'Çocuklar için felsefe atölyeleri'nde kitaplar neye göre seçilmeli?
Çocuklarla felsefe çalışmalarında seçeceğiniz kitap muhakkak bir soru ya da sorun barındırmalı ve asla öğretmek gayesi olmamalıdır. Seçeceğimiz çocuk kitaplarının da öğretmek gibi bir gayesi olmadığından emin olmalıyız. Felsefe atölyelerinin amacı; herhangi bir şeyi öğretmek, öğrenmek, aktarmak değil aksine sorular ve sorunlar üzerine düşünmek ve birden fazla cevapların olabileceğini görmektir.
Melike Sargın* - [email protected]
Zihnimizi kullanmaya başladığımız küçük yaşlardan itibaren merak ettiğimiz şeylere cevaplar aramaya başlarız. Ailemizi, öğrenme sürecinde bize yoldaşlık eden eğitimcilerimizi ve hatta çevremizdeki yakınlarımızı sorularla bunalttığımız da olmuştur. Küçük yaşlardan itibaren aslında hep felsefenin içinde olmuşuzdur. Kimi zaman ben nereden geldim yeryüzüne, kimi zaman ölüm ne demek, kimi zaman da cesaret ve mutluluk nedir gibi bir sürü soru oluşmuştur zihnimizde. İşte bu noktada karşımıza çıkan “Çocuklar İçin Felsefe Yöntemi” çocukların soru sormayı, sorgulamayı, farklı görüşlerle karşılaşmalarına olanak sağlayabilmektedir. “Çocuklar İçin Felsefe” atölyeleri, çocuklukta var olan merak ve soruşturma yetisinin kaybolmadan canlı tutulması, çocuklarda eleştirel, yaratıcı, işbirlikçi düşünmenin gelişmesi ve desteklenmesi için önemli bir yere sahiptir.
Son zamanlarda oldukça popüler olan bu alanda atölyeye katılan katılımcılar kadar çalışmayı yürütecek kişi ya da kişilerin bu alana hakim olması da önemli bir noktadır. Yürütücünün (kolaylaştırıcı) felsefe, sosyoloji, sanat, edebiyat, resim, müzik, politik konular ve ülkenin gündemi gibi birçok alanda okuyan, araştıran, keşfeden ve kendine dair farkındalığı yüksek bireyler olması önemlidir. Kısacası atölyeleri yürütecek bireylerin teorik ve pratik alt yapıya sahip olması önem arz etmektedir.
Çocuklar için felsefe atölyelerinde kullanılan uyaranların arka planında felsefi bir sorun/ soru barındırması gerekmektedir. Bu ön koşulu sağlayan hikayeler, objeler, haberler, anekdotlar ya da şiirler birer uyaran olabilir. Özellikle hikayeler, masallar ve çocuk edebiyatından seçme bazı eserler harika uyaran örnekleri olabilmektedir. İçeriğiyle, çizimleri ile ve öğretmek gayesi olmadan okurunu zihinsel olarak sorular sormaya, cevaplar aramaya yönlendiren çocuk kitapları günümüzde hayli çoğalmış durumdadır ancak bir yürütücü olarak kitap seçiminde amacınıza uygun ve uyaran özelliği taşıyan kitaplar seçmek durumundasınız.
Özellikle belirtmek istediğim nokta; çocuklarla felsefe çalışmalarında seçeceğiniz kitap muhakkak bir soru ya da sorun barındırmalı ve asla öğretmek gayesi olmamalıdır. Seçeceğimiz çocuk kitaplarının da öğretmek gibi bir gayesi olmadığından emin olmalıyız. Felsefe atölyelerinin amacı; herhangi bir şeyi öğretmek, öğrenmek, aktarmak değil aksine sorular ve sorunlar üzerine düşünmek ve birden fazla cevapların olabileceğini görmektir. Çocuklarla felsefe çalışmalarını Matthew Lipman’ın da dediği gibi “Başladığımızdan daha çok soru ile bitirmeliyiz”. Sorularımız ve birden fazla cevaplarımız olmalı ve atölye çalışması sonunda herhangi bir doğruya ulaşma çabamız olmamalıdır.
Tüm bu anlattıklarım bağlamında, çocuklarla felsefe çalışmalarında uyaran olarak kullanabileceğiniz gibi öğrencilerinizle ya da çocuğunuzla okuyabileceğiniz hatta kendinizin bile okumaktan keyif alacağı, içeriğinde felsefi soru/ sorun barındıran “Çocuklarla Felsefe Atölyeleri”nde kullandığım bazı çocuk edebiyatı kitaplarını ve felsefe öğrenimi için temel teşkil eden kaynakları paylaşacağım sizlerle. Elbette burada paylaştığım çocuk edebiyatı kitapları ve kaynakları eksik kalmış olabilir. En beğendiklerimden bir derleme yaptım.
