Matematik tarihinde 3700 yıllık sır
3700 yıllık kil tabletler bulundu. Babillere ait tabletin antik çağ mimarlarınca tapınaklar, saraylar ve kanalların inşasında kullanıldığını gösterdi.
DUVAR - 3700 yıllık bir kil tablet, Babillilerin, trigonometriyi Yunanlılardan 1500 yıl önce geliştirdiklerini ve bugünkü hesaplamamızı değiştirebilecek gelişmiş bir matematik yöntemi kullandıklarını kanıtladı.
Plimpton 332 adıyla bilinen tablet, 1900’lerin başlarında Güney Irak’ta, sonradan Indiana Jones’a esin kaynağı olacak ABD’li arkeolog ve diplomat Edgar Banks tarafından bulunmuştu.
Avustralya’daki New South Wales Üniversitesi’nce yapılan yeni bir araştırma, tabletin, dünyanın en eski ve en doğru trigonometri tableti olduğunu ve antik çağ mimarlarınca tapınaklar, saraylar ve kanalların inşasında kullanıldığını gösterdi.
60'ARLI SİSTEM KULLANILIYORDU
Bugünün trigonometrisinden farklı olarak, Babilliler matematikte bugün kullanılan 10’arlı sistemi değil, 60’arlı sistemi kullanıyorlardı. Tableti inceleyen uzmanlar, 60 üçe daha kolay bölünen bir sayı olduğu için hesaplamaların çok daha kesin olduğunu gördüler.
New South Wales Üniversitesi Fen Fakültesi’ndeki Matematik ve İstatistik Okulu’ndan Dr. Daniel Mansfield, “Araştırmamız, Plimpton 322’nin, dik üçgenlerin biçimlerini açılara ve dairelere değil de oranlara dayanan yeni bir trigonometri türü kullanarak tanımladığını ortaya çıkardı,” dedi.
“Su götürmez bir dehayı ortaya koyan büyüleyici bir matematiksel çalışma. Bu tablet dünyanın en eski trigonometrik tablosunu içermekle kalmıyor, aynı zamanda Babillilerin aritmetik ve geometriye çok farklı yaklaşımından dolayı bütünüyle hatasız tek trigonometrik tablo.
“Bu da, modern dünyamız için büyük önem taşıdığı anlamına geliyor. Babil matematiğinin 3000 yıldan fazla bir zamandır modasının geçmiş olduğu söylenebilir, ama topografyada, bilgisayar grafiklerinde ve eğitimde pratik uygulamaları mümkün olabilir. Bu tablet, antik çağ dünyasının bize yeni şeyler öğretebileceğinin nadir örneklerinden biri.”
İÖ 120 dolaylarında yaşamış olan Nikaialı (İznikli) astronom Hipparkhos, “trigonometrinin babası” olarak biliniyordu. Plimpton 322 tableti ise Hipparkhos’tan 1000 yıldan fazla bir zaman önceye tarihleniyor. Antik Sumer kenti Larsa’dan geldiğine inanılan tablet İÖ 1822-1762 arasına tarihlendiriyor ve bugün New York’ta, Columbia Üniversitesi’ndeki Nadir Kitaplar ve Elyazmaları Kütüphanesi’nde bulunuyor.
Tablet, uzmanlara göre, yalnızca modern matematik araştırmaları için değil, matematik eğitimi için de yeni olanaklar getiriyor.
Tabletle ilgi yeni araştırma, Matematik Tarihi Uluslararası Komisyonu’nun resmi dergisi Historia Mathematica’da yayımlandı.