Kürt dünyasında geçen hafta: İran’a muhalif Kürtler kamplarını kaybetti

Kürt Dünyası’nda geçen haftaya, Irak Kürdistan Bölgesi’nde (IKB) 40 yıldır konuşlu olan İran’a muhalif Kürt partilerinin kamplarının kapatılması, Erbil ve Bağdat arasındaki bütçe sorunu, IKB’den 4 milyar dolarlık Demir Yolu Projesi, Barzani’nin ABD Başkanı Joe Biden’a mektup gönderdiği iddiası haberleri damgasını vurdu.

40 yıl sonra kamplarından çekildiler

İran ve Irak arasında Mart’ta imzalanan “güvenlik anlaşması” kapsamında 40 yıldan uzun süredir Irak Kürdistan Bölgesi’nde konuşlu olan İran Kürdistan Demokrat Partisi (PDKİ) Komala ve Kürdistan Özgürlük Partisi (PAK) kamplarının kapatılması için Erbil’e son bir ay içerisinde çok ciddi baskılar yapıldı.

Tahran yönetimi, IKB’deki siyasi partilerin kamplarının kapatılması ve İran sınırından en az 100 kilometre mesafedeki Birlemiş Milletler denetimindeki yeni kamplara yerleştirilmesi için Bağdat ve Erbil’e 19 Eylül’e kadar ültimatom verdi.

Bu kapsamda 11 Eylül’de IKB Başkanı Neçirvan Barzani, İran’ın Bağdat Büyükelçisi’ni Erbil’de kabul etti.

Barzani’nin ofisinden yapılan yazılı açıklamada, ilk defa İran’ın ültimatomuna resmi olarak değinilerek IKB’nin Bağdat-Tahran güvenlik anlaşmasına bağlı kalacağı vurgulandı.

Barzani, İranlı yetkilinin yanı sıra aynı gün ABD’nin Bağdat Büyükelçisi ile de görüşürken, Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) lideri Bafil Talabani ise Tahran’a gitti. KYB’nin resmi ajansı PUK Media’ya göre Tahran’daki 11-13 Eylül temasları kapsamında İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ile görüşen Talabani, güvenlik anlaşmasını ve bütçe krizini ele aldı.

Tahran ve Erbil’deki kritik görüşmelerin ardından, Kürdistan İslami Birlik Partisi (Yekgirtu) resmi kanalı Speda TV, 11 Eylül’de geçtiği haberde PDKİ’nin, İran sınırı üzerinde yer alan Helgurd ve Balakayeti bölgelerindeki kamplarını kendisinin imha ettiğini duyurdu.

Süleymaniye merkezli günlük Hawlatti gazetesi de, 14 Eylül’de geçtiği haberde İran’a muhalif partilerin İran sınırı üzerinden çekildiğini yazdı.

IKB’deki Goran (Değişim) Hareketi’nin haber sitesi Spee Media ise 16 Eylül’de geçtiği haberde Irak Sınır Muhafızları’nın, İranlı Kürt partilerin boşalttığı kamplardaki sınır bölgesine konuşlandığını duyurdu.

Irak Sınır Muhafızları tarafından açıklamada, Irak ordusunun ve Peşmerge güçlerinin Erbil vilayeti ile İran’a açılan tüm sınır koridorunu kontrol ettiği kaydedildi.

Spee Media’da 17 Eylül’de yayımlanan haberde, IKB Başkanı Neçirvan Barzani’nin gizli tutulan bir ziyaret kapsamında İranlı Kürtlerin durumunu ve Erbil-Bağdat arasındaki bütçe krizini görüşmek üzere Tahran’da 1 günlük temaslarda bulunduğu iddia edildi.

Erbil merkezli Bas News ise 17 Eylül’de geçtiği haberde PDKİ’nin boşalttığı bazı kamplara PKK’nin yerleştiğini, Irak Sınır Muhafızları ve PKK arasında bölgede çatışmanın yaşandığını belirtti.

İran’ın yarı resmi haber ajansı Tasnim News ise 17 Eylül’deki haberinde, IKB’deki üst düzey bir yetkiliye dayandırdığı haberinde İranlı Kürtlerin mevcut kamplarının kapatılmasına ve İran sınırından uzaklaştırılmalarına rıza gösterdiğini yazdı.

Irak’tan Kürdistan’a bütçe yerine borç

Irak merkezi hükümetinin ay başından itibaren Erbil’in talep ettiği bütçenin sınırlı kısmını göndermesi üzerine taraflar arasında 2014’ten beri devam eden bütçe tartışması yeniden alevlendi.

