İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Eylem Ulutaş: İzmir'de yapı stoğu sınanmadı

Cihan Başakçıoğlu

İZMİR - İzmir'in Seferihisar ilçesinde gerçekleşen depremde Bayraklı ve Bornova'da 6 bina yıkılırken, çok sayıda bina da hasar gördü. Arama kurtarma çalışmalarının sürdüğü bölgede depremin ardından binaların neden yıkıldığı konusu ise kamuoyunda tartışılmaya başladı. Binaların yıkım nedeniyle ilgili kullanılan malzemenin yetersizliği ve durumu başta olmak üzere zeminin bina yapımına uygunsuz olduğu yönünde görüşler öne çıkıyor.

YUVARLAK DEMİR VE EKSİK MALZEME KULLANIMI

Yıkılan Rızabey Apartmanı'nda deprem anında betonla en kolay ayrışan yapı malzemesi olan yuvarlak demir kullanılması dikkat çekerken, apartmanın enkazında çalışan gönüllü olarak kurtarma ekiplerinde çalışan ve ismini vermek istemeyen bir yurttaş malzemelerin oldukça kalitesiz olduğunu belirtti. Çalışmalarda kaldırılan molozlara bakıldığında da demir oranının da az olduğu görüldü.

Öte yandan depremin hemen ardından çeşitli medya organlarına açıklamada bulunan Mimar Nihat Şen'in de deprem sonrası çöken binadan alınan beton parçasını eliyle ovalaması ve betonun anında ufalanması dikkat çekmişti.

'BEKLENEN DEPREM GERÇEKLEŞMEDİ, YAPI STOĞU HENÜZ SINANMADI'

Binaların yıkılma nedeniyle alakalı olarak TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Eylem Ulutaş, depremin ardından bölgede gözlemsel anlamda çalışmalar yaptıklarını belirtti. Ulutaş, "Gözlemsel bir inceleme yapıyoruz. Aslında bu işin esas noktası şu. Bir zeminden bahsediliyor evet alüvyonel bir zemine sahip burası, ancak zemin bu işin bir parametresi. Bu işin tasarımı var. Yani bir bina tasarlanırken projelendirme aşaması, uygulama aşaması, malzeme, işçilik, bunların hepsi... Tabi ki bunun denetimi de birbirinden ayrılmaz parçalar. Burada belli ki bunlardan birinde ya da birkaçında eksiklik var. Yani deprem öldürmez bina öldürür diyoruz ya; bunlar tam örnekleridir. Bu deprem aslında şiddeti açısından düşünüldüğünde İzmir'i çok fazla etkilemedi. Yani yapı stoğu sınanmadı. Bu depremden gelen ivme değeri, ivme değerinin etkisi, kuvvet dörtte bir oranında. Dolayısıyla aslında beklenen konuşulan İzmir merkezli deprem gerçekleşmedi. O yüzden yapı stoğunun sınanmadığını da söyleyebiliriz" dedi.

'BETON KALİTESİZ'

Kamuoyunda tartışılan kalitesiz, eksik malzeme ve yuvarlak demir kullanımına da değinen Ulutaş, "Binalar kendi bulunduğu dönemdeki deprem yönetmeliği ile yargılanır. Bina ruhsatlarının yıllarına bakmak lazım. Nervürlü demir kullanımı 1999 yılı depreminden sonra başladı. Bahsettikleri demir nervürlü demir değildir ki bazı yerlerde bunu görüyoruz. Biraz karışık bir durum var ortada. Dolayısıyla tam olarak tasarımda bir hata var mı, malzemede bir hata var mı? Belli ki bunlardan birinde ya da birkaçında var. O dönemin uygulamalarına da biraz dönmek lazım. Beton kalitesi çok önemlidir. Beton kalitesi noktasında bizim de gözlemimiz çabuk dağıldığı ve ufalandığı yönünde" ifadelerini kullandı.

'DEPREMİ DEĞİL BİNALARI KONUŞALIM'

Kamuoyuna, ülkeyi yönetenlere ve basın mensuplarına çağrıda bulunan Ulutaş, bu meselenin muhatabının inşaat mühendisleri olduğunu vurguladı. Ulutaş son olarak şunları söyledi;

"Bizi yönetenlere bir çağrım var. Bahsettiğimiz yapı stoğu envanterinin bir an önce çıkarılması gerekiyor. Siz basın mensuplarına da bir çağrım var. Bir deprem olduğunda daha çok depremin kendisini konuşuyoruz, fay hatlarını konuşuyoruz ancak binaları konuşmuyoruz. Binaların nasıl değerlendirilmesi ile ilgili konuşmuyoruz. Binalarla ilgili konuşanlar inşaat mühendisi değiller. Ya da inşaat mühendisleri dışında binalarla ilgili konuşanlar var. Ricamız hem yapı stoğu envanteri ile ilgili hızlı tarama tekniklerinin kullanılmasının konuşulması gerek. Binalarla ilgili de inşaat mühendisleri ile konuşalım"