ANKARA - Seçime sayılı günler kala cevabı en çok merak edilen sorulardan birisi seçimin ikinci tura kalıp kalmayacağı. Bu sorunun cevabı kritik çünkü ‘ikinci tur seçimi’ Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk kez yaşanacak bir siyasi deneyim olacak.

Adayların seçim çalışmaları hızla devam ederken Cumhur İttifakı da Millet İttifakı da seçimin ilk turda kendi lehlerine sonuçlanmasını istiyor ve seçmenlerini de bu yönde motive ediyor. Ancak kulislere göre Cumhur İttifakı ikinci tur için hazırlıklarını yapmaya başladı bile. 

Son günlerde yapılan anketler de seçimin ikinci tura taşınma ihtimalinin güçlü olduğunu gösteriyor. Anket şirketleri ve siyaset bilimcilere göre bu ihtimali güçlendiren temel etken son dönemde düşüş trendinde olsa da Muharrem İnce’ye verilecek oylar.

Siyaset Bilimci Prof. Dr. Tanju Tosun, Denge Denetleme Ağı Araştırma ve Politika Geliştirme Koordinatörü Dr. Hakan Yavuzyılmaz, ORC Araştırma Genel Müdürü Mehmet Pösteki ve Rawest Araştırma Genel Direktörü Roj Girasun’la seçimin ikinci tura kalma ihtimalini, ikinci tura kalması halinde oluşacak siyasi atmosferi ve hangi adayın daha avantajlı olabileceğini konuştuk. Dört ismin ortak kanaati Muharrem İnce oylarının belirleyiciliği.

‘SEÇİMİN İKİNCİ TURA KALMA İHTİMALİ YÜKSEK’

Araştırma şirketlerinin güncel çalışmalarına göre 10 puan civarında kararsız seçmen kitlesi olduğunu söyleyen Siyaset Bilimci Prof. Dr. Tanju Tosun, kararsız seçmenin tavrının yanı sıra diğer cumhurbaşkanı adayları Muharrem İnce ve Sinan Oğan’a destek veren seçmenin sandık başında nasıl bir karar vereceğinin ikinci tur konusunda belirleyici olduğunu söyledi. Araştırmaların ortalamalarına bakıldığında Kılıçdaroğlu’nun oy oranının yüzde 46-47 dolaylarında olduğunu kaydeden Tosun, mevcut durumda seçimin ikinci tura kalma ihtimalinin yüksek olduğunu belirtti. İnce’nin oylarında dikkat çeken bir kayıp olduğunu da hatırlatan Tosun, önümüzde 10 günlük süreçte İnce ve Oğan seçmeninin bir miktar yön değiştirmesi ve kararsızların bir miktar Kılıçdaroğlu’na yönlenmesi halinde seçimin birinci turda da bitebileceğini kaydetti.

İKİNCİ TURDA CUMHUR İTTİFAKI TÜM TUŞLARA BASACAK

Kamu bürokrasisinin aşırı derecede siyasallaşması ve ‘parti devleti’ olgusu sebebiyle seçimin ikinci tura kalması halinde Cumhur İttifakı’nın bugün olduğundan daha fazla “tüm tuşlara basacağını” belirten Tosun, popülist vaatlerde de artış olacağını söyledi.

Son dönemde mesajların hiç olmadığı kadar korku üzerinden iletildiğini kaydeden Tosun, “Cumhur İttifakı, ‘korkunun çekiciliği’ mesaj stratejisi ile süreci yönetiyor. Bu ‘korku çekiciliği’ ikinci turda daha da artacak. Bu anlamda ‘FETÖ – PKK’ söylemleri yoğun biçimde kullanılabilir. İstikrar vurgusu öne çıkarılarak ‘Bize oy vermediğiniz takdirde Türkiye 12 Eylül öncesine dönecek’ benzeri söylemler üretilebilir” dedi.

