'Ölen adam' Monsanto'ya karşı: Türkiye'de de satılıyor!
ABD'li Dewyne Johnson, Amerikan firması Monsanto'nun tarım ilaçları yüzünden kansere yakalandığını kanıtladı. Şirkete dava açan ilk ve tek kişi olarak Johnson, 289 milyon dolar tazminat kazandı. Söz konusu ilaçlar, Türkiye'de de satılıyor...
DUVAR - Dewayne Johnson, Hollywood'da meşhur olan bir aktör değil , ABD'nin Kaliforniya eyaletinde yaşayan bir okul bahçıvanıydı. 2014 yılında kanser olduğunu öğrenmesinin ardından, ekolojistler tarafından pek de hayırlı bir şekilde anılmayan Monsanto şirketine dava açtı. Dewayne Johnson, okuldaki mesai saatleri sırasında kullandığı RoundUp ve Ranger Pro isimli tarım ilaçları yüzünden kansere yakalandığını iddia ediyordu.
Monsanto'ya dava açan ilk birey olan üç çocuk babası Johnson "Hiçbir zaman ölen adam sıfatıyla gazete manşetlerine çıkacağımı düşünmemiştim" diyor ve ekliyor: "Böylesi bir firmaya dava açmış biri olmak çok çarpıcı bir durum. Muazzam bir sorumluluk hissettim."
'O KADAR GÜVENLİ Kİ İÇEBİLİRSİNİZ'
Dewayne Johnson 2012'de San Fransisco'nun doğusunda bulunan Benicia'daki devlet okulunda işe başladığında hayatından memnundu. Görevi, bölgesindeki birden fazla okulu ve spor alanını yabani otlardan temizlemekti. Bazı günlerde birkaç saat içinde 150 galon (yaklaşık 567 litre) RoundUp ve Ranger Pro ürünleri kullandığı oluyordu. Johnson, her seferinde etiket üzerindeki kullanma talimatını büyük bir dikkatle okuyordu. Bir oryantasyon eğitiminde "O kadar güvenlidir ki, içebilirsiniz" bile demişlerdi. Buna rağmen, tedbir olsun diye kendi inisiyatifiyle koruyucu kıyafeti giyiyordu. Yine de arada sırada cildi kimyasallarla temas ediyordu. Bir keresinde yanlışlıkla üstünü ıslattı. Nihayet 2014 yılından itibaren normalde pürüzsüz olduğunu hatırladığı teninde kızarıklıklar ve lezyonlar oluşmaya başladı. Doktorlar, Johnson'ın kanser olduğunu uzun süre anlayamadılar.
Johnson önce çağrı merkezinden Monsanto yetkililerine ulaşmaya çalıştı. Bu çabalarının sonunda kendisine sadece 'daha sonra birisinin onunla ilgileneceği' söylendi ama kimse ona geri dönmedi. Bunun üzerine Dewayne Johnson kendi araştırmasını kendisi yapmaya karar verdi. Sonunda kimyasalların içinde bulunan Glifosat'ın kansere yol açtığına dair yayınlara ulaşmayı başardı. Üstelik daha 2002, 2003 ve 2008 yıllarında İsveç'te yapılan araştırmalara göre, Glifosat'a maruz kalmak kanser riskini üç kat artırıyordu. Daha yakın zamanda, 2013'te yapılan araştırmada ise aynı kimyasalın meme kanserine sebep olduğu tespit edilmişti. Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) alt kuruluşu olan Uluslararası Kanser Araştırmaları Kurumu da 2015 yılında, glifosatın insanlarda muhtemelen kansere yol açtığını söylemişti.
Birçok çevre örgütü de ilacın acilen yasaklanmasını talep ediyor. Ancak ABD Çevre Bakanlığı (EPA), dikkatli kullanıldığında glifosatın güvenli olduğunda ısrarcı. Johnson, "Kendimi ihanete uğramış hissediyordum, dibe vurmuştum" diyor.
MONSANTO SİPARİŞ RAPOR YAZDIRMAYA HAZIRLANIYORDU...
Dewayne Johnson bu nedenle Monsanto'ya dava açtığında savını RoundUp ve Ranger Pro ürünlerinde bulunan Glifosat'ın kansere yol açtığı iddiası üzerine kurdu. Davanın dönüm noktası, yargıcın Johnson'ın avukatlarına bilimsel kanıtları sunma izni vermesi oldu. Johnson'ın avukatlarının sunumu sırasında şu ortaya çıktı: Monsanto iç yazışmalarında, RoundUp ve Ranger Pro ürünlerini öven bir rapor sipariş etmek üzere stratejik planlama yapmıştı.
Yargıç, Monsanto'nun Dewayne Johnson'a 289 milyon dolar tazminat ödemesine karar verdi. Mahkeme kararında, şirket yetkililerinin tarım ilacının zehirli olduğunu bilmeleri gerektiği söyleniyor.
Monsanto, bu yılın başlarında Almanya'nın ünlü ilaç firması Bayer tarafından satın alınmıştı. RoundUp markasının pazarlanmasına ilk defa 1974 yılında başlanmıştı. RoundUp 130 ülkede 100'den fazla mahsulde kullanılıyor. İçindeki glifosat kimyasalı da gıdalar, su kaynakları ve tarım emekçilerinin idrarında tespit edilebiliyor.
TÜRKİYE'DE DE KULLANILIYOR
Hem RoundUp hem de Ranger Pro Türkiye'de de yaygın olarak kullanılıyor. Dewayne Johnson ise "Ömrümün yettiği kadar bu zaferimin daha büyük bir etki alanı yaratmasını sağlamaya çalışacağım. Umarım bu karar bir çığa dönüşür ve insanlar ne yediklerinin, bahçelerindeki ot ve bitkilere ne sıktıklarının daha çok farkında olur" diyor.
Kaynaklar:
https://www.theguardian.com/business/2018/sep/25/monsanto-dewayne-johnson-cancer-verdict
https://www.iarc.fr/en/media-centre/iarcnews/2016/glyphosate_IARC2016.php