Kozanoğlu: Ekonomideki tüm sinyaller soğuma yönünde
Ekonomist Hayri Kozanoğlu, işsizlik oranları ve sanayi üretim endekslerine göre ekonomide soğuma yönünde bir gelişim yaşandığını belirtti, güvenceli esneklik tuzağına dikkat çekti.
DUVAR- Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, TÜİK'in açıkladığı işsizlik rakamlarını değerlendirdi. Kozanoğlu Birgün'deki yazısında 2024’te sanayi üretimi daralırken işsizliğin düşüyor görünmesinin açıkça kuşku uyandırdığını belirtti. Uzun süreli işsizliğin yaygınlaştığını kaydeden Kozanoğlu, güvenceli esneklik adı altında aslında güvencesiz çalışma biçimlerine kapı aralandığına dikkat çekti. Kozanoğlu'nun "İşsizlik ve sanayi üretiminde çelişkili veriler: Tüm sinyaller ‘soğuma’ diyor" başlıklı yazısının bir bölümü şöyle:
"Öncelikle Türkiye’de yapısal bir işsizlik sorunu var. AKP’li yıllarda kaydedilen en düşük oran, 2012’deki yüzde 8,3. Fikir vermesi açısından şu anda ABD’de işsizlik oranı yüzde 4,2 iken, avro bölgesinde yüzde 6,4. Ama daha önemlisi, Türkiye’de 15 ve daha yukarı yaştaki nüfusun, özellikle kadınların işgücüne katılma oranının düşüklüğü. 2024 Nisan-Haziran döneminde işgücüne katılma oranı yüzde 54,4 iken, istihdam oranı yani çalışma yaşındakilerin işbaşı yapabilenlerin yüzdesi yüzde 49,6 idi. Her iki yurttaşından birinin emeğini bile üretim sürecine katamayan bir ekonominin kalkınma yolunda fazla iddia taşımayacağını sanırım söylemeye bile gerek yok.
(...)
İşgücü verilerinde en vahim gösterge, atıl işgücü oranının yüzde 26,5 olması. Tam zamanlı çalışmak isterken kısmi zamanlı mesaiyle yetinenler ve işsizlerin bütünleşik oranı yüzde 17,9 iken; iş bulmaktan umudunu kesenleri ve aktif çalışmasa da bir iş olsa çalışırım diyenleri kapsayan işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı yüzde 18,5.
Çeyreklik verilerden izleyebildiğimiz diğer önemli bir sorun ise, uzun sürelik işsizliğin yaygınlaşması. İkinci çeyrekte bir yıl ve daha fazla süreli işsizlerin sayısı 603 bine, oranı yüzde 20,2’ye yükselmişti. Bu oran bir önceki çeyrekte, yüzde 19,8 düzeyindeydi.
(...)
Sanayi üretim endeksleri değişim oranına göz attığımızda ise, yüksek teknolojili üretimin aylık yüzde 7,9, yıllık yüzde 20,2 gerilemesi dikkat çekiyor. 2024 2’nci çeyrek işgücü istatistikleri bir önceki çeyreğe göre sanayi istihdamının 50 bin kişi azaldığını ortaya koymuştu. Temmuz verileri sanayide bu kanamanın sürdüğü yolunda bir izlenim veriyor.
GÜVENCELİ ESNEKLİK TUZAĞI
Daha önceki yazılarımızda da vurguladığımız gibi ekonomideki tüm sinyaller soğuma yönünde. Dolayısıyla önümüzdeki aylarda işsizlik oranlarında belirgin sıçramalar gözlemleyebiliriz. O nedenle Orta Vadeli Program’ın (OVP) yüzde 9,3, 2025 yüzde 9,6 işsizlik tahminleri gerçekçi görünmüyor. 2018’deki yüzde 13,7 işsizlik oranı civarında bir düzeyin 2025 ilk çeyrekte gözlenme olasılığı bulunuyor. Buna karşın OVP’de 'yeni nesil çalışma modelleri çerçevesinde işgücü piyasasının uyumu ve güvenceli esnekliği geliştirilecektir' ifadesiyle aslında yeni güvencesiz çalışma tiplerine kapı aralanıyor."
(ALINTI)