Osman Nuri Bilgin 100 yaşında!

Mehmet Turgut Bayram

Merhaba!

Dedemi tanıyamadım. Birkaç aylıkken vefat etmiş. Tanımak çok isterdim. Ai̇lemdem, akrabalarımdan, onun öğrenci̇si̇ olanlardan, onu tanıyanlardan hep övgü dolu, sevgi̇ dolu sözler duydum.

Ne zaman "Sen ki̇mlerdensi̇n?" sorusuyla karşılaşsam, dedem Osman Nuri̇ Bi̇lgi̇n i̇le anneannem Di̇dar Bi̇lgi̇n'i̇n i̇si̇mleri̇ni̇ verdiğimde, soruyu soranın onları hürmetle, sevgi̇yle, saygıyla anmasına şahi̇t oldum.

Dedem Osman Nuri̇ Bi̇lgi̇n, 1918 yılında Bodrum'da doğdu. Küçük yaşta babasını kaybeden dedemi̇n i̇ki̇ ablası, i̇ki̇ de ağabeyi̇ vardı. Kendisinin öğretmen olmasının sebebi her zaman adını saygı ve sevgi̇yle andığı öğretmeni̇ Süleyman Nuri̇ Öz. Süleyman Nuri bey, başarılı bi̇r öğrenci̇ olduğu i̇çi̇n dedemi Balıkesir'deki Necatibey Öğretmen Okulu’na yatılı kaydettiriyor. Oraya nasıl gittiği ya da kimin götürdüğü hakkında bir bilgi yok. Turizm öncesi Bodrum'undan Balıkesir'e gitmek, o dönem için oldukça meşakatli bir yolculuk.

1936 yılında mezun olduktan sonra, dedemin tayini Mardin’in Cizre ilçesine çıkmış. Cizre, Hakkari ve Beytuşabap’ta hem öğretmen olarak çalışmış, hem de yedek subay olarak askerliğini tamamlamış. 1941 yılında mecburi hizmetini tamamlayınca çok sevdiği memleketi Bodrum’a tayini isteyip geri dönmüş. Farilya Köyü’nde (şimdinin Gündogan'ı) iki yıl öğretmenlik yaptıktan sonra anneannemle yollarının, hayatlarının, sevgilerinin kesiştiği Merkez Turgutreis İlkokulu’na tayin olmuş. 1945 yılında evlenmişler. İlk kızları Bahire, 1950'de Datça'ya tayin olmadan evvel, ikinci kızları Ülkü tekrar Bodrum'a geri döndüklerinde dünyaya gelmiş.

Dedem, çalışkan ve başarılı bir eğitimci olmasının yanında, mesleğini, halkını çok çok seven biri olarak anılıyor. Bodrum İlköğretim Müdürlüğü'nü yıllarca sürdürürken, bir yandan da Bodrum Kalesi ve Halk Eğitim Müdürlükleri'nde de bulunuyor. Halk kütüphanesi ile Çocuk Kütüphanesi’nin kurulması, gelişmesi için çabalayan ve çabalarında başarılı olan bir kişi.

TURİZMLE TANIŞMA

1950'ler sonu Türkiye'nin yavaş yavaş turizmle tanışmaya başladığı dönem. Türkiye'deki her antik kentin, her güzel coğrafyanın turizmden faydalanmak için tüm olanaklarını zorladığı yıllar. Türkiye'de ve dünyada yavaş yavaş bodrum'un Adı duyulmaya başlamasıyla yerli ve yabancı gezginler Bodrum'a akın ederler ama kalacak, yatacak otel bulmak zordur, çünkü pek yoktur.

Dedem, Bodrumlulara gelen misafirlere evlerini açmalarını, onları temiz yataklarda yatırıp sabah kahvaltısı ikram etmelerini ister. Eski öğrencileri ve gençler öğretmenlerinin isteklerini yerine getirirler. Böylelikle Bodrum'da ev pansiyonculuğu dönemi yavaş yavaş yerleşmeye başlar.

1963'de belediyeden Bodrum'un 3 mil açığındaki Karaada'yı kiralayan dedem ve anneannem, ada üstünde bulunan valiliğin av köşkünü otele döndürerek, yıkık binaları onararak çift yataklı, banyolu ve tuvaletli pansiyon odaları haline getirirler. Karaada'daki otel ve başka yerlerde de otellerin, pansiyonların açılması turizm fikrinin yayılmasına büyük bir katkı yaptığını söylersek abartmış olmayız. Hatta günlük tur fikrinin Karaada'ya doğru, bir nevi öğretmenlerine destek olarak başladığını da varsayabiliriz.

