Kredi kartına sınır getirmek kime zarar verecek?
İktidarın enflasyonu düşürmek için harcamalara sınır getirmek üzere kredi kartları konusunda yapacağı düzenlemelerin hayatta kalmaya çalışan yoksul kesimleri olumsuz etkileyeceği belirtildi.
DUVAR- Ekonomi yönetiminin kredi kartlarına sınırlama getirileceğini açıklamasının ardından, bankalar nakit çekim miktarına sınır getirmeye başladılar. Konuyla ilgili yasal düzenlemenin de taksitlerin kaldırılması ve nakit avansa sınırlama getirilmesi yönünde olacağı belirtildi.
Birgün yazarı Ozan Gündoğdu, kredi kartı kullanımının pandemi döneminde yapılan e-ticaret alışverişleri ile arttığına, kartın alışverişlerde pek çok kolaylık sağladığına dikkat çekti ancak kart kullanımının artmasının asıl sebebinin yoksulluk olduğunu belirtti. Gündoğdu, kredi kartlarına getirilecek sınırlamanın öncelikle zorlu ekonomik koşullarda hayatta kalmaya çalışan yoksul kesimleri etkileyeceğini ifade etti. Kart kullanımına ilişkin verileri de paylaşan Gündoğdu, "İktidar sözüm ona enflasyonu düşürme hayalleri kuruyor. Halbuki bu, hayatta kalma mücadelesi veren kesimlere büyük darbe vuruyor." diye yazdı.
Ozan Gündoğdu'nun "Kartı sınırlamak kime zarar verir?" başlıklı yazısının ilgili bölümü şöyle:
"Verileri takip etmeye devam edelim. 5 yıl önce, 2019’un ocak ayında yaklaşık olarak 66 milyon kredi kartıyla 327 milyon kez alışveriş yapmışız. Peki, 2024’ün ocak ayında durum ne? Kredi kartı adedimiz 119 milyona yükselmiş. Son 5 yılda 67 milyon kredi kartına 52 milyon daha eklenmiş. Daha çarpıcı olan ise alışveriş adetleri… 5 yıl önce bir ayda 327 milyon kez kullandığımız kredi kartlarını, bu yılın ocak ayında 768 milyon 313 bin kez kullanmışız.
“Tüm bu verilerin yoksullaşmayla ilgisi yok” denebilir. Gerçekten de pandeminin e-ticareti etkilemesi, enflasyon nedeniyle nakit taşımanın zorlukları, bunun yanında temassız ödeme kolaylıkları kredi kartı kullanımını artırması muhtemel gelişmeler. O halde bir de kredi kartından yapılan nakit çekimlere bakalım.
KREDİ KARTINDAN NAKİT PARAYI KİM ÇEKER?
Kredi kartından ne zaman nakit para çekilir? Aylık faizi yüzde 4’ün üzerinde olan, en çok 3 ay içinde ödenmesi gereken bir paradan bahsediyoruz. “Kişinin banka hesabında para olsa, böyle bir maliyete katlanarak kredi kartından nakit çekmeye çalışmaz” desek yanlış bir yorum yapmamış oluruz. Peki kredi kartından ne kadar nakit para çekiyoruz?
5 yıl önce, 2019’un ocak ayında, 8 milyon 660 bin kez kredi kartlarından nakit avans çekmişiz. Bu yılın ocak ayında bu sayı tüm zamanların rekorunu kırarak 23 milyon 661 bine yükselmiş. 5 yıl önceye göre nakit çekim adedi yüzde 173 artmış. Banka hesabında parası olan bir kişi, aylık yüzde 4’e varan faiz oranıyla nakit çekmeyeceğine göre, nakit avanstaki bu artışın “ihtiyaçtan” kaynaklandığını söylemek gerekir.
Peki, banka hesaplarında gerçekten para yok mu? Bu veriyi de teyit etmek gerekir. Milyonlarca banka hesabının içinde hiç para yok ama bu veri bize hakikati göstermeyecektir. Çünkü Türkiye’de banka hesabı açtırmak çok kolay.
BANKA HESABI EKSİYE DÜŞENLER YALNIZ DEĞİL
O halde, içinde hiç para olmayan pasif hesaplarla kafamızı karıştırmak yerine, eksiye düşmüş aktif hesaplara odaklanmakta fayda var. Eksiye düşmek, kredili mevduat hesabı kullanmak anlamına geliyor. Kişinin banka hesabında hiç para yoksa bu kişi bankasından kredili mevduat hesabı talep edip hesabını eksiye düşürebiliyor. Tıpkı kredi kartından nakit avans çekmek gibi, kredili mevduat hesabı da bu haliyle ihtiyaç halinde kullanılıyor.
2024’ün ocak ayı itibariyle kredili mevduat hesabı bakiyemiz 181 milyar TL’ye ulaşmış durumda. Bir başka ifadeyle, hepimizin eksi bakiyeleri toplansa, 181 milyar TL eksideyiz demek gerekir. Geçen yıl ocak ayında 81 milyar TL eksideydik. 2022’nin ocak ayında 39,8 milyar TL’ydi… Enflasyon nedeniyle tutarın artması normal ama eksi bakiyelerdeki büyüme enflasyondan çok daha hızlı seyrediyor. TÜİK’e göre 2022’nin ocak ayından 2024’ün ocak ayına dek yaşanan enflasyon yüzde 156. Buna karşın eksi bakiyelerdeki büyüme oranı yüzde 354.
Enflasyon kafamızı karıştırmasın. Kim kredili mevduat hesabı kullanmak ister? Çok açık ki, banka hesabında sıfırı tüketen kişiler… O halde kaç kişi bu hesaptan faydalanmış ona bakalım. 2022 Ocak ayında hesabı eksiye düşen kişi sayısı tam 26 milyonmuş. 2023 Ocak ayına dek bu sayı 27,6 milyona yükselmiş. Bu yılın Ocak ayında ise 28,9 milyonla yine tarihinin rekorunu kırmış."
(EKONOMİ SERVİSİ)