Kontrolsüz ekim biber üreticisini vurdu: Tarlada 3, pazarda 50 TL

BURSA - Bursa, Türkiye’nin en büyük yeşil biber üretim merkezlerinden biri. Geçen yıl biber ihracatında yaşanan yüzde 50 artışın aksine bu yıl talep azaldı.

Biber üreticileri, bu fiyatla maliyetlerini karşılamakta zorlandıklarını belirterek, planlı üretim, ihracat bağlantıları ve devlet desteği ile sorunların çözülmesini talep ediyor.

GEÇEN YIL 25 TL'DEN SATILAN BİBER BU YIL 3 TL’YE DÜŞTÜ

Türkiye, yeşil biber üretiminde dünyada dördüncü sırada bulunuyor. Bursa 57 bin, Yenişehir ilçesi 24 bin dekarlık ekim alanıyla biber üretiminin ülkedeki merkezlerinden. Yenişehir, sivri biberde Bursa’nın yüzde 72'sini karşılıyor. Buradan Almanya, Hollanda, Romanya gibi Avrupa ülkelerine biber ihracatı yapılıyor. Bursa’da geçen yıl en fazla ihraç edilen ürün olan biberin ihracatında yüzde 50’lik artış yaşanmıştı. Geçen yıl talep gören biber, bu sene çiftçiler tarafından fazla ekildi. Buna rağmen geçen yılki ihraç talebi dörtte bire düştü. Bunun sonucunda biber tarlada kaldı.

Biber geçen yıl 25 TL'den satılırken, bu yıl tarlada kalan biberin fiyatı 3 TL’ye kadar düştü. Biber üreticileri, plansız ekim nedeniyle ürün fazlalığı olduğunu, geçen yıl kazandıran biberin bu yıl yüzde 90’a varan zarara neden olduğunu söylüyor. Üreticiler, Tarım Bakanlığı’nın, il ve ilçe tarım müdürlüklerinin üretim planlaması yapmasını, ihracat bağlantılarının önceden kurulmasını talep ediyor.

‘DÜKKAN DEĞİL Kİ KAPATASIN’

Yenişehir ilçesi Yolören köyü muhtarı ve biber üreticisi Osman Çelikten, “Geçen sene yeşil ve kırmızı bibere talep fazlaydı, bu sene ürün çok, talep yok. Hiç biber ekimi yapmayan arkadaşlar bile 100 dönüm biber dikti. Herkes kendi kafasına göre ekim yaptı. Bu yıl kimsenin yüzü gülmüyor. Depoda üründen adım atacak yer yok” diyor. Geçen ay haftalık 40 bin TL kazanırken bu hafta 10 bin TL kazandığını belirten Çelikten, gelen paranın 5 bin TL'sini ilaca, 3 bin TL'sini gübreye verdiğini söylüyor.

Biber üreticisi Ergün Sal, biberin satılamamasının sebeplerini sayıyor: Halkın fakirliği, malın çokluğu, sebze ve meyve ithalatının olması, ürün planlamasının yapılmaması... Pazarda biberin fiyatının ise 50 TL’ye kadar çıktığını hatırlatan Sal, şunları söylüyor: “Temmuz ayının başında tarladan ilk çıkan biber 25 TL, markette fiyatı ise 70 TL idi. Biber tarlada kaldı. Benim 15 dönüm biber alanım var. Üretim maliyetim dekar başına 50 bin TL, işçilik ve toplam maliyet hariç. Biberi ortalama 10 TL'den satarsam ancak maliyetini çıkartırım. Böyle giderse dekar başına 50 bin TL zarar etmiş olacağım.” 

Çiftçilerin yüzde 90’inin borçlu olduğunu belirten Sal, “Bu dükkan değil ki 'kapatıyorum' diyesin. Seneye borç bulup tekrar ekeceksin. Bunu ülkeyi yönetenler de biliyor, o yüzden bir şey yapmıyorlar. Türkiye’nin nüfusu, gıda ihtiyacı belli. Bizim TÜİK diye bir kurumumuz var. Ne iş yaptığı belli değil. Üretim planlamasını çıkarsa böyle olmazdı. Sanayi ürünlerinin devreye girmesi lazım. Aracılar devre dışı bırakılmalı” diye konuşuyor.

'BU YIL YÜZDE 90 ZARARDAYIM'

Yenişehir Ticaret ve Sanayi Odası Başkan vekili ve biber üreticisi Hakkı Çetin, biberin çeşit ve kalitesine göre fiyatının 5-12 TL arasında değiştiğini belirtiyor. Çetin, üretim planlamasının eksikliği, Avrupa pazarının kapanması ve tarım politikalarının yetersizliği nedeniyle sorunların yaşandığını söylüyor.

Çetin, “Ülkemizde yetişen meyve-sebze ülkemize çok fazla. Günlük tüketim 400 tonsa, bizde günlük 650 ton meyve-sebze oluyor” diyor. Çiftçilerin hangi ürünü ekeceklerini bilmedikleri için ekonomik kayıplar yaşadığını ifade eden Çetin, “Geçen yıl biber veya karpuz para etti. Tarlası olan yüzde ellisini karpuz, kalan yüzde ellisini biber ekiyor” şeklinde bilgi veriyor. 

2022-2023 yıllarında pandemi sonrasında ülkelerin ekim yapmadığı için Türkiye’den ürün aldıklarını, bu sene kendi üretimini yapan ülkelerin ihracatı kestiğini belirten Çetin, bu sene ihracatın dörtte bir oranında yapıldığını belirtiyor.

Çetin, “Geçen yıl belirlediğimden daha fazla kazandım, bu yıl yüzde 90 zarardayım. Şu an herkes sahadan çekildi. Kimsenin tarlasını sürüp, tohum, gübre alıp ekecek takati kalmadı. Eğer bankalar, kooperatifler çiftçiye kredi vermezse çiftçimizin yüzde 50’si ekemez durumda” ifadelerini kullanıyor. 

YENİŞEHİR İLÇESİNDE BİBER İÇİN TOPLANTI YAPILDI

Biberin fiyatının düşmesi üzerine Yenişehir Belediyesi’nin öncülüğünde ilçe tarım ve orman müdürlüğü ile toplantı yapıldı. Yenişehir Belediye Başkanı Ercan Özel, “Yaklaşık 20 gün önce sezon başladığında biber fiyatları 50 TL'den alıcı buluyordu. Fiyat neredeyse dip yaptı denilebilir. Kısa vadede çözüm önerileri kapsamında kooperatiflerimizi bir araya getirmeliyiz. Orta ve uzun vadede çözüm önerileri kapsamında ilçe tarım ve orman müdürlüğümüz, ziraat odamız ve belediyemizle birlikte gereken çalışmayı yapacağız” dedi.

Yenişehir Çevre Platformu’ndan da konuya ilişkin açıklama yapıldı. Açıklamada, “Bir kilogram biberin üretim maliyeti yaklaşık 12 TL iken, piyasa fiyatı sadece 4 ila 5 TL seviyesinde. Üstelik bu fiyatlardan alım yapan yok. İklim koşulları ve tarım teknolojilerindeki gelişmeler, bu yıl biber üretiminde ciddi bir artışa neden oldu. Ancak arz fazlası fiyatları düşürdü. Diğer üretim bölgeleriyle olan rekabet, fiyatları daha da aşağı çekti” denildi.

Üreticilerin zarar ettiğinin belirtildiği açıklamada, tarlada düşen fiyatın tüketiciye yansımadığı, marketlerde biber fiyatının 40-50 TL olduğu belirtildi.