Hollanda'dan Srebrenitsa Soykırımı'nda öldürülenlerin ailelerine özür

DUVAR - Hollanda hükümeti, 11 Temmuz 1995 tarihinde Bosna-Hersek'in Srebrenitsa kasabasında, Sırp güçleri tarafından katledilen 8 binden fazla Müslüman erkek ve çocuğun yakınlarından resmen özür diledi. Hollanda Savunma Bakanı Kasja Ollongren, uluslararası toplumun Srebrenitsa halkını korumayı başaramadığını belirterek, "Bunun için en derin özürlerimizi sunuyoruz" dedi.

Ölenlerin yakınları, katliam sırasında Birleşmiş Milletler (BM) adına bölgede görevli olan Hollanda Görev Kuvveti (Dutchbat) askerlerine "bronz şeref madalyası" verilmesine tepki göstererek, yeni ve kapsamlı bir soruşturma istedi. Avrupa'da, 2. Dünya Savaşı'ndan sonra yaşanan en büyük katliam olan ve Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından "soykırım" olarak tanınan Srebrenitsa katliamının 27'nci yıldönümü nedeniyle Potocari mezarlığında bir tören düzenlendi.

'BU BAŞARISIZLIĞIN SİYASİ SORUMLULUĞUNU PAYLAŞIYORUZ'

Hollanda Savunma Bakanı Kasja Ollongren, 27 yıl önce uluslararası toplumun Srebrenitsa halkını korumayı başaramadığını vurgulayarak, "Bu topluluğun bir parçası olarak Hollanda hükümeti, bu başarısızlığın siyasi sorumluluğunu paylaşıyor. Bunun için en derin özürlerimizi sunuyoruz" dedi. Ollongren, kurban yakınlarına hitaben yaptığı konuşmada, acılarını ortadan kaldıramayacaklarını belirterek, "Ama yapabileceğimiz şey, tarihin gözlerinin içine bakmak" diye konuştu.

Hollanda Savunma Bakanı, soykırımdan sadece Bosnalı Sırp güçlerinin sorumlu olduğunu ve sorumlulardan bazılarının şimdi Lahey'de yargılandığını anımsattı.
Ollongren, BM adına görev yapan Hollanda askerlerinin "büyük güçsüzlüğüne" de değindi. Hollanda Savaş ve Soykırım Araştırmaları Enstitüsü'nün raporuna göre, Dutchbat askerler yeterince silahlı değildi, yetkileri belirsizdi ve BM müttefiklerinden çok az destek alıyordu.

Srebrenitsa kurbanlarının yakınları ise Hollanda hükümetinin Dutchbat askerlerine bronz şeref madalyası vererek, iade-i itibarda bulunması nedeniyle tepkili. Hollandalı kamu yayıncısı NOS'a konuşan kurban yakınları, masum sivilleri korumakla görevli askerlerin, hiçbir şey yapmadığını söyledi. Kurban yakınlarına göre, Hollanda hükümeti, Srebrenitsa'daki başarısızlığı ödüllendirdi.

'KAPSAMLI İNCELEME BAŞLATILSIN' ÇAĞRISI

Uzun süreden beri Hollanda hükümetinden resmi özür bekleyen Srebrenitsa kurbanlarının yakınları, 27 yıl sonra gelen özrü buruk karşıladı. Kurban yakınları, 11 Temmuz 1995'te Srebrenitsa'da tam olarak neler yaşandığına ilişkin kapsamlı bir uluslararası soruşturma istiyor. Kurban yakınları, bu konuda Hollanda hükümetinin inisiyatif almasını, silahlı kuvvetler, siyasi otorite ve BM nezdinde kapsamlı bir inceleme başlatması çağrısında bulundu. Ailesindeki tüm erkekleri Srebrenitsa'da kaybeden Hava Avdiç, "27 yıl sonra bu soruşturma yapılsın. Bunu hak ediyoruz. Neden, nasıl ve kim sorumluydu ortaya çıkarılsın" diye konuştu.

Hollanda hükumetinin 27 yıl sonra Srebrenitsa'daki katliam için özür dilemesi, akıllara "Kurban yakınları için tazminat hakkı doğar mı?" sorusunu getirdi.
Hollanda'daki Tilburg Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Lianne Wijntjens'e göre, resmi özür dilenmiş olması, kurban yakınlarına tazminat ödenmesi gerektiği anlamına gelmiyor.

Doktorasını, özür dileme yükümlüğü üzerine yapan Wiyntjens, tezinde bunu şöyle açıklıyor: "Örgütler veya hükümetler genellikle bundan korkar, ancak tarihsel adaletsizlik durumunda her zaman kapsamlı bir soruşturma gereklidir. Bu bulgulara dayanarak, bir yargıç tazminatın uygun olup olmadığını değerlendirebilir. Bu nedenle özürler, en fazla tazminat için bir başlangıçtır."

Hollanda, sadece 13 Temmuz 1995'te Ratko Mladiç komutasındaki Bosnalı Sırp güçlerine teslim edilen Dutchbat yerleşkesinde görevli 350 Boşnak için tazminat ödemeyi kabul etti. Hollanda Yüksek Mahkemesi, 350 Müslüman erkeğin Sırplara teslim edilmesi konusunda devletin hukuka aykırı hareket ettiğine karar vermişti. Bu kararın ardından hükümet, kurban yakınları ile görüşerek bir ödeme planı hazırladı. Potocari'deki anma törenine çok sayıda kişi katıldı. Kısa süre önce kimliği tespit edilen ve aralarında çok sayıda çocuğun bulunduğu 50 kurban daha tören sırasında yeniden defnedildi. Srebrenitsa kurbanları için, Hollanda'nın Lahey kentinde de bir anma töreni düzenlendi. (BBC Türkçe)