Dedem, Kenti ziyaret etmek isteyenlere Bodrum’u bir şekilde anlatmak için ilçenin tarihini, gezilecek yerlerini, mozoleyi, kaleyi ve kalınacak otellerle yerleri üç-dört sayfalık A4'ten biraz daha uzun sayfalara daktiloya çekmiş, çoğaltmış ve bunları İzmir, İstanbul, Efes’teki acentalara göndermiş. Şimdi çok rahat 'fanzin' diye adlandırabileceğimiz daktiloda çoğalttığı bu metinleri kente gelenlere de dağıtmış.

Dedemin ilk yayımladığı kitap, "Bodrum - Halikarnasos", 1964 yılında yayımlanmıştır. Kapakla beraber 16 sayfadır. Daktiloyla çoğaltıp dağıttıklarından tek farkı kentin antik çağlardaki tarihi, dünyanın yedi harikasından biri olan mozole ile kalenin hikâyelerinden oluşmasıdır.

1965 yılında yayımlanan ikinci kitap "Tarihî, sosyal, i̇ktisadî yönleri ile Bodrum"dur. Bu kitapta ilk başta ilçenin coğrafi bilgileri verilirken, ilerleyen sayfalarda deniz ve kara ürünleri hakkında ayrıntılı bilgilere rastlarız. Yarımadada bulunan kuyulardaki suyun sertlik derecesinden, hangi türde ne kadar çeşit ağaç var, ne kadar ürün üretildiğinden hayvan sayısına, denizcilik, sünger ve balıkçılık hakkında çeşit çeşit veriler, bilgiler bize sunulurken demografik bilgilerle eğitim, önemli tarihi binalar, mahalleler ve Bodrum'un yetiştirdiği önemli insanlar anlatılır bu kitapta.

YAYIMLAMAYA FIRSAT BULAMADIĞI ÜÇÜNCÜ KİTAP

Dedemin doğup büyüdüğü Bodrum’a olan tutkusu, folklora merakı yerel havaları, manileri derlemeye, onların öykülerini araştırıp, notalara dökmesine sebep olur. Yıllarca bu konu üstüne çalışır, araştırır. Adı bellidir, "Bodrum Havaları ve Düğünleri" ama bir türlü yayımlamaya fırsat bulamaz.

Dedemin yaptığı bu önemli çalışmaya, "Halikarnas Balıkçısı" Cevat Şakir Kabaağaçlı da destek verir, bu kitap için bir önsöz yazar. Dedem de "Küçük vatanım Bodrum'a yapmış olduğu büyük hizmetler için ona armağan" diyerek Balıkçı'yı onurlandırır. Şimdiye kadar hiçbir yerde yayımlanmayan bu önsözde, Halikarnas Balıkçısı "Osman Bilgin'in himmetiyle bu yapıta eklenen

müzik notaları belki de gelecekte, bir kompozitörün kompozisiyonuna bir dayanak teşkil eder" diyerek armağanı kabul eder.

Havaların, türkülerin, manilerinin hikayelerini çeşitli ağızların toplandığı bu kitapta dedem türküleri kategorize edererek onları üçe ayırır: Eski Bodrum türküsü olup sadece Bodrum'da söylenen türküler, Türkiye'de de söylenen Bodrum türküleri ve yakılış tarihi bilinen Bodrum türküleri.

Notaları, türküler, öykülerle süslü bu kitabın bir diğer önemli başlığı ise Bodrum düğünüdür. Günler süren düğün adetleeri en ince ayrıntısına kadar anlatılır.

BODRUM Halikarnasos Tarihî, Sosyal ve İktisadî Yönleri ile Havaları ve Düğünleri, Osman Nuri Bilgin, yayına hazırlayan: Mehmet Turgut Bilgin.

YENİ KİTAP... 

Dedem, 1972 yılında vefat etti. Dedemin Bodrum aşkını ölümsüzleştirmek için, doğumunun 100. yılında, yayımladığı "BODRUM - Halikarnasos" (1964), "Tarihî, Sosyal ve İktisadî Yönleri ile BODRUM" (1965) ve bir türlü yayımlamaya fırsat bulamadığı "Bodrum Havaları ve Düğünleri" kitaplarını tek bir kitapta topladım. Bodrum'un eski fotoğraflarıyla birlikte yeni bir kitap haline getirdim. Ortaya güzel bir kitap çıktı.

Merhaba!