HDP PM Üyesi İzzet Karadağ: Tütün yasağı bütün Adıyaman'ı etkiler

ADIYAMAN - Adıyaman’da tütün yetiştiren çiftçilerin sorunlarını yakından takip eden Halkların Demokrasi Partisi (HDP) Parti Meclisi (PM) Üyesi İzzet Karadağ, tütün yasasının bütün Adıyaman’ı etkileyeceğini söyledi. Karadağ, “Halkın ortaya koyduğu eylemde sonuna kadar yanlarında olacağız. Biz onların haklı taleplerini anlıyoruz ve onlar açlık grevi yaparlarsa onlarla birlikte açlık grevine gireceğiz” dedi.

Adıyaman tütün kokan büyük bir kasaba gibi. Şehir merkezinin görünümü bu şekilde bir algıya neden oluyor en azından. Dükkanlarının önüne attıkları sandalyelerde çene çalarak müşteri bekleyen esnaf, araç trafiğini kaldırmaya artık yetmeyen yollar, dar kaldırımlar… Şehir merkezindeki genel görünüm bu.

Şehir merkezinde dikkat çeken bir şey daha var elbette: Tütün dükkanları. Hani tam kestirmek mümkün değil ama sanki şehir merkezindeki esnafın yüzde 25’i tütün satıyor. Büyükçe ve şeffaf poşetlerin içinde, kapı önünde dizilmiş tütünlerin üzerinde fiyatları yazılı. Adıyaman belki tütün kokmuyordu ama o kadar çok tütün dükkânı var ki bize öyle gelmiştir.

PARA YOKSA RESTORAN DA KAPANIR

Ancak şu gerçek: Adıyaman’da geleneksel tütün satışı yasayla engellenirse, şehir ne tütün kokar ne de başka türlü bir ticaret yapılabilir. Yemek yediğimiz restoranın sahibi, “Eğer yasa uygulanırsa ben de restoranı kapatacağım” diyor. Neden? “Çünkü Adıyaman’ın tek geçim kaynağı tütündür. İnsanlar tütün yetiştirip para kazanmasa kim gelecek burada yemek yemeğe? Tütün yasaklanırsa Adıyaman boşalır zaten çünkü burada başka bir iş sahası yok.”

HDP Meclis Üyesi İzzet Karadağ, “Tütün yetiştiricilerinin eylemine esnaf da destek verdi” demişti. Karadağ, “Adıyaman halkının geçimi tütün üstünedir. Sadece tütün yetiştirenler değil, aracılar var, dükkanında satanlar var. Yani herkes bir şekilde tütünden sağlıyor geçimini” şeklinde konuşmuştu.

Karadağ, 1 Temmuz’da başlayan ve 3 gün süren tütün yetiştiricilerinin yol kapatma eylemlerini, Adıyaman’da siyaset yapan biri olarak yakından izledi.

İKİ KESİM ÜRETİCİ VAR

Karadağ, eylemlere neden olan Tarım ve Orman Bakanlığı’nın “yetki belgesi” olmadan tütün ticareti yapmayı yasaklayan yasa hakkında şunları söyledi:

"Devlet 2017’de yasayı çıkardı ve tütün ekicilerinin o tarihte yaptığı eylemler nedeniyle uygulamaya geçirmedi. Devlet yasayı uygulamayı erteledi ama bu arada tütün ekicilerinin talepleri ile ilgili bir çalışma yapmadı. Devletin yasayı hazırlarken yaptığı ikinci yanlış, tütün ekicisinin tütün ekme potansiyelini bilmemesidir. Kimileri 20 dönüme kadar ekebilmekte, kimileri, özellikle dağ köylerinde, 1 ya da 2-3 dönüm kadar tarlada ekim yapabilmektedir. Dolayısıyla büyük tarımsal alanlara ekim yapan kesim ile 2-3 dönüm bahçeye ekim yapanları aynı kefeye koymak, 2-3 dönümlük tarlalarda ekim yapan üreticiyi öldürmek demektir. İki kesime aynı uygulamayı yapamazsın, şartlar, koşullar farklı. Devlet bu konuda toptancı bir anlayışla bütün tütün üreticilerini aynı kefeye koyuyor, temel yanlış da budur. Aynı vergilendirme ile halkın karşısına çıkıyor ve bu büyük bir sıkıntı yaratıyor. Devletin kayıt altına almak istediği, dağ tütünü dediğimiz iki üç dönümlük tarlalara ekilen tütündür. Devletin bu yasayı çıkarırken bu ayrımı yapması gerekiyor. Üreticinin de kendisini bu noktada savunması lazım.”

YASA HERKESİ İLGİLENDİRİYOR

Yasanın Adıyaman’da yaşayan herkesi ilgilendirdiğini ve uygulandığında herkesi ekonomik olarak olumsuz etkileyeceğini belirten Karadağ, “Eyleme katılanlar tütünle ilgilenen herkestir. Esnaf da destek verip eyleme katılıyor. Çünkü bu tütünün üretimi yasaklanırsa onlar da geçinemeyecek, satış yapamayacak. Bir bütün olarak Adıyaman bu yasaktan etkilenecektir.”

Tütün ekicileri, arazilerinde tütün dışında başka bir ürün yetiştiremez mi? Karadağ, “Mevcut araziler başka bir şey üretmeye müsait değildir. Ne sebzecilik ne de başka bir tarımsal üretim yapabilirler” diyor.

