Kredi tartışması nasıl başladı, hangi adımla küllendi?
İş dünyası ile Merkez Bankası arasındaki tartışmanın fitilini, ticari krediye getirilen kısıtlama ateşledi. Merkez, 'ucuz' krediyle döviz alındığını öne sürerken, firmalar "Ucuz kredi nerede?" diyor.
DUVAR - İstanbul Sanayi Odası'nın (İSO) cuma günü yapılan toplantısı, iş dünyası ile Merkez Bankası arasındaki tansiyonu yükseltti. Karşılıklı eleştiriler ve salvolar, Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu'nun son açıklamasıyla şimdilik küllendi.
Peki tartışma nasıl başladı? Kavcıoğlu, İSO toplantısında iki konuya ağırlık vererek, 'stokçuluk' ve 'ucuz TL kredisi alınıp, bunun dövize çevrildiği' suçlamasında bulundu.
İşverenlerin çatı örgütleri ve odalar da cuma gününden bu yana yaptıkları açıklamalarla Kavcıoğlu'na eleştiriler yöneltti. Piyasalarda belli materyallere erişim sıkıntısı olduğunu anlatan işveren örgütleri, siparişleri yetiştirmek açısından belli miktarlarda alım yaptıklarını, bunun da kâr amaçlı olmadığını öne sürüyor.
KAVCIOĞLU: LİSTE VAR BENDE
"Sanayici ucuz kredi alıp stokçuluk yapıyor. ‘Dövizi bozun’ diyoruz. Herkes döviz aldı. Biz bu rakamları takip ediyoruz. Sanayi odaları dahil listesi var bende. İstanbul Sanayi Odası, İstanbul Ticaret Odası, Ankara Ticaret Odası, Ankara Sanayi Odası hepsinin listesi var. Hem bu kredilerle döviz alacağız, sonra ucuz kredi alamadığımız zaman şikayet edeceğiz. Ama yüzde 40-50 böyle bir faiz oranı yok. Varsa söyleyin ben takip edeceğim. Kamu bankaları yüzde 18’in altında faizle 500 milyar TL kredi verdi. Alan firma sayısı da çok" diyen Kavcıoğlu’na ilk tepki toplantıda hemen yanındaki İSO Başkanı Erdal Bahçıvan'dan geldi.
BAHÇIVAN: BUNLAR ÇOK TEHLİKELİ İTHAMLAR
“Bunları çok tehlikeli ithamlar olarak görüyorum. Kendisini enflasyona karşı korumak için stok tutan sanayiciyi itham altına alırsak, Türk sanayisine karşı büyük haksızlık yapmış olursunuz” uyarısında bulunan Bahçıvan, ucuz kredi iddiası için de "Bunun yöntemini de söyleyin bize o halde" diye seslendi.
GÜLSÜN: RAKAMLAR UYUŞMUYOR
Plastik Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı (PAGDER) Selçuk Gülsün ise Kavcıoğlu'nun iddialarına rakamlarla yanıt verdi: "Pandemi öncesinde sanayicinin 70 milyar dolar civarında dövizi vardı. Şimdi ise bu 76 milyar dolar seviyesinde. Bu verileri, Merkez Bankası Başkanı'nın 'dövize eğilim var' ifadesi ile uyumlu görmedim" dedi. Gülsün, sanayicinin kendi sektörlerinde yapısal olarak yoğun hammade ve ara mali ithalatı yaptığını, fiyatlamaların da yerel para değil dövizle olduğunu hatırlattı.
Bu nedenle sanayicinin dövize ihtiyaç duyduğunu söyleyen Gülsün, finansmana erişim konusunda da sıkıntılar yaşandığını anlattı. Gülsün, kurların yüzde 350 arttığı bir dönemde kredilerin yüzde 300'ün altında arttığını belirterek, "Bankalar gösterge faizi ile borçlanıp, yüzde 40-45 ile para sunuyor. Sanayici önünü göremediği için bu krediye almaya pek de istekli olmuyor. Son yapılan düzenlemelerle de vadeler iyice kısaldı. İçeride şirketlerin piyasa dışında borçlanması imkânsız hale geldi. Bu anlamda piyasada ciddi bir daralma yaşanabileceğini düşünüyorum" dedi.
HİSARCIKLIOĞLU: FİNANSMANA ULAŞIM ZORLAŞTI
Tepkiler, Kavcıoğlu'nun katıldığı bir diğer toplantı olan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Sektör Meclisleri İstişare Toplantısı'nda da devam etti. TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, Kavcıoğlu'nun da bulunduğu toplantıda şu konuşmayı yaptı:
"Yurt içinde enflasyon ve üretim maliyetlerindeki artışların yanı sıra, tüm dünyada yükselen hammadde ve enerji fiyatlarıyla da karşı karşıya kaldık. Son dönemde, finansmana ulaşım zorlaşmış, her il ve ilçemizdeki firmalarımızdan bu yönde gelen şikâyetler artmıştır. En büyük sıkıntıyı da; en fazla gözetilmesi gereken küçük ve orta ölçekli işletmelerimiz yaşamaktadır. Kredi faizlerindeki yükselişin yanı sıra, kredi limitlerinin reel olarak daraltıldığı ve kullanımda sıkıntılar yaşandığı iletilmektedir. Merkez Bankası fonlama faizi yüzde 14, mevduata verilen ortalama faizler yüzde 20 civarındayken, bazı bankaların ticari kredilere yüzde 30 ila 50 arasında faiz uyguladıkları görülmektedir. Bazıları da hiç kredi vermemektedir."
KAVCIOĞLU'NDAN GERİ ADIM
Kavcıoğlu, sanayicilerle yaşadığı tartışmanın ardından TOBB'da bir araya geldiği reel sektör temsilcilerine 'stokçulukla' ilgili sözlerinin yanlış anlaşıldığını söyledi. Kavcıoğlu, "Hiç kimseyi stokçulukla suçlamadım, düşük faizli TL kredisiyle döviz alanları kastettim" dedi.
"Reel sektörle aramıza kimse giremez. Benim stokçulukla ilgili bir ima ya da suçlamam olmadı" diyen Merkez Bankası Başkanı Kavcıoğlu, verilen desteklerin kurlar ve enflasyonda istikrarsızlık oluşturmayacak şekilde kullanılmasında kararlı olduklarını ifade etti. (EKONOMİ SERVİSİ)