İzmir'de Kültürpark tartışması: İnşaata açılıyor

Cihan Başakçıoğlu

İZMİR - İzmir'de uzun süredir tartışmalara neden olan kentin önemli tarihsel mirası Kültürpark için koruma amaçlı imar planı, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin şubat ayı olağan meclis toplantısında oy birliği ile kabul edildi. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer idaresinde gerçekleşen toplantıda konuşan Soyer, "İzmir’in belki de en kıymetli tarihsel miraslarından olan Kültürpark sağlam bir anayasaya kavuşmuştur” ifadelerini kullandı.

BELEDİYE 'DAHA FONKSİYONEL HALE GETİRMEK ÜZERE' DEDİ

Yine Soyer tarafından Kültürpark planı ile ilgili belediyenin görüşünü dile getiren bir sunum yapıldı. Sunumda bu konuda bir yıl boyunca ortak akılla katılımcı bir süreç yürütüldüğüne dikkat çekilerek, meslek odaları ile belediyenin ilgili birim temsilcilerinden oluşan teknik bir heyet oluşturulduğu, bu heyetin 11 toplantı düzenlediği belirtildi.

Belediye Başkanı Tunç Soyer, koruma amaçlı imar planı önerisindeki plan kararlarının, üst ölçekli plan kararları doğrultusunda, alanın flora ve faunasının yanı sıra tarihi referansları ile alana ilişkin alınmış Koruma Kurulu/Koruma Bölge Kurulu kararları dikkate alınarak belirlendiğini söyleyerek şu açıklamada bulundu:

“Kültürpark alanı, 2. derece doğal sit alanı olmasının yanı sıra aynı zamanda tarihi sit alanıdır. Bu kapsamda Kültürpark alanının, kuruluş amaçlarından birinin fuar/sergileme faaliyetinin gerçekleştirilmesi olduğu ve tarihi sit niteliğini yansıtan enternasyonal fuarın bu alanda devamlılığının sağlanabilmesi amaçlandı. Bu doğrultuda mevcut plandaki yapılaşma oranını azaltmak ve mevcut hangarlar/hollerin yıkılması öngörülerek Kültürpark alanı 'fuar, panayır ve festival alanı’ olarak belirlenmek üzere alanın tamamı için tescilli ve korunacak yapılar hariç olmak üzere emsal 0,05 olarak belirlendi. ‘Yeşil alan kullanımının yanı sıra kültür, sanat, spor, dinlence, eğlence, sosyal tesis, enternasyonal fuar sergileme alanı fonksiyonları yer alacaktır’ şeklinde plan notu eklendi. Hollerin mevcuttaki 27 bin metrekare olan taban alanı azaltılarak bu bölgede taban alanı 12 bin metrekareye indirildi. Celal Atik Spor Salonu’nun bulunduğu bölgede ise taban alanı 6 bin metrekare olacak şekilde kısmi yapılaşma öngörüldü. Böylece bir taraftan alanın tarihsel kimliğini yansıtacak enternasyonal fuar faaliyetinin devam etmesi, diğer taraftan Celal Atik Spor Salonu'nun mimari özellikleri dikkate alınarak daha fonksiyonel hale getirilmek üzere yenilenmesi amaçlandı” dedi.

PEYZAJ MİMARLARI ODASI: TÜM ADIMLARDAN HIZLICA VAZGEÇİLMELİDİR

Soyer'in açıklamalarının ardından ikinci derece doğal sit ve tarihi sit alanı olan Kültürpark ile ilgili verilen bu karar, tepkileri de beraberinde getirdi.

Peyzaj Mimarları Odası İzmir Şubesi, konu ile ilgili yazılı bir açıklamada bulundu. Konunun ekolojik eksende değerlendirilmesinin göz ardı edilemeyeceği belirtilen açıklamada, "Kültürpark’ın taşıma kapasitesi, ekolojik eşikleri, flora ve fauna karakteri, hayvan popülasyonlarının yayılımı vb. analizler göstermiştir ki; Kültürpark kıymetli olduğu kadar yaşlı ve yorgun bir yapıya sahiptir. Alanın bir park niteliği taşıdığı gerçeğini tekrar tekrar vurgulayarak konunun ekolojik eksende değerlendirilmesi göz ardı edilemez. Bu sebeple koruma amaçlı imar planı ve revziyon projelerinin üretilme süreci ve bürokrasiden kaynaklı zaman kayıpları göz önünde bulundurulduğunda, Kültürpark’ın flora ve faunasına ilişkin ivedilikle rehabilitasyon çalışmaları yapılmalı ve Kültürpark’a ekstra yük getiren tüm adımlardan hızlıca vazgeçilmelidir.” denildi.

Planlarla ilgili görüştüğümüz TMMOB Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi ise kararın ardından yazılı açıklamada bulunmak üzere çalışmalarının sürdüğünü, görüşlerini en kısa süre içerisinde kamuoyu ile paylaşacaklarını belirtti.

