Dinozorlardan yaşlı balık petrol şirketlerine dayanabilecek mi?

DUVAR - Dünyada 'Coelacanth' adıyla bilinen balık denizlerde 400 milyon yıl yaşamayı başarmış bir tür olarak dikkat çekiyor. Coelacanth balıklarının tarihçesi dinozorlardan da eskiye dayanıyor ve şu anda bu deniz canlılarından otuz tane kadarı Güney Afrika'nın doğu sahillerinde yaşıyor. Ancak 'son' Coelacanthlar yeni açılan petrol kuyuları yüzünden yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.

'Yaşayan fosil' adıyla da bilinen Coelacanth türünün 1938 yılına kadar yok olduğu düşünülüyordu. Bu tarihte hayatta kalmış nadir balıkların Hint Okyanusu'nun batı kıyılarında ve Endonezya'da yaşamaya devam ettiği ortaya çıktı.  Şu anda ilk 'alt tür' olan ve Endonezya'nın kuzeyinde yaşayan Latimeria Menadoensis'in 10 binden az nüfusunun kaldığı biliniyor. Sadece otuz tane kaldığı söylenen alt tür Latimeria Chalumnae ise Güney Afrika, Madagaskar ve Mozambik bölgelerinde yaşıyor.

İTALYAN ŞİRKETİ GÜNEY AFRİKA'DA

Bu balıklar ve diğer canlılar için tehdit oluşturansa İtalya merkezli Eni şirketinin Güney Afrika'nın Sodwana koyunda 400 km'lik bir hat boyunca sondaj yapmaya hazırlanması. Çevreciler özellikle o bölgede yer alan İsimangaliso Milli Parkı'ndaki vahşi yaşam için endişeleniyorlar. Doğa koruma kuruluşu Wildtrust'ın yönetim kurulu başkanı Dr. Andrew Venter, 2010 yılında Meksika'da meydana gelen faciayı hatırlatarak BP'ye ait Deepwater Horizon kuyusunda meydana gelen patlamadan sonra çok sayıda balık türünün yok olduğunu Güney Afrika'da da böyle bir afet yaşanırsa bunun 'Coelacanth türünün sonu anlamına geleceğini' söylüyor. Eni için hazırlanmış olan Çevre Etki Değerlendirme (ÇED) raporunda ise çok sınırlı bir atıf yapılıyor. Atıfta Coelacanth balıklarının kuyulara yakın bölgelerde yaşamadığı söyleniyor. Herhangi bir kazanın denizaltı canlılarına zarar vereceğine dair uyarılara ise, "Eni yerel hükümetlerin düzenlemelerini de aşan en yüksek operasyonel ve çevresel standartları uygular" deniyor.

Coelacanth türü üzerine uzman olan Mike Bruton ise, "Oksijen almalarına engel teşkil edecek herhangi bir müdahale türün tehlike altına girmesini sağlar" diyor. Bruton aynı zamanda kuyuların uzağında olduğu varsayılan  Coelacanthların DDT ve PCB gibi kirletici maddelerin etkisinden muaf kalamadığına dikkat çekiyor. Bruton, bu maddelerin söz konusu balıkların kendi yiyeceklerine erişebilmesine de engel olduğunu ifade ediyor. Coelacanth balığının yaşadığı bölge, sondaj bölgesinin olduğu arazinin 40 km uzağında ve ilk kuyuların 200 km kuzeyinde. Buna rağmen Andrew Venter Meksika'dakine benzer bir patlama anında petrolün hızla uzak bölgelere de yayılabileceğine dikkat çekiyor. Çok sayıda uzmanın merak ettiği konu ise şu: Acaba göktaşı çarpmalarına, volkanik patlamalara dayanan ve dinozorlardan da yaşlı olan balık türü petrol şirketlerine dayanabilecek mi?