İkinci el araçta döviz durgunluğu: 'Oturduk piyasayı seyrediyoruz'

Pelin Akdemir

BURSA - Mart ayından itibaren sezonun açılmasıyla hareketlenen ikinci el otomobil pazarı, seçimlerden sonra yükselen döviz kurundan etkilenmeye başladı. Galericiler sıfır araçların piyasaya sürülmemesinin ikinci el araçlarda fiyatları artığını söylüyor. Sürekli artan fiyatlardan dolayı ikinci el araçlar, döviz ve altın gibi yatırım aracı olarak kullanılıyor.

‘İNSANLAR DÖVİZ VEYA ALTIN YERİNE İKİNCİ EL ALIYOR’

Eskişehir’de oto galeri sahibi olan Erhan Gündüz, dövize bağlı olarak fiyatların yükseldiğini, bankaların kredi vermemesinden ve verilen kredi faiz oranlarının da yüksek olmasından dolayı satışların düştüğünü söyledi. Yüzde 6 ile 10 arasında fiyat artışı yaşandığını belirten Gündüz, “Sıfır araçlara yüzde 6 oranında zam yapılınca ikinci el piyasasına da yansıdı. Ancak parası olan alabiliyor” dedi. İkinci el araçların son 5 yıldır yatırım aracı olarak kullanıldığını belirten Gündüz, “Döviz ya da altın almak yerine insanlar aldığı aracı bir sene kullanıp iki katına satıyor. Fatura zorunluluğu olmadığı için bir denetlemesi de olmuyor” dedi.

‘YAZ SEZONU HAREKETLİLİĞİ SATIŞLARDA YÜZDE 10 ARTIŞI GETİRDİ’

Bursa Motor’s sahibi Kenan Açıkgöz ise bayramın yaklaşması, sezonun açılması, araçların bir yatırım aracı olması nedeniyle arz-talep dengesizliğinden dolayı hem fiyatların hem de satışların arttığını söyledi.

Geçen yıl ağustos ayından itibaren çıkan yasa, galericilere aldıkları sıfır araçlara 6 ay ve 6 bin kilometre sınırı getirmişti. Yasayla birlikte galericilerin sıfır araç almadığını söyleyen Açıkgöz, “Mart ayından sonra fiyatlar yüzde 5 artıyordu, son bir ayda ise yüzde 10 yükseliş yaşandı. Satışlar da fiyatlara bağlı olarak yüzde 10 hızlandı. Bayrama yaklaştık ve yaz sezonu hareketliliği var. Pandemide yaşanan sıfır araçta çip tedariksizliğiyle beraber ikinci el araçlar, yaklaşık 3 yıldır yatırım aracı olarak kullanılıyor. Şahıslarda serbest olduğu için sıfır araba alıyor, ikinci el olarak satmaya devam ediyor. Orada da bir rant elde edildi ve fiyatların yükselişini tetikledi. Alan bir kişi ortalama yüzde 5-8 arasında bir kazanç sağlıyor” ifadelerini kullandı.

‘DOLARIN NE KADAR OLDUĞUNA BAKMAYA KORKUYORUZ’

Bursa Oto Galericiler Odası Başkanı Hakan Yanık da seçimden önce alım satımdaki hızlılığın seçim sonrasında dövizin ve altının yükselmesine kadar sürerken, son 3 günde ikinci el araba piyasasının da duraksamaya başladığını anlattı. Yanık, “Araba fiyatları da arttı. Oturduk piyasayı seyrediyoruz. Yüzde 5-10 civarında hem sıfır araçlarda hem ikinci el araçlarda fiyat artışı var şu anda. Seçimden önce 19 lira olan dolar/TL bugün 23 lira. Bakmaya korkuyoruz doların ne kadar olduğuna” diye konuştu. Seçimden önce bankaların kredi vermemesinin halen devam ettiğini hatırlatan Yanık, “Piyasayı etkiliyor. Faiz oranlarını düşürmeleri lazım. Yüzde 4’e kadar çıktı faiz oranları. Ticaretin önünde bir engel oluyor” uyarısında bulundu.

