstanbul-İzmir seferinde bu fiyat 413,98 TL, İstanbul-Diyarbakır seferinde ise 712,98 TL'ye denk geliyor. Aynı şekilde Ankara-Antalya arası uçak bilet fiyatı ise 434,98 TL iken, Ankara-Trabzon arası 496,98 TL, Ankara-İzmir 414,98 TL, Diyarbakır-İzmir arası ise 975,24 TL oluyor.

OTOBÜS VE UÇAK BİLETLERİ ARASINDAKİ FARK KAPANIYOR

Havayolu firmalarının bilet fiyatlarının yanı sıra otobüs fiyatları da cep yakıyor. Birbirini yakalayan bilet ücretleri karşısında otobüsle Ankara’dan İstanbul’a gitmek isteyen bir yolcunun ödemesi gereken tutar 180-280 TL arasında değişiyor. Ankara-İzmir yolculuğunda bilet fiyatı 250 TL, İstanbul-İzmir yolculuğunda ise 300 TL’ye ulaşıyor.

Yol mesafesine göre akaryakıt kullanımı arttıkça da bu durum bilet fiyatlarına yansıyor. Örneğin İstanbul-Diyarbakır arası yolculuğun bilet fiyatı 400 TL olurken, Ankara-Diyarbakır arası bilet fiyatları 300, İstanbul-Antalya arası 320, İstanbul-Trabzon 380, Ankara-Rize arası 300, Trabzon-Antalya arası 450 TL’den satılıyor.

Örneğin, İstanbul-Diyarbakır arası otobüs yolculuğunun fiyatı yüzde 20 zamlandığı durumda 400 TL’den 480 TL’ye, Ankara-Diyarbakır arası bilet fiyatı 300 TL’den 360 TL’ye, İstanbul-Antalya arası ise 320 TL’den 384 TL’ye, Trabzon-Antalya arası bilet fiyatı ise 450 TL’den 540 TL’ye çıkacak.

‘VATANDAŞ BİZİ HAKLI BULUYOR, ESKİSİ KADAR TEPKİ ALMIYORUZ’

Ankara Şehirlerarası Terminal İşletmesi’nde yolcu taşımacılığı yapan Mehmet Türkyılmaz’a göre bilet fiyatlarında indirime gidilebilmesinin yolu, devletin akaryakıttan ÖTV ve KDV almamasından geçiyor.

Havayolu şirketlerinin devletten destek aldıkları için avantajlı olduklarını söyleyen Türkyılmaz, mümkün olduğu kadar vergi indirimine gidilmesi taraftarı.

Yolcu sayısında yüzde 40-50 arasında bir azalma olduğunu söyleyen Türkyılmaz, akaryakıt zamları karşısında bilet fiyatlarını mecburen arttırmak zorunda kalacaklarını belirtti:

“Sadece bizim İstanbul’a giderken yaptığımız köprü ve otoban geçiş masrafımız araç başına 700 TL. Geçişlerde de indirim olması lazım. Bizi üçüncü köprüden geçmeye zorladıkları için nereden baksanız 60-70 kilometre daha fazla yol yapıyoruz. Mazota ve giderlere zam geldikçe biz de ayakta durmak için bilet fiyatını arttırmaya mecbur kalacağız. Ankara’dan İstanbul’a gidiş geliş bir otobüsün masrafı 8 bin lira civarı. Masraf düşerse, bilet fiyatlarına da olumlu yansır. Vatandaş bizi haklı buluyor. Eskisi kadar tepki almıyoruz.”

‘ARTIK ZARARINA BİR İŞLEYİŞ VAR’

Bir başka yolcu taşımacılığı yapan otobüs sahibi ise fiyatlar karşısında küçük işletmelerin sorun yaşadığına ve tekelleşmenin ortaya çıkabileceğine dikkat çekti.

Ekonomik belirsizlik ve yüksek döviz kurunun da olumsuzlukları beraberinde getirdiğini söyleyen otobüs sahibi “İnsanlar mazota, benzine gelen zamları gördükleri için bize hak veriyor. Fiyatlar artmaya başladığından beri yolcu sayısında düşüş yaşanıyor. Artık zararına bir işleyiş var. Mazot fiyatlarının bir an önce düşmesi lazım. Yolcu taşımacılığı yapanlar sadece günü kurtarma derdinde. Akaryakıt fiyatları düşmediği sürece geçinmek çok zor. Mazot fiyatı tırmandıkça, bilet fiyatı da artar. Çünkü bu işin sermayesi mazot” diye konuştu.

‘ESKİDEN İĞNE ATSAN YERE DÜŞMEZDİ, ŞİMDİ GELEN GİDEN YOK’

Yolcu taşımacılığı yapan Zeyni Birgül de çözümün akaryakıtta vergi indirimi yapılmasıyla sağlanacağı yönünde.

“Akaryakıtın zamlanması hem bizi hem de vatandaşı mağdur etti” diyen Birgül’e göre otobüs bileti fiyatları, uçak biletleriyle aynı fiyata gelmiş durumda. Artık vatandaşların zorunlu olmadıkça seyahat etmediklerini belirten Birgül, şunları söyledi:

“Doğu bölgesinde insanlar aile olarak kalabalık. Düğüne gidecek olsalar sadece yol parası binlerce lira tutuyor. Bundan 5 ay öncesinde Mardin’e otobüs biletleri 150 liraydı, şimdi oldu 400 lira. Masaya oturup hesaplaşalım fiyatların neden arttığını. Devletin akaryakıttaki ÖTV ve KDV konusunda çözüm bulması lazım. Vatandaşlar artık cenaze ya da düğün dışında seyahat etmiyor. Eskiden peronlarda iğne atsan yere düşmezdi, şimdi gelen giden yok. Zamlar karşısında yolcu taşımacılığını bırakan çok bırakan oldu. Masrafların, giderlerin, kira bedellerinin ve çalışanların maaşları da dahil ayakta durabilmek için gerekli olan tek şey akaryakıtta vergi indirimi. Başka çare yok.”