'Unorthodox gerçekleri yansıtmıyor' iddiası

DUVAR - Genç bir kadın olan Esty’nin yaşadığı ultra ortodoks Yahudi komünitesinden kaçıp Berlin’de kendisine yeni bir hayat kurmaya çalışmasına odaklanan, Deborah Feldman'ın gerçek hayat hikâyesini anlattığı Unorthodox: The Scandalous Rejection of My Hasidic Roots kitabından uyarlanan dört bölümlük Netflix dizisi Unorthodox, kısa sürede Netflix’in en çok izlenen yapımlarından biri hâline geldi. Dizi hasidizme, özellikle de diziye konu olan Satmar Hasidik komünitesine yönelik eleştirileri beraberinde getirdi.

Frieda Vizel'a göre Netflix tarafından hazırlanan dizi sadece uyarlandığı romanda değişiklikler yapmakla kalmıyor, aynı zamanda gerçekleri de değiştirerek pek çok şeyi yanlış aktarıyor. Unorthodox’un ana karakteri olan Esty gibi Satmar Hasidik komünitesinden yıllar önce ayrılan Vizel’e göre dizideki pek çok olay gerçeği yansıtmıyor. Son yıllarda Williamsburg’deki Satmar Hasidik komünitesindeki turlarda rehberlik yapan Vizel, Forward için kaleme aldığı yazıda, dizide yanlış aktarıldığını iddia ettiklerini detaylı bir şekilde anlattı.

Vizel’e göre dizideki yanlışlar daha açılış sahnesinde karşımıza çıkıyor. Williamsburg’deki Satmar Hasidik komünitesinden ayrılmaya karar veren Esty, eşyalarını hızlıca toplayıp evden çıkmaya çalışıyor. Tam o çıktığı sırada binadaki kadınlar onu görüyor ve eruvun kaldırıldığını, o yüzden evden çıkamayacağını söylüyor. Şabat günlerinde sadece yaşanılan yerin etraf ince bir telle, yani eruvla çevrildiği takdirde ortodoks Yahudilerin bir şeyle uğraşmasına izin veriliyor. Ancak Vizel, Satmar Hasidik komünitesinde eruv uygulamasının kabul görmediğine dikkat çekiyor. Hasidizmin dini önderlerinden Rebbe eruvu tasvip etmediği için, Satmar Hasidik komünitesindeki ultra ortodoks Yahudiler de bu adeti kabul etmiyor.

Vizel, Esty’nin basmakalıp kıyafetleri, çirkin apartman dairesi, ten rengine uymayan peruğu gibi birçok yanlıştan daha bahsederken binadaki diğer kadınların başörtülerini doğru bağlamadıklarını söyleyerek oyuncuların Yidiş aksanlarının da başarısız olduğunu düşünüyor.

'TOPLULUĞUN RUHUNU YANLIŞ ŞEKİLDE YANSITIYOR'

Vizel’e göre Unorthodox, Hasidik topluluğunun ruhunu doğru şekilde yansıtamıyor. Vizel, dizide gördüğü bu soğuk, neşesiz, kurallara sıkı sıkıya bağlı insanların yıllarca içinde yaşadığı Satmar Hasidik komünitesine hiç benzemediğini ifade ediyor.

Vizel’a göre dizideki tüm yanlışlar bir araya geldiğinde dizideki karakterler gerçek insanlardan uzaklaşıp çizgi film kötülerine dönüşüyor. Vizel, dizideki karakterlerin tanıdığı ultra ortodoks Yahudilere değil, tanıdığı kimseye benzemediğini belirtiyor.

'SHTISEL, İZLEYİCİYİ İÇİNE ÇEKEN BİR DÜNYA YARATIYOR'

Kudüs’ta yaşayan Haredi Yahudilerin hayatına odaklanan Shtisel dizisinden övgüyle söz eden Vizel, Shtisel’in izleyici içine çeken bir dünya yarattığını, Unorthodox’ta ise izleyicilerin Disney cadılarını andıran karakterlere dışarıdan baktığını belirtiyor.