‘İKİNCİ TURDA KILIÇDAROĞLU DAHA AVANTAJLI’

İkinci tur olması halinde iktidarın bu mesajlarına rağmen Kılıçdaroğlu’nun daha avantajlı olacağını belirten Tosun, “Cumhur İttifakı’nın ve adayının mevcut kutuplaşma nedeniyle oy bagajı dolmuş durumda. Kararsız ve ilk kez oy kullanacak seçmenlerden oy alma ihtimali daha düşük. İdeolojik bloklar ve ittifak blokları arasındaki geçiş de son derece sınırlı. Yani seçimin sonucunu değiştirecek olanlar birinci turda verdiği kararı ikinci turda değiştirecek olanlar ve gençler olacak. Bu kitlenin Kemal Kılıçdaroğlu’na yönelme eğilimi daha güçlü. Bu yüzden Kemal Kılıçdaroğlu ikinci turda daha avantajlı” dedi.

‘SEÇMEN İKİNCİ TURDA ‘İSTİKRAR’ İDDİASINI SATIN ALMAZ’

İkinci tura giderken milletvekili seçim sonuçlarının netleşmiş olacağını hatırlatan Tosun, “Cumhur İttifakı birinci turda parlamentoda çoğunluğu elde ederse ‘istikrar’ı referans alacak. Parlamento çoğunluğu ile Cumhurbaşkanı’nın partisinin aynı olmasının istikrar üreteceğini söyleyecek. Ancak seçmen bu istikrar iddiasını satın almaz. Kutuplaşma siyasetinden yorgun düşmüş bir seçmen var. ‘Kutuplaşma - istikrar’ ikileminde kaldığı takdirde seçmenin öncelikli tercihinin daha huzurlu bir Türkiye olacağını düşünüyorum” dedi.

‘İNCE’DEKİ DÜŞÜŞ SÜRERSE İLK TURDA DA BİTEBİLİR’

Muhalefetin ve Kılıçdaroğlu’nun yüksek ivme yakaladığı bir seçim sürecinden geçildiğini belirten Denge Denetleme Ağı Araştırma ve Politika Geliştirme Koordinatörü Dr. Hakan Yavuzyılmaz, Muharrem İnce ve Sinan Oğan’ın adaylığının muhalefet açısından parçalı bir resmi ortaya çıkardığını kaydederek “Pekala ilk turda muhalefet lehine bitebilecek bir seçim varken ikinci tur konuşulmaya başlandı” dedi. İnce ve Oğan’ın oylarının azaldığını gösteren anketler olduğunu da hatırlatan Yavuzyılmaz, bu düşüş trendinin önümüzdeki 10 günde hızlanması halinde seçimin ilk turda da sonlanabileceğini belirtti.

‘İKTİDAR İSTİKRAR VURGUSU İLE ‘SİSTEM KİLİTLENİR’ SÖYLEMİNİ KULLANABİLİR’

Seçime yaklaştıkça kutuplaştırıcı dilin arttığını belirten Yavuzyılmaz, ilk turda ortaya çıkacak Meclis kompozisyonunun olası ikinci turda kullanılacak dili de belirleyeceğini ve iktidarın kutuplaştırıcı dilinin daha da sertleşebileceğini ifade etti. Muhalefet Meclis’te çoğunluğu sağlayamazsa iktidarın iki seçim arasındaki kampanyasının temel direğinin ‘istikrar’ olacağını söyleyen Yavuzyılmaz, “Cumhur İttifakı birinci turda Meclis çoğunluğunu alırsa ikinci turda, ’Cumhurbaşkanlığını biz kazanmazsak bir daha seçim olabilir’ ya da “sistem kilitlenir” söylemlerini kullanabilir” dedi.

