Japonlar Besni'de: Dünyada kutlanan tek eğitim bayramı

Bülent Ulus

Yıl döngüsünde memlekette kutlanan millî ve dinî bayramları bilmeyenimiz yoktur. Bir de bunlara yıl içinde eklenen festivaller, uluslararası kabul görmüş günler, haftalar da eklenince neredeyse boş gün kalmayacak gibi. Kim bilir belki de kalmadı bile.

Eğitim hayatına atılan çocukların ülkemizdeki bayram ve günlerle karşılaşmasındaki ilk belirleyici bayram 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı. 24 Kasım Öğretmenler Günü onu izlerken “Yeni Yıl” gelir. 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nı gençlik yıllarında 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı izler. Keza periyodik geri çekilen tarihleriyle Ramazan ve Kurban Bayramları da en çok bilinenlerden… Elbette her bayramın, festivalin, haftanın, günün bir hikâyesi var.

Hikâyesi adında gizli olan ve 25 yıldır kesintisiz kutlanan bir bayram daha var: Besni Eğitim Bayramı.

İL OLMA HAYALİ

Besni Adıyaman’a bağlı, Anadolu coğrafyasındaki diğer pek çok yerleşim yeri gibi tarihi eskilere, ta MÖ. 5 binlere dayanan bir ilçe. Adıyaman (eski adıyla Hısnımansûr ya da Semsur) 1 Aralık 1954 yılında Demokrat Parti yani Adnan Menderes zamanında İsmet İnönü’nün memleketi Malatya’dan ayrılarak il olur. Besni il olmayı beklerken 22 Haziran 1954’te Adıyaman’a bağlanarak ilçesi olur. Besni’ye bağlı Gölbaşı 1958’de, Tut ise 1990’da ilçe hâline getirilerek Besni’den ayrılır. Böylece il olma hayali ötelenir.

BESNİ’DE YÜKSEKOKUL AÇILIYOR

Besni il olma hayalini gerçekleştiremese de Besnililer başka bir hayali gerçekleştirmenin peşine düşer. İlçede bir yüksekokul açılması ve üniversiteye kavuşma hayali…

Yıl 1997.  Gaziantep Üniversitesi’ne bağlı bir meslek yüksekokulu açılışı gerçekleşecektir. Tam da bu dönemde bir vakfın kurulmasının ihtiyacı anlaşılır. Besni’nin yoğun göç verdiği başta Gaziantep, Adana, Mersin gibi yakın; keza Uşak, İzmir, Ankara, İstanbul gibi daha uzak illerde kurulan pek çok dernek olsa da tek amacı “eğitim” olan vakfın kuruluş faaliyetlerine İstanbul’da başlanır. Vakıf “Besni Eğitim Vakfı” adıyla kurulmuş ve yüksekokulun hazırlıkları devam etmektedir ancak ortada hoca yok. Gaziantep Üniversitesi’nden hoca tayin edilir ama bu sefer de kalacak yer ve ulaşım sorunu var. Besni Eğitim Vakfı öğretim görevlilerinin gelip gitmesi için sıfır bir araç tahsis eder. Bu sorun da böylece çözülür.

Yüksekokulun açılışı gelip çatmıştır. Hem vakıf yöneticileri hem yerel yöneticiler hem de halk heyecanlıdır.  

Açılış için hazırlıklar tamamlanır. Öğrencilerin, yöneticilerin, halkın yoğun ilgisiyle yüksekokul resmî törenle açılır. Gün boyu etkinlikler devam eder. Akşama ise halkı bekleyen bir sürpriz vardır: Havai fişek gösterisi. Besnililer böylece henüz pek yaygın olmayan havai fişek gösterisiyle tanışır. Böylece okulun açılışıyla ilk eğitim bayramı da yapılmış olur.

BAYRAM KARARI

Bu ilgi ve coşkuya istinaden vakıf yöneticileri, Besni Belediyesi ve Besni Kaymakamlığı ile birlikte bundan sonraki yıllarda hem bu açılışa atfen hem de Besni’deki eğitim sürecine dâhil olmak için bu tarihlerde (eğitim öğretimin başlangıcında) her yıl “Besni Eğitim Bayramı” olarak kutlamaya karar verirler. Bayram da günübirlik değil üç gün olarak belirlenir.

1997’de başlayan o üç günlük eğitim bayramı, o günden bugüne kesintisiz devam eder.

25. BESNİ EĞİTİM BAYRAMI

Bu yıl 5-8 Ekim’de Cumhuriyet’in yüzüncü yılı vesilesiyle “Cumhuriyet” temalı kutlanan 25. Besni Eğitim Bayramı’yla çeyrek asırlık bir zaman geride bırakılmış oldu.

