İnsanlar neden alkışlar?

DUVAR - Cannes Film Festivali’nde bazı filmler 10 dakikadan uzun süre ayakta alkışlanabiliyor. O kadar ki, 2006’da Pan’ın Labirenti filmi festivalde gösterildiğinde seyirciler 22 dakika ayakta alkışlamışlardı. Peki, neden alkışlama ihtiyacı duyarız?

İnsanlar neden en başta bir şeyi ya da birini takdir etmek için avuçlarını birbirine vurmaya başladı? Başka hayvanlar da alkışlıyor mu? Neden Cannes izleyicileri, ya da bizler, korna çalmak, ıslık çalmak veya başka bir davranışta bulunmak yerine alkışlamayı tercih ediyoruz?

BBC Türkçe'nin aktardığına göre Psikolog Alan Crawley, Homo Sapienslerin (modern insan) çok eski tarihlerde alkışlamaya başladığını savunuyor. 2023’te bu konuda yazdığı makalede, sözlü dil yokken atalarımızın avcıların yaklaştığını haber vermek için, bazılarının da oyun için, ya da rakiplerini rahatsız hissettirmek için alkış sesi çıkardığını ortaya koydu.

Günümüzde de bazı primatların uzaktakilerle iletişim kurmak ya da akranlarının dikkatini çekmek için alkışlarını kullandığını görüyoruz. Suyun altındaki boz foklar da gücünü ve baskınlığını göstermek için ellerini çırpıyor.

Bir performansı beğendiğini göstermek için alkışlama davranışı ne zaman ortaya çıktı tam olarak bilinmiyor. İncil’de birkaç kez ibadet için veya sevinildiğini göstermek için alkıştan bahsediliyor. Antik Mısır’da da bu amaçla insanların ellerini çırptığı düşünülebilir.

Ancak görünen o ki, tiyatro oyunlarının ya da konuşmaların alkışlanması, ancak Antik Roma dönemine gelindiğinde ortaya çıktı. Antik Roma liderlerinin gözünde alkışlar, aynı sosyal medyada alınan beğenilerin sayısı ya da beğeni anketleri gibi, popülerliğin hesaplanabilmesine yardım eden, duyulabilir bir ölçüm aracıydı.

İmparator (Tiberius) Nero’nun tiyatro sahnesindeki performanslar sonrası alkışlamaları için 5 bin askere para dağıttığı biliniyor.