Eskiden bölgede hayvancılık yapıldığını söyleyen Karadağ, son 10 yılda hükümetin politikaları nedeniyle hayvancılığın da bittiğine dikkat çekti. Karadağ, “Yem fiyatları, ilaç fiyatları, etin ithal edilmesinin hükümet tarafından tercih edilmesi hayvancılığı öldürdü. Bu insanlar hayvancılık da yapıyorlardı ama son 10 yılda anlattığım nedenlerle hayvancılık da yapamıyorlar. Bir tek tütün kalıyor geriye” dedi.

Tütüncülük de yasaklanırsa ne yapacak bu insanlar? “Göç edecekler” diyor Karadağ ve ekliyor: “İstanbul’a, Adana’ya, Mersin’e göç etmek zorunda kalacaklar. Başka seçenekleri yok. Göç, beraberinde başka mağduriyetler getirecek. Sudan çıkmış balık gibi olacaklar. Sigortasız, güvencesiz çalışacaklar. Adana’da mevsimlik tarım işçisi olacaklar. Çünkü bunların elinde başka bir meslekleri de yok. Atalarından bu yana tütüncülük yapıyorlar.”

GERÇEKÇİ VERGİ TALEBİ

Yasada getirilmek istenen vergilendirme sistemine de değinen Karadağ, “Yasada tütün ekicisi mevcut tarım vergisiyle vergilendirilmiyor. Tütün ve içki gibi tekel ürünlerine nasıl bir vergilendirme getiriyorlarsa, tütün ekicisine de aynı vergiyi getiriyor. Yani üretici vergisi getirmiyor. Mısır’a, buğdaya, pamuğa uyguladığı vergiyi getirmiyor. Hükümet yasada böyle bir değişikliğe giderse insanlar buna razı olacak. ‘Vergimizi ödeyelim ama tarım üreticisi gibi vergi verelim’, diyorlar” dedi.

Karadağ, “Geçmişte büyük bir tekel işletmesi vardı Adıyaman’da, 3 bin-5 bin civarında çalışanı vardı. Tütüne dair hiçbir sorun yoktu. Devlet tütünü tarlada vergilendiriyordu. Kimin ne kadar ekeceği belliydi. Sattığı zaman da kilosu üzerinden vergisini alıyordu” diyerek üreticilerin hakkaniyetli ve gerçekçi bir vergi sistemine itiraz etmeyeceğini vurguladı.

'SARAYIN VERDİĞİ KARAR'

Karadağ, “Tütün ekicisi muhatap bulamıyor, devlet bir muhatap göndermiyor” diyor ama Adıyaman’ın 4’ü AK Partili, 1’i CHP’li 5 milletvekili var Meclis'te. Sorunlar meclise getirilmiyor olabilir mi?

Karadağ, “Halkın bakışı şu: Adıyaman AKP milletvekilleri Saray’dan nasıl bir karar çıkarsa çıksın ‘evet’ diyorlar. Halkın yanın da yer almıyorlar, gelmiyorlar ve sorunlarını görmüyorlar. Uzun süredir milletvekilliği yapan Ahmet Aydın’ı sorumlu tutuyorlar, ‘Gelip bizi dinledi, Ankara’ya gidince böyle bir yasa çıkardı’ diyorlar. Adıyaman milletvekilleri halkın tepkilerini oyalayarak bastırma yoluna gidiyorlar” eleştirisini yaptı.

KOOPERATİF ÜRETİCİYİ KORUMAYACAK

“Kooperatifçiliğin çiftçiler için doğru bir seçenek olduğunu düşünüyoruz” diyen Karadağ, önerilen kooperatife neden karşı olduklarını ise şöyle anlattı: “Burada kooperatifçilik adına yapılacak şey köylüleri endişelendiriyor. Çünkü ‘Nasıl bir kooperatifçilik’ tartışması halkla yürütülmedi. İkincisi, bu kooperatif tütün üreticisinin tütününü nasıl fiyatlandıracak? Buna dair bir açıklama yok. Çünkü hükümet taban fiyat açıklaması yapmadı. Hükümet, ‘taban fiyatı mevcut durumu gözeterek koruyacağım, kooperatif bunun altında bir fiyata alamayacak’ derse üretici tamam diyecek. Kendisini güvende hissedecek. Dolayısıyla kooperatifçilik üzerinden uygulanması düşünülen şey şudur: Dağ tütünü olarak tanımladığımız ve bugün sorun olan kaliteli tütün, 150 liraya kadar fiyat bulmakta. Ancak devlet bir güvence getirmediği için kooperatif 60 liradan almaya karar verebilir. Ve kooperatif dışında bir seçenek bırakmıyor çıkarılan yasa çünkü tütünün il dışına çıkarılmasını yasaklıyor. Dışarı çıkardığı zaman yakalanacak, arabası bağlanacak, vergi kaçakçısı gibi yargılanacak. Üretici bu nedenle kooperatifçiliğe karşı. Bu kooperatifçilik köylüler tarafından kurulan ya da desteklenen bir kooperatif değil. İddialara göre kimi AKP milletvekillerinin aracılığıyla kooperatif üzerinden bir kesime rant sağlayacak.”

‘HDP EMEKÇİNİN YANINDA OLACAK’

Karadağ, “Milletvekillerimiz buraya gelecekler ve olabildiğince bütün tütün ekicileriyle görüşmeye çalışacaklar” diyerek HDP’nin süreci takip edeceğini söyledi.

“Sorunu Meclis'e taşıyacağız” diyen Karadağ, “Halkın ortaya koyduğu eylemde sonuna kadar yanlarında olacağız. Biz onların haklı taleplerini anlıyoruz ve onlar açlık grevi yaparlarsa onlarla birlikte açlık grevine gireceğiz. Onlar yol kapatırlarsa onlarla olacağız” dedi.