Kartal'da halkın sorunlarına 'sanatsal' çözümler!

Kenan Akbaba

DUVAR - Tasarım Araştırma ve Katılım (TAK), Kartal'da 'mekansal ve yaşamsal sorunları halkla beraber çözmeye' çalışıyor. Tasarımcılar bu kapsamda ürettikleri projelerle kahvehanede çay içen adamdan, pazarda alışverişe çıkan 'abla'ya hatta yoldan bisikletiyle geçen çocuğa bile çözüm önerileri sunuyor.

'BEN YAPTIM OLDU DEĞİL, BİZ YAPTIK...

Tasarım, Araştırma, Katılım'ın kuruculuğunu 1980'li yıllarda Murat Karayalçın'la beraber Ankara'da yerel yönetimler üzerine çalışmalar yürüten şehir plancısı Ali Faruk Göksu yapmış.

Sonrasını proje katılımcılarından Sarp Keçeli'den dinleyeceğiz. Ancak önce Keçeli'nin Yeditepe Üniversitesi Siyaset Bilimi Uluslarası İlişkiler Bölümü'nden mezun olduğunu, 2015'ten beri 'takım üyeliği' yaptığını ve metin yazarı olarak başladığı ekipte marangozluktan elektrikçiliğe, demircilikten taş boyamaya kadar birçok işle uğraştığını belirtelim. Keçeli Tasarım, Araştırma, Katılım'da yapılanları şöyle açıklıyor, "Ali Faruk Göksu'nun yaşadığı bir olayı örnek vererek anlatayım... Bir bayır var, insanlar 25 senedir merdiven istiyor. Ankara Belediyesi merdiveni tahsis etmeyince, Faruk bey gidiyor davullarla zurnalarla... 25 yıl belediyeden isteyip alamadığı merdiveni çoluk çocuk, kadın yaşlı demeden kendileri 4 saatte yapıyorlar. Faruk bey diyor ki; 'Bu işi insanlarla beraber yapmak gerekiyor. Yani sadece tasarımcı olarak 'ben mimarım, ben yaptım oldu' olmaz." Keçeli sözlerine şöyle devam ediyor, "Şöyle düşünün, siz tasarımcısınız, mimarsınız. Buraya bir yol tasarlıyorsunuz. Siz diyorsunuz ki buradan bir yol geçecek. Siz bu yolu yapıyorsunuz ama ne oluyor? 3 ay sonra geliyorsunuz insanlar başka bir taraftan yürüye yürüye bir patika açmışlar. Çimenler ezilmiş, toprak olmuş, neden? Çünkü insanları bilmiyorsunuz. İnsanların ne yaptığını görmüyorsunuz. İnsan davranışlarını analiz etmiyorsunuz, 'ben yaptım oldu' diyorsunuz. Siz yapınca olmuyor... 'Ben yaptım oldu' değil. Biz halkla beraber yapıyoruz. Halk ne istiyor ona bakıyoruz."

Sokakta kitaplık...

Sokakta dinlenme alanı...

7 KİŞİLİK EKİP, 8 BİN GÖNÜLLÜ

Faruk Göksu yönetiminde yürütülen çalışmada, 7 kişilik bir ekip yer alıyor. İçlerinde siyaset bilimcisinden, grafik tasarımcısına, mimarından, astronomuna kadar farklı alanlarda eğitim almış kişiler bulunuyor. Kartal Belediye Başkanı Altınok Öz'ün de desteğiyle yürütülen çalışmada 8 bine yakın gönüllü yer alıyor. Keçeli, yürüttükleri çalışma ile ilgili başka bir örnek veriyor, "Bizim İngilizce öğretmenine ihtiyacımız olduğunda o kişi listemizde bulup 'size ihtiyacımız var bize yardımcı olur musunuz?' diyoruz. 'Evet olurum' diyor geliyor. Eğer gelecek imkanı yoksa, biz onu araçla alıyoruz."

