EKONOMİ

Kira düzenlemesi: Patates, soğan deposu basmaktan farkı yok

Kira artışlarına yüzde 25 zam sınırı geldi. Düzenlemenin yeterli olmadığını düşünen uzmanlar kriz derinleşmeden köklü çözüm öneriyor.

10 Haziran Cuma 2022 Saat: 07:01 Güncellenme: 10 Haziran Cuma 2022 Saat: 16:14

Nur Kaplan

ANKARA– Türkiye’de son dönemde ekonomik dar boğazla birlikte ‘konut krizi’ de kapıda. İnşaat sektöründe artan maliyetler, yeterli konut olmadığı dönük açıklamalar, ev sahiplerinin fiyatları yükseltmesi gibi unsurlar beraberinde kiralara da yansıdı. Milyonlarca kiracı, ev fiyatlarındaki fahiş artışlara karşı iktidardan kalıcı adım bekledi.
Kiralardaki yükselişin ardından açığa çıkan barınma sorunuyla birlikte iktidar kanadından adım geldi ve konutlar için kira artışları yüzde 25’le sınırlandırıldı. Buna göre, 1 Temmuz 2023’e kadar yenilenecek kira sözleşmelerinde belirlenecek artış oranını, önceki yıl ödenen miktarın yüzde 25’ini geçemeyecek.

‘SERVET TRANSFERİNİN YOLU AÇILACAK’

Gelecek Partisi Ekonomi Politikaları Başkanı Kerim Rota’ya göre iktidarın kira konusunda yaptığı düzenleme Türkiye’de çalışma ve sözleşme barışını bozan yeni bir uygulama. Bu politikayla servet transferinin yolunun açılacağını, konut krizinin daha da derinleşeceğini ifade eden Rota, özellikle üniversite sınavının ardından öğrencilerin konut ve yurt bulmakta ciddi sorunlar yaşayacağını, ev sahipleri ile kiracılar arasında çeşitli davaların yanı sıra adliyenin dışına taşabilecek fiili saldırı gibi olayların artabileceğini söyledi. Rota, şunları ifade etti: “Bu, ‘Ben yaptım oldu, sınırlayalım olsun bitsin’ düzenlemesi. Patates soğan deposunu basmaktan veya Merkez Bankası’nın rezervini dövize düşürmek gibi tek kişinin kararıyla satılmaya başlamasından hiçbir farkı yok. Hükümette büyük bir kaos var. Kısa vadede bir siyasi çıkar elde etme hevesi var. Uzun vadede ise çalışma ve sözleşme barışının altına dinamit yerleştirdiler. Enflasyonla mücadelenin ciddi bir şekilde başlanması ve enflasyonu bir sene sonra nereye geleceğine dair hükümetin net bir taahhüt vermesi, bu taahhüt yerine gelmezse, bir yaptırımın olması lazım.”

‘MİLLETE EN BÜYÜK HAYIR İSTİFA ETMELERİDİR’

İktidarın ev sahiplerine bir yıl sonra da enflasyon oranıyla ilgili garanti vermediğini, bunun da bir soruna işaret ettiğini ifade eden Rota, iktidarın risk almayarak ev sahibi ve kiracıları karşı karşıya getirdiğini söyledi ve ekledi: “Bu hükümetin millete yapacağı en büyük hayır Cumhurbaşkanı başta olmak üzere, ardından Nurettin Nebati’nin istifa etmesidir” dedi.

‘TARAFLARIN MAĞDUR OLMAYACAĞI DÜZENLEME GEREKİYOR’

Tüm Emlak Müşavirleri Federasyonu Başkanı Hacı Ali Taylan’a göre, hayat pahalılığı düşünüldüğünde ev sahibi ve kiracı gibi tarafların mağdur olmayacağı bir düzenleme gerekiyor. Konut krizine ilişkin bir sınırlama gelmesi gerektiğini söyleyen Taylan, yüzde 25 sınırlamasının makul olduğunu ifade etti. Düzenlemeye ilişkin uygulamanın nasıl hayata geçeceğinin önemine vurgu yapan Taylan şunları söyledi:

“Bu düzenleme sadece normal kira artışı gelenleri mi kapsayacak? Kontratları dolanlar nasıl olacak? Yeni boş evlerin kiralanması nasıl olacak, orada nasıl bir kontrol mekanizması sağlanacak? Şimdi vatandaşın evi boş ve kiraya veriyor. Peki o fiyatı kim belirleyecek? Kontratları dolmayan hiç kimseyi ev sahibi evden çıkaramaz. Yasayla uygulama gelirse buna herkes uymak zorunda. Mağduriyetler fazla, bir an önce çözüm bulunması gerekiyor. Vatandaşın alım gücünü arttırmak lazım. Böyle olursa belki biraz daha bu durum stabil seyreder.”

‘KÖKLÜ ÇÖZÜM GEREKİYOR’

Ankara Tüm Emlakçılar Meslek Odası Başkanı Hakan Akçam ise düzenlemenin çok ciddi olmadığını, genel bir uygulama yapılarak köklü çözüm gerektiğini ifade etti. Konut krizinin çözümü için Hollanda ve Almanya modellerini öneren Akçam, evi kiraya veren tarafın hükümet olması gerektiğini ifade etti. İktidarın düzenleme adımının eski kiracılara yönelik olduğunu belirten Akçam, “Yeni ev tutacak veya yeni evi kiraya vereceklerle ilgili önlem alınması gerekiyor. Eski kiracılarda sakinleme olacak. Öte yandan satılık ev piyasasında farklı uygulamalar yapılarak orada sıkışan, gergin ortamı yavaşlatmaları lazım. Şu an hukuki açıdan eski kiracıların evden çıkarılmasının önü kapanmış oldu. Keyfi olarak evden çıkarılmak engellenmiş oldu” dedi.
Hükümetin alınabilecek önlemleri hızla almaya çalıştığını ifade eden Akçam, ev sahiplerinin çeşitli yöntemlerle uygulamayı suiistimal edebileceğine dikkat çekerek, “Serbest piyasa var. Ev sahibi ikinci bir kontrat yapar, vergi dairesine düşük olan kontratı verir, kendisinde yüksek rakamı kontrat olur. Formüllere, kaçamak yollara başvurabilirler. Kiraya veren tarafın devlet olması şeklinde bir yol da izlenebilir ve bu gibi durumların önüne geçilir” diye konuştu.