KDV'de kafa karışıklığı: Yayın dünyası ne bekliyor?

DUVAR - 24 Haziran genel seçimlerinden hemen önce ortaya çıkan ve tartışmaların odağı olan 'kağıt krizi' Meclis gündemine taşındı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçtiğimiz günlerde konuyla ilgili yaptığı açıklamada gazete ve dergilerde KDV'nin sıfırlandığını belirtti. Erdoğan, "Bu hafta kitapta ve süreli yayınlarda KDV oranını sıfıra düşürme uygulaması genişletiliyor. Artık kitapta, dergide, gazetede KDV olmayacak. Böylece dijitalleşmeyle birlikte dezavantajlı duruma düşen yayıncılara destek sağlıyoruz" dedi.

1 Şubat'ta yürürlüğe giren yasayla birlikte yayıncılık dünyasında KDV tartışması bir kez daha alevlendi. Yasaya göre, yayıncılar yüzde 8'lik KDV'den muaf tutulurken dağıtımcı ve perakende satışçılar yüzde 18 oranında KDV vermeye devam ettiler ve raflarda fiyat değişikliği neredeyse hiç yaşanmadı. Yaşanan tartışmaların ardından yasa önümüzdeki günlerde bir kez daha Meclis gündemine taşınacak.

Yayıncılar, dağıtımcılar, perakende satış kanalları ve okuyucular yeni yasada neler istiyor? Kitabevleri, dağıtımcılar ve yayıncılar arasında bir rekabete dönüşme riski taşıyan krizi Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Kenan Kocatürk, Türkiye Yazar Birliği-Yazar Yayınları Müdür Yardımcısı Mustafa Ekici, Dipnot Yayınları Genel Yayın Yönetmeni Emir Ali Türkmen, Kor Yayınları Genel Yayın Yönetmeni Onur Öztürk, Alfa Dağıtım Satış Müdürü Hülya Kımıl ve Dost Kitabevi Müdürü Hüdaverdi Akar'la konuştuk.

1 Şubat'ta yürürlüğe giren yasayla birlikte yayıncılık dünyasında KDV tartışması bir kez daha alevlendi. Yasaya göre, yayıncılar yüzde 8'lik KDV'den muaf tutulurken dağıtımcı ve perakende satışçılar yüzde 18 oranında KDV vermeye devam ettiler ve raflarda fiyat değişikliği neredeyse hiç yaşanmadı. Yaşanan tartışmaların ardından yasa önümüzdeki günlerde bir kez daha Meclis gündemine taşınacak. İşte bir kitabın üretim maliyetleri....

'YENİ DÜZENLEMEYLE OKURLAR KDV ÖDEMEYECEK'

Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Kenan Kocatürk yaşanan krizle ilgili olarak, "Ocak ayı ortasında çıkan ve 1 Şubat tarihi itibariyle yürürlüğe giren 7161 no'lu kanunda kitabın ve süreli yayınların yayıncıdan ilk çıkışına 100 TL üzeri satışlarda KDV’den muafiyet getirilmişti. Ancak dağıtımcıların ve perakendecilerin satışlarında uygulayacakları KDV yüzde 8 olarak kaldı. Yani bu uygulamanın okura bir faydası olmadı" dedi.

Yeni düzenlemeyle okurların KDV ödemeyeceğinin anlaşıldığını belirten Kocatürk, "Yapılacak olan yeni düzenlemeyle ise kitap ve süreli yayınların satışına KDV’den muafiyet getirileceği anlaşılıyor. Bir başka deyişle Kanunun yürürlüğe girmesiyle okurlar kitap ve süreli yayın alırken artık KDV ödemeyecekler. Örneğin 20 TL’lik bir kitabın 1,48 TL KDV’den arındırılmış fiyatı 18,52 TL olacak" diye konuştu.

'500 MİLYON TL KDV ALACAĞI VAR'

Yayıncıların devletten 500 milyon TL alacağı olduğunu söyleyen Kocatürk, şöyle devam etti:

"Yüzde 18 KDV ile üretim yapan yayıncıların, kitapta yüzde 8 KDV uygulamasıyla devletten 500 milyon TL gibi ciddi bir miktarda geçmişten gelen, birikmiş KDV alacakları var. Bu yeni düzenlemeyle kitapta ve süreli yayınlarda uygulanacak olan '0' KDV oranıyla bu alacaklar giderek artacaktır. Bu yeni istisnayla yayıncıların her yıl sonunda vergi dairelerine başvurarak almaya çalıştıkları KDV iadesini şimdi her ay sonunda alabilme şansı geliyor. Bu çok olumlu bir gelişme ancak yayıncıların KDV alacaklarını hızla geri almaları ya da diğer vergi ödemelerine mahsup etmeleri sağlanırsa uzun vadede sektöre ve kültür hayatımıza fayda sağlayacaktır."

İngiltere örneğini hatırlatan Kocatürk, "Maliye Bakanlığı'nın kitapta ve süreli yayınlarda KDV’nin “0” olmasının yaratacağı kültürel faydayı gözeterek İngiltere örneğinde olduğu gibi yayıncıların üretimden doğan KDV alacaklarının süratle iadesi ya da mahsup edilmesi konusunda çıkaracağı tebliğde yayıncıların bürokratik işlemlerini azaltması halinde sürdürülebilirliği mümkün olacaktır" diyerek yeni yasadan beklentilerini açıkladı.

Türkiye Yazarlar Birliği-Yazar Yayınları Müdür Yardımcısı Mustafa Ekici, KDV'nin tüm aşamalardan kaldırılması gerektiğini vurgulayarak, "Aracı kurumlardan da KDV kaldırılmalı. Bu durum tüm piyasayı olumlu olarak etkileyecektir" şeklinde konuştu.