Yanık, diğer galericilerin aksine ikinci el araçların bir yatırım aracı değil insanların malını veya parasını koruma yöntemi olarak kullandığını aktardı:

“Yatırım, 10 liraya alınan malın 12’ye satılarak kâr elde edilmesidir aslında. Emsalini 11’e bulursunuz. Bu bir yatırım olurdu. Ama şu anda 400 bin liraya araba alıyorsunuz, 450’ye satıyorsunuz, aynı arabayı 460 bin liraya ancak bulabiliyorsunuz. Bu bir yatırım değildir. Piyasaya yatırım aracı olarak pompalanıyor.”

ARAÇ PİYASASINDA KARTELLER VAR

Sıfır araç satanların ikinci el piyasasını ele geçirmek için sıfır araçları piyasaya sürmemesiyle araba fiyatlarının artmaya başladığını kaydeden Yanık, “Çip tedariğini, arabaların gelmemesini, fabrikaların çalışmamasını bahane ettiler. Kendilerinin topladığı ikinci el veya sıfır araçlara arzı çoğaltıp, ‘yok’ deyip, ellerinde olan sıfır araçları daha fazlaya satıp bir rant peşinde koştular ve bu da çok tatlı geldi. Ama ‘yok’ oluşunun sebebini bir bayi veya distribütör çıkıp anlatmadı. Tamamıyla piyasayı gerip fiyatları tavan yaptırmaya çalışıyor, bunda da başarılı oldular” diye konuştu. Yanık, hükümetin gümrükleri kontrol etmesi, Türkiye’ye gelen sıfır araçları kimin aldığına bakılması gerektiğini söyledi:

“İşyerlerine yapılan baskınlar göstermelik. Sistem üzerinden, trafik tescili üzerinden kimlerin üzerinde kaç tane sıfır araba var, neden almış? Bunların kontrolü yapılırsa buradaki kartellerin oyunları bozulur. Ama hiç kimse bu kartellerin kim olduğuna bakmıyor. Yetkisi olmayan insanlarla yapılan yanlı haberlerle günah keçisi olarak biz gösteriliyoruz.”

‘SATIŞLAR GEÇEN SENEYE GÖRE YÜZDE 30 ARTTI’

Bursa Galericiler Odası Başkan Vekili Mehmet Özdemir, ikinci el araba satışlarında geçen seneye göre yüzde 30 artış yaşandığını söyledi. Özdemir fiyatlarda ise son altı ayda yüzde 75 artış olduğunu ifade ederek, “500 bin liralık araba şu anda 850 bin civarına kadar geldi. Türkiye genellemesine baktığımızda, geçen sene ayda 2 araba satan kişi, bu sene ayda 5 tane satmaya başladı. Sıfır aracın olmaması nedeniyle ikinci elde satışlar arttı" diye konuştu.

’20 ARAÇLA ÇALIŞMAYIP BEKLESEYDİK BUGÜN DAHA FAZLA KAZANACAKTIK’

Araba fiyatlarındaki artışı araç tedarikinin olmamasıyla açıklayan Özdemir, “15 yıldır bu sektörün içerisindeyim, 15 yıldır döviz yükseliyor. Son 3 yıldır araba fiyatları yükseliyor. Araç tedarikinin olmaması bunu tetikliyor. Baktığımızda sürekli araç sevkiyatı oluyor ama sıfır araç bulamıyoruz. El altından bunu yapanlar var ama biz 2019’dan bugüne kadar sıfır araç bulamıyoruz” diye konuştu. Özdemir, ikinci el araçların yatırım aracı olarak kullanıldığını şöyle anlattı:

“Benim müşterilerim köylü, kentli. Adam köyden arsasını satarak şoförlüğü olmamasına rağmen araç alıyor. Garajında arabayı saklıyor. Ramazan’da 500 bin liraya aldığım araç, şu an 700 bin liraya satılır. 45 günde 500 bin liralık bir araba 200 bin lira fiyat koymuş. 4 sene önce 20 arabayla dükkanı kapatıp bekletseydik bugün çalışmaktan daha fazla para kazanacaktık.”

İkinci el otomobile zam geliyor: Sektör temsilcileri oran verdiEKONOMİ