Kredi kartı krizi geliyor!
Kredi kartı harcamaları rekor düzeyde artıyor. 2023’ün ilk 10 ayında kredi kartı borçları yüzde 119 artışla 991 milyar liraya çıktı. Her 100 kişiden 12’si borcunu ödeyemediği için yasal takibe düştü.
‘KÜRESEL GÜNDEMİ MEŞGUL EDEN ENFLASYON’UN BELİ!..
Gerek ekonomi yönetiminin gerekse Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın enflasyona ilişkin açıklamaları, popülist söylemin ezberlerine dönüşüyor yeniden... “Enflasyonun belini kırdık, etkilerini de önümüzdeki süreçte sileceğiz. Biz hep, ‘Çalışanlarımızı ve emeklilerimizi enflasyona ezdirmeyeceğiz’ dedik ve hamdolsun sözümüzü tuttuk” cümlesi, Cumhurbaşkanı’nın son açıklamalarından biri. Bir diğer dikkat çekici tanımsa, ‘küresel gündemi meşgul eden enflasyon’! Türkiye küresel enflasyon liginde zirveye oynarken ve gelişen ekonomiler arasında açık ara negatif ayrışırken, enflasyonu böyle tanımlamak biraz ilginç oluyor açıkçası... Ve enflasyonun belinin sadece TÜİK verilerinde kırıldığını da belirtmekte fayda var! Zira çalışanlar ve emeklilerin beli çarşı-pazarda çoktan kırıldı bile!
TCMB’NİN ZORUNLU KARŞILIK HAMLESİ MEVDUAT FAİZLERİNİ TOPARLADI
Kısa bir süre öncesine kadar bankacılık sistemi açısından risk taşıyan mevduat faizlerindeki düşüş eğilimi, TCMB’nin yaptığı zorunlu karşılık hamlesi sonrasında yeniden artışa geçti. Bu hamlenin ardından, mevduatların ağırlıklı bölümünü oluşturan üç aya kadar vadeli mevduatlarda ortalama faiz 2.78 puan artışla yüzde 44.5 seviyesine yükseldi. TL mevduatın yeniden cazip hale gelmesi için bu önemli bir gelişme, ancak döviz ve altında pozisyon alanlar için hala bu faizlerin ne kadar cazip olduğu oldukça tartışmalı. Mevduat faizlerinin, TCMB’nin bundan sonraki politika faizi artırımlarına göre şekillenmesi beklenmeli. Bu, aynı zamanda KKM’den çıkışların TL mevduata yönelip yönelmeyeceğini de belirleyecek bir unsur.
NİHAYET KKM HACMİ 3 TRİLYON TL BARİYERİNİN ALTINA GERİLEDİ
TCMB'nin yeni düzenlemesiyle kur korumalı mevduatta (KKM) zorunlu karşılık oranı yükseltildi ve döviz deposu için TL türüne ilave zorunlu karşılık oranı getirildi. Bu düzenlemeyle, 3 Kasım haftası itibarıyla, KKM toplamı 2.92 trilyon TL’ye geriledi. Dolar cinsinden KKM büyüklüğü 103.2 milyar dolara düştü. Son dönemlerde yapılan düzenlemeler bankaları KKM’den uzaklaştırmayı amaçlıyor, ancak KKM’den çıkışlar beklentilerin altında kalıyor. KKM’nin daha hızlı çözülebilmesi, TL mevduat faizlerinin daha cazip gelmesine bağlı. Yoksa tasarruf sahipleri KKM’den döviz mevduata ya da altına geçmeyi tercih edebilir. Mevduat faizlerindeki yukarıya doğru hareket KKM’den çıkışları da hızlandıracak. KKM’deki hacmin bir an önce eritilmesi gerekiyor, çünkü herhangi bir kur şokunun yaratacağı yük Türkiye ekonomisini ciddi biçimde zorlayabilir.
EKONOMİDE SOĞUMA KREDİ HACİMLERİNE YANSIYOR
Ticari kredilerde büyüme yüzde 20 seviyesine tutunamadı. 3 Kasım haftasında 13 haftalık, yıllıklandırılmış ve kur etkisinden arındırılmış büyüme ticari kredilerde yüzde 18.94 oldu. Bir önceki hafta ticari kredilerde büyüme yüzde 20’nin üzerine çıkarak beş ayın zirvesini görmüştü. Veriler tüketici kredilerindeki soğumanın da hız kesmeden sürdüğünü gösteriyor. Bankacılık sektörünün kredi hacmi 3 Kasım itibarıyla 71.3 milyar lira arttı. Tüketici kredilerinin tutarı 1 milyar 236 milyon lira artışla 1 trilyon 459 milyar 121 milyon liraya yükseldi. Bu kredilerin 442 milyar 990 milyon lirası konut, 88 milyar 69 milyon lirası taşıt ve 927 milyar 61 milyon lirası ihtiyaç kredilerinden oluştu. Bu dönemde taksitli ticari kredilerin tutarı 15 milyar 997 milyon lira artarak 1 trilyon 289 milyar 228 milyon liraya çıktı.