'DEVLET NASIL KDV İADESİ YAPACAK'

Dipnot Yayınları Genel Yayın Yönetmeni Emir Ali Türkmen, "Yayıncılar KDV'siz, kitapçılar yüzde 8 ile satıyor. Bu durumda kitapçılar ve dağıtımcılar yayın almamaya başladı. Kimi yayıncılar hala KDV keserken kimileri de satış fiyatından KDV çıkarıp faturalandırıyor. Önceden alınmış kitapta ise KDV işi karışmış durumda... Devlet, bu noktada nasıl KDV iadesi yapacak? Yeni yasayla birlikte bunların çözülmesini bekliyoruz" dedi.

'YAZAR VE ÇEVİRMENLER ADINA ÖDENEN GELİR VERGİSİ DE DÜŞÜRÜLMELİ'

Kor Yayınları Genel Yayın Yönetmeni Onur Öztürk ise KDV'nin ürüne değil, sektöre muafiyet getirdiğini belirterek, şunları söyledi:

"Hali hazırda KDV, mal tesliminde geçerli. Dağıtımcı ve kitapçı yüzde 8 KDV vermeye devam ediyor. Haliyle fiyatlardaki değişim okura yansımadı. Yaşanan karışıklıkla birlikte sektör fatura kesemez hale geldi. KDV, üretimde yüzde 8, satışta yüzde 18'di. Son durumla birlikte aradaki fark 18'e çıktı. Zaten KDV alacaklısı olan sektörün KDV alacağını artıracak. Devlet, tahsil ederken iştahlı, ödemelerde zorluk çıkarıyor. Sektörün yine büyük kısmı bu KDV iadelerini alamamaktan şikayetçi. Yayıncılık sektöründe 'Enflasyonla Topkeyûn Mücadele' anlayışını benimseye çalışıyorlar. Devlet bir yandan fiyat düşürmeye zorlarken açılan makasla birlikte bu KDV alacağı ne olacak? Kitapçılar ve dağıtımcılar şu an önlem almış vaziyette... KDV yükünü taşımak istemiyorlar. KDV'deki değişikliğin okura yansıması için her alanda kalkması gerekiyor. Ayrıca yazar ve çevirmenler adına ödenen yüzde 17'lik gelir vergisinin de düşürülmesi gerekiyor."

'BELİRSİZLİĞİN ORTADAN KALKMASINI BEKLİYORUZ'

Krizin bir başka muhatabı da dağıtımcılar... Alfa Dağıtım Satış Müdürü Hülya Kımıl ve Dipnot Yayınları Genel Yayın Yönetmeni Emir Ali Türkmen, yaşanan süreçle ilgili olarak, "Kendi ürünlerimizde KDV kesmiyoruz fakat dışarıdan gelen ve dağıtımını yaptığımız ürünlerde devam ediyoruz. Yaşanan bu belirsizliğin yeni yasayla çözülmesini bekliyoruz" şeklinde konuştu.

'FİŞLERİMİZDE HALA KDV ÖDÜYORUZ'

Ankara'nın en eski kitapçılarından Dost Kitabevi Müdürü Hüdaverdi Akar ise, "1 Şubat'taki yasa yalnızca yayınevlerini kapsıyordu. KDV'nin ortadan kalkması perakendeye yansımadı. Fişlerimizde hala KDV ödüyoruz. Yeni yasayla birlikte bu sıkıntının giderilmesi gerekiyor" dedi.

'KİTAPTAN KDV ALINMASI YARALAYICI'

Düzenli olarak kitapçılardan alışveriş yaptığını ifade eden okur Can Uçar, "Kitaptan KDV alınması yaralayıcı... Hiçbir şeye yaramayan bir düzenleme yaptılar. Kitabevlerinin ayakta kalmasını önemsiyorum ve kitap alışverişimi buralardan yapmaya çalışıyorum. Kitaptan KDV'nin kalktığını söylediler fakat raflara bu durum yansımadı. Mevcut mali koşullar içerisinde kitap alışverişi yapmam imkansız görünüyor" diyerek düzenlemenin raflara yansımadığını belirtti.

'KAĞIT KRİZİ' NASIL ORTAYA ÇIKTI?

Yaz aylarında dövizdeki ani yükseliş küçük ve büyük ölçekli tüm yayınevlerini negatif yönde etkiledi. Yayınevlerinin, aylar önce yaptıkları anlaşmalar, dövizin ani yükselişi, kağıt stoklarının yetersizliği ve piyasadaki kağıt sıkıntı yaşanan krizin başlıca nedenleri olarak gün yüzüne çıktı. Türkiye'de kağıt üretiminin olmayışı ve ithal maliyetlerin yüksekliği yayınevlerini kapanma ve üretimde yavaşlamaya götürdü. Geçtiğimiz günlerde torba yasa teklifiyle Meclis gündemine taşınan kriz KDV'nin kalkmasıyla bir çözüme varılmış gibi görünse de asıl beklenen fiyat düşüşü yaşanmadı.

DİJİTAL SATIŞTA İSTATİSTİKLER NE SÖYLÜYOR?

Yeni yasayla birlikte e-kitap ve e-dergi satışlarında yüzde 18 KDV ödenmeye devam ediyor. TÜİK'in (2017) son raporlarına göre, e- kitap satışlarında yüzde 35 düşüş yaşandı.

Yeni yasa teklifi önümüzdeki günlerde Meclis'te görüşülecek.

Döviz kuru yayın dünyasını nasıl etkiliyor?

Semih Gümüş: Yayıncılar çeviri kitaptan uzak duracaklar