2013 yılında Kadıköy'de kurulan TAK'ın diğer şubesi Kartal'da 2014 yılında kuruluyor. Kartal'da yaşayanlara 'Kartallılık' bilinci aşılamayı amaçlayan bu kuruluşun öncelikli amacı Kartal'ı finans merkezi olmaktan kurtarmak. Keçeli, Kartal'ın 24 saat yaşayan bir şehir olmasını istediğini söylüyor ve 4 tema üzerinde projelerini geliştirdiklerini belirtiyor. Bunlar, Sanat, Arkeoloji, Ekoloji, Teknoloji... bu dört temanın çıkmasının nedeni ise insanlara kent kimliğini kazandırmak olduğunu söylüyor.

KEÇELİ: GEL BERABER YAPALIM DİYORUZ

Kartal'ın herhangi bir mahallesine gidip halkın sorunlarını dinliyor, bazen de sormadan, konuşmadan onların ne yaptıklarına nasıl hareket ettiklerine bakıyorlar. Yada 25-30 yöntemlerinden birini uygulayıp sorular soruyorlar. Keçeli, anketör gibi birden insanların karşısına çıkıp 'senin derdin ne?' demediklerini belirtiyor. Keçeli, "İnsanlara gidip diyoruz ki mesela; mahallenin en çok kokan yeri neresi? Şurası. Ne kokuyor? Bu kokuyor. Mahallenden ayakta durmaktan yada oturmaktan en çok keyif aldığın yer neresi? Şurası. Yani böyle insanlara farklı farklı sorular sorup, cevaplar topluyoruz. Bunun üzerine projeler geliştiriyoruz. Bu projeleri insanlarla beraber yapıyoruz. Örneğin buraya oturma birimi yapacaksak, malzemelerimizi getiriyoruz tulumlarımızı giyiyoruz çalışmaya başlıyoruz" diyor. Hatta çalışmayı seyredenleri ekip üyesi gibi çağırıp gönüllü olarak yardım etmelerini istiyorlar: "Biz burada proje yaparken, 'Ne yapıyorsunuz siz burada?' diyen çocuğa, gel beraber yapalım, sen de şurayı boya diyoruz. Örneğin büyük biriyse, geliyor ben marangozum diyor. Süper diyoruz. Dekopaj veriyoruz şunu bir keser misiniz? Keserim diyor, o da yardımcı oluyor. Çağrı yaptığımız için gelenlerde oluyor. Benim mesleğim şu diyenleri de görevlendiriyoruz." Böylelikle kendi mahallerinde yaptıkları çalışmaları daha çok sahiplendiğini hatta başka birisi zarar vermeye çalıştığında ise ona engel olduklarını belirtiyor.

HÜRRİYET MAHALLESİ'NİN SORUNLARINA ÇÖZÜM

Şu anda Kartal Hürrriyet Mahallesi'nde bulunan gezici otobüsün çalışmaları tüm hızıyla devam ediyor. Öncelikle mahalledeki sorunu halkla birlikte belirleyen ekip, daha sonra belediyeye projeyi sunmayı amaçlıyor. Hürriyet Mahallesi'nin en büyük sorunu ise trafik... Bu sorunu çözmek için, otopark alanları ve otopark cepleri ile ilgili projeler belediyeye sunulacak. Tabi bunun yanında çevreyi güzelleştirmek için duvar boyamaları, oturma birimleri ve kitaplıklar koyulacak.

'OTURAĞI YAPANDAN ALLAH RAZI OLSUN'

Son olarak, sokakta gördüğünde, 'TAK'tan şunu istiyorum', 'şuraya da bir el atın' diyenlerin sayısının fazlalaştığını ifade ediyor Sarp Keçeli, Kartal'da yaptıkları gölgelik alanda oturan bir yaşlının, "Allah bunu yapandan razı olsun, senelerdir buradan otobüse biniyorum, ilk kez şurada gölgede oturma fırsatı buldum" dediğini belirtiyor.

Yaptıkları çalışmalarda, atık malzemeleri yeniden değerlendiriyorlar. Ayrıca Kartal Belediyesi ve sponsorlardan da destek alıyorlar. Her hafta başka bir mahallede yürütülecek çalışma haftaya Yakacık'ta olacak. Tasarım Araştırma ve Katılım'a katılmak ya da talepte bulunmak isteyenler sosyal medya hesaplarından ulaşabiliyor. Ayrıca Kartal meydanındaki 'TAK Kondu'lardan ya da gezici otobüslerinden ulaşabiliyor.