25’incisi kutlanan bayram cuma sabahı Besni Servi Erdemoğlu Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi önünden başlayan kortej yürüyüşüyle başladı. Hükümet Konağı’nda son bulan yürüyüşün ardından devam eden resmî törende bayram, eğitim ve Besni ile ilgili konuşmalar gerçekleşti: Besni Eğitim Vakfı Başkanı Şaban Çağıran, Belediye Başkanı E. Mehmet Emre, Kaymakam Çağlar Partal, Besnili iş insanı İbrahim Erdemoğlu, eski Adıyaman Valisi Halil Işık, CHP Adıyaman Milletvekili Abdurrahman Tutdere gibi isimlerin konuşmalarının ardından çeşitli spor kategorilerinde dereceye giren öğrencilere ödüller verildi. Bayrama katılanlara ücretsiz yemek dağıtımının ardından akşam programına geçildi.

Besni Recep Tayyip Erdoğan Kongre ve Kültür Merkezi’nde düzenlenen etkinlikte İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü tarafından ilçe genelinde düzenlenen “Cumhuriyet’in 100. Yılı” konulu resim, şiir, kompozisyon yarışmalarında dereceye giren öğrenciler Besni Eğitim Vakfı tarafından altınla ödüllendirildi. Düşyeri kurucusu, Pepe çizgi filminin yaratıcısı Besnili Ayşe Şule Bilgiç bu çizgi filmin zorlu yolculuğunun hikâyesini anlattı. Akşamın son etkinliği ise “Cumhuriyetin Yüzüncü Yılında Besni’nin Kalkınması İçin Yapılması Gerekenler” başlıklı çalıştay oldu. Çalıştaya Besni Eğitim Vakfı Başkanı Şaban Çağıran moderatörlüğünde Besnili iş insanları Ali Erdemoğlu ve İbrahim Erdemoğlu, şair-yazar Hasan Emre, Prof. Dr. Sait Bilgiç, Prof. Dr. Mustafa Gündüz, Besni ilçe Millî Eğitim Müdürü Mehmet Demirel ve Besni iktisadi STK temsilcileri katıldı. 

Bayramın ikinci günü de kongre merkezinde sabah 11’de başlayan panellerle devam etti. Bu panellere, katılım oranları değişmekle birlikte, yoğun ilgi vardı. Panelistlerden Prof. Dr. Temuçin F. Ertan “Türkiye’de Cumhuriyetin Kuruluşu ve Gelişimi”, Prof. Dr. Ersan Şen “Cumhuriyet, Demokrasi ve Hukuk”, gazeteci-yazar Abbas Güçlü ise “Cumhuriyet, Eğitim ve İkinci Yüzyıl” konularında sunum yaptılar. Akşamın son etkinliği ise “Çeled Uşaklar” adlı oyun oldu. Oyun sahnelendiğinde oturacak yer bulamayanlar oyun bitimine kadar aralarda ve ayakta oyunu izledi. En yoğun ilginin tiyatroya olması Besnililerin sanata, kültüre duyduğu ilginin göstergesi olarak değerlendirilebilir.

Daha önceki yıllarda halkın yoğun ilgi gösterdiği konserlerin bu yıl yaşanan depremler nedeniyle yapılmadığını da belirtmek gerekiyor.

Pazar sabahı halkla birlikte ücretsiz yenen kahvaltıdan sonra Besni Eğitim Bayramı bir sonraki bayramda buluşmak üzere son buldu.

JAPONLAR BESNİ’DE…

Besni’deki eğitim bayramı ve okullaşma kendilerine anlatılıyor. O da merak ediyor, Besni nasıl bir yermiş gelip görmek istiyor. Gelip gördükten sonra da bir okul yaptırmak istiyor. Böylece Yamazaki İlköğretim Okulu bir Japon tarafından yapıldı.

Besni’de kutlanan eğitim bayramı ve eğitime dair çabalar Japon Akira ve Chizuri Yamazaki çiftinin de dikkatini çeker. Besni’nin nasıl bir yer olduğunu merak edip gelip gezerler. Sonrasında da çift, bu eğitim çabalarını desteklemek için 2006 yılında Adıyaman'ın Besni ilçesine 4 katlı ve 50 derslikli bir ilköğretim okulu yapar. İlçe halkının "Japon okulu" olarak adlandırdığı ilköğretim okuluna "Besni Akira-Chizuru Yamazaki İlköğretim Okulu" adı verilir.

2010 yılında ise “Japon Yılı” etkinlikleri çerçevesinde Japon Akira ve Chizuri Yamazaki çifti Türkiye'ye davet edilir ve çift Besni’ye yaptırdıkları okulu ziyaret eder.

Besni (özellikle Eski/Aşağı Besni) kalesi, köprüsü, hanı, hamamı, camisi, kilisesiyle tarihî de bir kent. Keza dokuma, deri, ayakkabıcılık gibi zanaatlarda da güçlü bir maziye sahip ve farklı şehirlere yayılmış biçimde de sürüyor bu faaliyetler. Besni bu tarihsel, kültürel potansiyeliyle de keşfedilmeyi bekliyor.