‘İLK TURDA ALINAN TÜM ÖNLEMLER AYNI EFORLA İKİNCİ TURDA DA ALINMALI’

Türkiye’yi “seçimli otoriter rejim” tipi içerisinde sınıflandırdıklarını kaydeden Yavuzyılmaz, sandık güvenliği sorununun önemine de dikkat çekerek, “Türkiye demokratik standartları yerine getiren seçimler yapamıyor. İktidar elinde tüm kamu kaynaklarını bulunduruyor ve bunu seçim sürecinde adil rekabeti ortadan kaldıracak şekilde kullanıyor. İktidarın alet çantası, ikinci tura giden iki haftada yaşanabilecekleri kontrol etme anlamında çok geniş. İlk turda olduğu gibi ikinci turda da sandık güvenliğine ilişkin gerekli tüm önlemlerin, bir kere daha aynı eforla alınması gerekiyor” dedi.

‘İKİNCİ TURUN SONUCUNDA İNCE SEÇMENİ BELİRLEYİCİ OLACAK’

Seçimin ikinci tura kalması halinde avantajın hangi adayda olacağının büyük ölçüde Muharrem İnce ve Sinan Oğan’a oy veren seçmene ve bu adayların ikinci tura giden süreçteki söylemlerine göre şekilleneceğini kaydeden Yavuzyılmaz, “Şu anda İnce, CHP’ye, Kılıçdaroğlu’na, Millet İttifakı’na ilişkin eleştirel bir kampanya yürütüyor. İkinci tura kaldığı takdirde bu seçmenlerin muhalefetin adayına oy verip vermeyeceği ya da sandığa gidip gitmeme ihtimali avantajın kimde olacağında büyük ölçüde etkili olacak. Memleket Partisi’nde bir düşüş trendi hakim olduğunu da unutmamak lazım. Oradan kopan seçmen muhalefete dönme potansiyeli olan seçmen. Ayrıca yıpranmış bir iktidar söz konusu. Bu yüzden de birtakım öngörülemezliklerle birlikte Kılıçdaroğlu avantajlı durumda” dedi.

‘İKİNCİ TURA GİDEN 14 GÜN GERİLİMLİ OLUR’

Seçimin ikinci tura kalma ihtimali için “yüzde 50 – yüzde 50 bir durum var” değerlendirmesini yapan ORC Araştırma Genel Müdürü Mehmet Pösteki, “Muharrem İnce ve Sinan Oğan oylarından bir miktar Kemal Kılıçdaroğlu’na geçerse ilk turda bitebilir. İlk turda biterse Kılıçdaroğlu’nun lehine biter” ifadelerini kullandı.

‘SON 10 GÜNDE KARARSIZ ORANI ÇOK DÜŞECEK’

İkinci tura kalması halinde aradaki 14 günde gerilimli bir süreçten geçileceğini ifade eden Pösteki, “İktidar mensupları ve Cumhurbaşkanı bu yönde ilerliyor. Bu, seçmenin arzu ettiği, görmek istediği bir durum değil. Başta Kemal Kılıçdaroğlu ve Meral Akşener olmak üzere muhalefet liderlerinin çözülmesi gereken ekonomi, milli meseleler, mülteciler gibi konularda seçmeni ikna etmesi gerekiyor. Şu anda bunu iyi götürüyorlar. Son 10 günde kararların kesinleşeceği ve kararsız oranının çok çok düşeceği bir dönem” diye konuştu. 

‘KILIÇDAROĞLU, İSTANBUL SEÇİMLERİ GİBİ FARKLA KAZANIR’

Seçimin ikinci tura kalması halinde Meclis aritmetiğinin büyük önem taşıdığını ifade eden Pösteki, “Tüm kamuoyu araştırmalarında Meclis çoğunluğunun muhalefete geçeceği görünüyor. Aksi bir durum olmazsa Kemal Kılıçdaroğlu, tıpkı tekrar edilen İstanbul Büyükşehir Belediyesi seçimleri gibi ciddi bir farkla ikinci turda seçimi kazanacaktır” dedi.