İyi Okumalar…
1. Eğer Bir Fareciğe Kurabiye Verirsen, Laura Numeroff, Felicia Bond,Çev: Yasemin Yener Bilgi Yayınevi
2. Ben Bir Çizgiyim, Ümit Öğmel, Kök Yayıncılık
3. Selma, Jutta Bauer, Çev: Süheyla Kaya, Hep Kitap
4. Frederick, Leo Lionni, Çev: Kemal Atakay Elma Çocuk
5. Çekirge’nin Yolculuğu, Arnold Lobel, Çev: Ece Özkan, Kelime Yayınları
6. Başka Bir Yerde Yaşasaydım, Costance Qrbeck- Nilssen ve Akın Düzakın, Abm Yayınevi
7. Carl ve Yaşamın Anlamı, Deborah Freedman, Çev: Nil Gün, Kuraldışı Çocuk Yayınları
8. Küçük Fare ile Kırmızı Duvar, Brıtta Teckentrup, Çev: Sima Özkan, Beta Yayınları
9. İki bana, bir sana, Jörg Mühle, Kuraldışı Çocuk Yayınları
10. Kuyruğu Zilli Tilki, Caroline Mc Avoy, Çev: Ali Nesin, Nesin Yayınları Çocuk Cenneti Kitaplığı
11. Çok Küçük Ne Kadar Büyüktür?, Jane Godwin- Andrew Joyner, Çev: Gözde Demirel Kuru
12. İnsanlar Hakkında Bildiğim Her Şey, Jaume Copons, Guridi, Çev: Mehmet Çilingir, Tekir Kitap Yayınları
13. Akıllı Tilkinin Masalı, Debi Gliori, Çev: Nevin Avan Özdemir, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
14. Roko Püfleyen Dinazor, David Bedford- Mandy Stanley, Çev: Melike Hendek, Pearson Yayınları
15. Bazı Günler, Heinz Janisch- Helga Bansch, Çev: Dürrin Tunç, Yapı Kredi Yayınları
16. Bu Kitabın Ortasında Duvar Var, Jon Agee, Çev: Emre Ülgen Dal, Domingo Yayınevi
17. Yalnız Balina, Benji Davies, Çev: Oğuzhan Aydın, Redhouse Kidz Yayınları
18. Zafer Kimin?, David McKee, Uçanbalık Yayınları
19. Kim Bu Konuşan?, Gaye Dinçel, Gergedan Yayınları
20. Sarılalım mı?, Simona Ciraolo, Taze Kitap Yayınları
21. Sevgi Nereden Gelir?, Daniela Kulot, Çev: Olcay Geridiönmez, Ginko Bilim
22. Bir Zürafanın Dertleri, Jory John, Lane Smith, Çev: Mehmet Barış Albayrak, Çınar Yayınları
23. Kırmızı Ringa, Gonzalo Moure- Alice Varela, Çev: Bülent Kale, Sarıgaga Yayınları
24. Canını En Çok Ne Yakar?, Paco Livan, Roger Olmos, Çev: Esin Güngör, Redhouse Kidz
25. Öğretmenim Bir Canavar, Peter Brown, Çev: Sevin Okyay, Hep Kitap
26. Asla Neden Diye Sorma, Shaun Tan, Çev: Tuğçe Akyüz, Desen Yayınları
27. Cömert Ağaç, Shel Silverstein, Bulut Yayınları
28. İyi Yürekli Dev Memo, Juiıa Donaldson- Axel Scheffler, Çev: Ali Berktay, İş Bankası Kültür Yayınları
29. Aydaki Keçi ya da Anı Yaşamak, Stefan Beuse - Sophie Greve, Çev: Olcay Geridönmez, Ginko Çocuk Yayınları
30. Sayıların En Büyüğü, Magnus Holm- Rune Markhus, Çev: Nezihat Bakar Langeland, Uçanbalık Yayınları
31. Ağustosböceği, Shaun Tan, Çec: Ümit Mutlu, Desen Yayınları
32. Kızıma Felsefe Öğretiyorum, Roger- Pol Droit, Say Yayınları
33. Çocuklarla Felsefe Sohbetleri, Roger- Pol Droit, Say Yayınları
34. 101 Felsefe Problemi, Martin Cohen, İş Bankası Kültür Yayınları
35. Wittgeinstein’ın Böceği, Martin Cohen, Aylak Kitap
36. Eleştirel Düşünme İçin Bir Rehber,Vincent Ryan Ruggiero, Alfa Yayınları
37. Çıtır Çıtır Felsefe, Brigitte Labbe, Günışığı Kitaplığı
38. Felsefe Makinesi, Peter Worley, Paraşüt Kitap Yayınları
39. Küçük Filozoflar, Metis Yayınları
40. Çocuklar İçin Felsefe, Özge Özdemir, Ezgi Platin, Redhouse Kidz Yayınları
41. Küçük Filozoflar Serisi, Oscar Brenifier, Tudem Yayınları
Ve son olarak muhakkak felsefe tarihini okumalıyız!
42. Felsefe Tarihi, Macit Gökberk, Remzi Kitabevi
*Felsefe Grubu Öğretmeni ve P4C Eğitmeni