KÜLTÜRPARK PLATFORMU'NDAN PROTESTO: ORTAK BİR ÇALIŞMANIN ÜRÜNÜ DEĞİL

Daha önce de konu ile ilgili özellikle belediyeye yönelik defalarca açık mektup yayınlayan Kültürpark Platformu, İzmir Büyükşehir Belediyesi meclis toplantısından önce meclis toplantısının gerçekleşeceği Ahmet Adnan Saygun Sanat Merkezi önünde bir araya gelerek, burada bir basın açıklaması gerçekleştirdi. Koruma amaçlı imar planının ortak bir aklın ve ortak bir çalışmanın ürünü olmadığını belirten platform, açıklamasında özetle şu ifadelere yer verdi:

"Müştereğin planlanması ve tasarımı için; felsefe, sanat, sosyal bellek, siyasal ve toplumsal süreçler, kişisel ve toplumsal tercihler, ekonomi, ekoloji gibi pek çok girdiyi içeren disiplinler arası bir çalışma gereklidir. Kültür varlığı olarak da, doğal varlık olarak da, tarihi ve mimari değerleri ile de koruma altında bulunan ya da bulunması gereken Kültürpark için bu taslağı hep beraber reddedelim ve sorularımızı soralım. Kültürpark ve kent bugün sizin sorumluluğunuzdadır. Henüz geç değil. Kültürpark’ın bu kent için taşıdığı değeri sürdürülebilir kılmanın başta siz olmak üzere, bu dönemi yaşayan herkesin tarihi görevi olduğunu bir kez daha vurgulayarak dikkatlerinize sunuyoruz"

Ayrıca platform taleplerini 10 maddede özetledi. 

* Kültürpark gibi bir kent parkına 12 bin m2’lik yeni bina yapılmasını kabul etmeyelim, reddedelim.

* Tarihi Celal Atik Spor Salonu’nun tadilat–restorasyon gibi işlemlerle işlevini sürdürmesi mümkün iken yıkılıp, yeniden yapılmasını kabul etmeyelim, reddedelim.

* Gaziemir’e yapılan fuar alanının yok sayılmasını kabul etmeyelim. Kültürpark’ın bir “ihtisas fuarı” olarak kullanılmasını reddedelim.

* Enternasyonal fuar, festival, panayır için bina yapımını reddedelim.

* Kültürpark’ta yeni yapılaşmaları reddedelim.

* Kültüpark’ın yapısal yüzeylerin nasıl azaltılacağını soralım.

* Kültürpark'ın hangi kullanımlara açık olacağını soralım.

* Kültürpark'ın nasıl yönetileceğini, yönetim planlarının ne olduğunu soralım.

* Kültürpark’ın kamusal bir alan olarak, gerçek bir kent müştereği haline nasıl getirileceğini soralım.

* Kültürpark’ın nasıl yeni nesil bir kent parkı olacağını soralım.

'ŞEFFAF VE KATILIMCI YANI TEŞKİL ETMİYOR'

Gazete Duvar'a konuşan Kültürpark Platformu'ndan Altan Köse, koruma amaçlı imar planı çalışmasının şeffaf ve katılımcı olarak yapılmadığını ifade ederek, Kültürpark için inşaat gibi tehlikeli bir süreci de içerisinde barındırdığını ifade etti. Köse, "Bunu ölü doğan bir rapor olarak değerlendiriyoruz. Koruma amaçlı imar planı çalışması bir buçuk yıl önce yapılmış olsa da şeffaf, katılımcı bir yönetim ve alan planını içeren fonksiyon, işlev ya da vizyon gibi sonuçları koyan bir yanı teşkil etmiyor. Rapor peyzaj açısından ya da ekolojik yapısı açısından bazı şeyler barındırsa da çok daha tehlikeli bir süreci barındırıyor ki bu da inşaat hakkının saklanmasıdır. Bu da inşaata açık hale getiriyor" ifadelerini kullandı.

'İNŞAATA AÇILMASINI DOĞRU BULMUYORUZ'

Kültürpark Platformu olarak meclisin önüne giderek kamuoyuna açık duyuru ve görüşlerini bildirdiklerini ifade eden Köse, çalışmalarının devam edeceğini söyledi. Köse, "Kültürpark'ın hiçbir şekilde inşaata açılması ya da inşaat ile ilgili bir durumu barındırmasını doğru bulmuyoruz. İnşaat hakkının meşrulaştırılması burada bütün yapının elden geçirilmesi ile ilgilidir. 12 bin metrekarelik inşaat hakkı tanınıyor. Ayrıca da var olan resmi kapı, bina her şeyin elden geçirip yıkılıp yeniden yapılma hakkını tanıyor" diye konuştu.