‘İLK TURDA DA İKİNCİ TURDA DA FAVORİ KILIÇDAROĞLU’

Tayyip Erdoğan’a da Kemal Kılıçdaroğlu’na da oy vermeyen, kendisini “muhalif seçmen” olarak tanımlayan ve İnce ve Oğan’ı tercih eden yüzde 7’lik bir kitle olduğunu belirten Pösteki, “Muharrem İnce’nin seçmenleri arasında Tayip Erdoğan’a oy veren seçmen de var. Son verilere göre Muharrem İnce’nin oyundaki düşüş Erdoğan’a yarıyor. Ama bu seçmen kitlesi içinde ulusalcı da var, solcu da var, sosyal demokrat da var. Önümüzdeki 10 gün içinde o kitlenin de Kemal Kılıçdaroğlu lehine eğilim göstereceğini düşünüyorum. Diyelim göstermedi ve seçim ikinci tura kaldı. Orada Kemal Kılıçdaroğlu’nu destekleyeceğini söylüyor bu seçmen” diye konuştu ve ilk turda da ikinci turda da favori ismin Kemal Kılıçdaroğlu olduğunu söyledi.

‘SEÇİMLER İKİNCİ TURA KALIYOR’

3 hafta önceye oranla Muharrem İnce’nin oylarında yarı oranda bir düşüş olduğunu ancak bunun seçimleri ilk turda sonlandıracak bir düzeyde olmadığını ifade eden Rawest Araştırma Genel Direktörü Roj Girasun, “Seçimler ikinci tura kalıyor. Ancak İnce oylarındaki erime aynı hızla devam ederse ve bu oyların tamamına yakını Kılıçdaroğlu’na gelirse seçim ilk turda sonuçlanabilir. Ama zaten İnce’ye oy veren seçmenin tamamına yakınının tercihi ikinci turda Kılıçdaroğlu’ndan yana” dedi.

‘BELİRLEYİCİ OLAN MUHARREM İNCE’YE OY VEREN SEÇMEN’

Erdoğan ve Kılıçdaroğlu’na oy veren seçmenlerin kararı büyük oranda netleştiğini, asıl belirleyici olanın Muharrem İnce’ye oy veren seçmenler olduğunu ifade eden Girasun, “Bu seçmenler kanaatlerini mi seçecekler yoksa tercihleri mi belirleyici olacak? Yani kanaatleri ince olsa bile daha rasyonel davranıp Kılıçdaroğlu’na yönelirlerse seçim ilk turda biter. Ama şu anda görünen şey İnce’nin seçimi ikinci tura bıraktığı” değerlendirmesini yaptı.

‘PARLAMENTO SONUÇLARI DA BELİRLEYİCİ’

Seçimin ikinci tura kalması halinde avantajın hangi adayda olacağında parlamentoda hangi ittifakın çoğunluğu alacağının da belirleyici olduğunu belirten Girasun, “Kılıçdaroğlu ilk turda daha yüksek bir oy alacağı için her halükarda daha avantajlı girecek. Ama Parlamento çoğunluğunu Cumhur İttifakı alırsa ki TİP, Memleket Partisi vekil çıkaramazsa böyle bir ihtimal var; psikolojik üstünlük Cumhur İttifakı’na geçebilir. Muhalefet Meclis çoğunluğunu alırsa hem siyasal psikoloji hem de aritmetik üstünlük Kılıçdaroğlu’nun lehine olacaktır”.

‘KÜRT SEÇMENİN ‘ERDOĞAN GİTSİN’ MOTİVASYONU İKİNCİ TURDA PEKİŞİR’

Girasun, Yeşil Sol Parti seçmeninin ikinci turdaki tavrına ilişkin de “Şu an Kürt seçmenin başlıca motivasyonu ‘Erdoğan gitsin’ duygusu. Bu duygu ikinci tura daha güçlü şekilde yansır. Kürt seçmenin bu duygusu ‘Parlamento seçimleri bitti, vekilleri kazandık’ ile bitmez. İktidara kaybettirme, muhalefetle beraber kazanma duygusu Yeşil Sol Parti seçmeninde çok güçlü. Erdoğan’ın gidiş ihtimali bu duyguyu daha da pekiştirir” dedi.