Sorunu görüşmek üzere IKB Başbakanı Mesrur Barzani 14-15 Eylül’de başta Irak Başbakanı Muhammed Şiyah es-Sudani olmak üzere birçok siyasi parti ve Irak Meclisi’ndeki Kürt parti milletvekilleri ile görüştü.

Erbil merkezli Kürdistan 24 TV’nin İnternet Haber Sitesi’nin 15 Eylül’de geçtiği habere göre tüm Kürt milletvekilleri ve IKB Başbakan Yardımcısı Kubat Talabani ile ortak bir basın toplantısı düzenleyen Barzani, “memur maaşları ve bütçe sorununun çözümü için Bağdat hükümeti yetkililerine iki öneride bulunduklarını” ifade etti.

Bağdat temaslarının ardından 17 Eylül’de X sosyal medya hesabından açıklama yapan Barzani, “Sudani ile maaşların ödemesi konusunda makul bir anlaşmaya vardık” dedi.

Irak Bakanlar Kurulu’ndan yapılan açıklamada ise Eylül-Ekim ve Kasım maaşlarının ödenmesi için Erbil’e aylık 700 milyar dinarın ‘borç olarak’ gönderileceği belirtildi.

IKB’den 4 milyar dolarlık demiryolu projesi

IKB İmar ve İskan Bakanı Dara Abdulkerim, 11 Eylül’de Erbil’de düzenlediği basın toplantısında, Türkiye’nin İbrahim Halil Sınır Kapısı’ndan başlayıp Duhok, Erbil ve Süleymaniye’ye uzanan iki aşamalı demiryolu projesi için hazırlanan “değerlendirme” raporunun tamamlandığını duyurdu.

Abdulkerim’in verdiği bilgilere göre projenin maliyeti 4 milyar doların üzerinde ve finansal olarak iç-dış yatırımcıya ihtiyaç var. Henüz ihale sürecine girilmediğini belirten Kürt Bakan, “bazı şirketlerin şimdiden projeye yatırım yapmayı arzuladığını” kaydetti.

Abdulkerim’e göre “Kürdistan Demiryolu”, Türkiye, İran ve Irak merkezi hükümetini birbirine bağlayacak ve bölgedeki en önemli stratejik ticari projelerden biri olacak.

Barzani’den ‘Biden’e mektup’ yalanlaması

Amberin Zaman imzalı ve Al Monitor’da yayınlanan haberde IKB Başbakanı Mesrur Barzani’nin Biden’a yardım talebinde bulunduğunu içeren bir mektup gönderdiği iddiasına yer verildi.

Haber, özellikle Kürt muhalif medyasında ve Kürdistan kamuoyunda geniş yankı buldu. Ancak Barzani’nin ofisinden mektup iddiasına yalanlama geldi.

IKB Başbakanlık Bilgi ve Enformasyon Başkan Yardımcısı Aso Haci, 13 Eylül’de yaptığı yazılı açıklamada, “Al Monitor’da yayımlanan ve güya IKB Başbakanı’nın Biden’a bir mektup gönderdiği iddiaları tamamen asılsızdır ve herhangi bir ABD yetkilisine de böyle bir mektup asla gönderilmemiştir” denildi.

Ancak Rudaw Media Ağı’na konuşan ve 25 Eylül 2017’deki Bağımsızlık Referandumu döneminde ABD’nin Bağdat Büyükelçisi olan Douglas Silliman konuşmasında Barzani’nin Biden’a yazdığı mektuba atıf yaptı.

Siliman, “Başbakan Mesrur Barzani'nin geçen hafta Washington'a yazdığı mektupta söylediği gibi, mevcut Irak politikasında Kürdistan Bölgesi'nin özerkliği tehdit altında” dedi.

IKB Güvenlik Ajansı’ndan patlamada PKK iddiası

Erbil’de 1 Eylül’de bir ana cadde üzerindeki üst geçitte meydana gelen patlamaya ilişkin yapılan soruşturmada elde edilen bulgular kamuoyu ile paylaşıldı.

IKB Güvenlik Ajansı Konseyi’nden 11 Eylül’de yapılan açıklamada, patlamanın failinin “PKK’nin bölgedeki bir uzantısı” olarak tanıtılan Tevgera Azadi partisine üye Ziyad Halil Halef olduğu öne sürüldü.

Halef’e ait görüntülerin de paylaşıldığı açıklamada, zanlının Süleymaniye’ye kaçtığı kaydedildi.

Tevgera Azadi ise Erbil’den yapılan ithamları reddederek gerekli tüm yasal işlemlere başlayacaklarını duyurdu.