KYK kredisi yetmiyor: Kurye öğrenci sayısı artıyor

İSTANBUL – Kredi ve Yurtlar Kurumu (KYK) burs/kredisi, 1250 liradan 2 bin liraya yükseldi. İstanbul Kalkınma Ajansı’nın (İPA) Ekim 2023 raporuna göre İstanbul’da öğrenci olmanın maliyeti ise yaklaşık 15 bin TL civarında. Her ay 2 bin lira KYK kredisi alan bir öğrenci, geçinebilmek için çalışmak zorunda kalıyor. Okuldan kopmak istemeyen öğrencilerin son dönemdeki iş tercihi ise motokuryelik. Peki, öğrenciler motokurye olduktan sonra okulla ilişkisini nasıl sürdürüyor ve hangi risklere rağmen eğitime devam edebiliyorlar?

21 yaşındaki üniversite öğrencisi Naif Tekin, okula devam edebilmek için motokuryelik yapmaya başladığını ancak zamanla okulla arasına mesafe girdiğini anlatırken, öğrencilerin motokuryeliği seçmesinin nedenlerine de değiniyor.

ÜNİVERSİTE ÖĞRENİMİ YAŞINDAKİ 35 KİŞİ KURYELİK YAPARKEN VEFAT ETTİ

Üniversite öğrenimi için İstanbul’un yolunu tutan öğrenciler, geçim zorluğu nedeniyle işçileşiyorlar. Kimi öğrenciler, okula yabancılaşarak eğitimi terk etse de kimileri de eğitimle olan bağı korumaya çalışıyor. motokuryelik öğrenciler arasında giderek popülerlik kazanmaya başlayan meslek gruplarından oluyor. Nedenlerden biri kısa sürede daha fazla kazanabilmek. Ancak bu durumun çok ağır sonuçları da olabiliyor. Kurye Hakları Derneği, hazırladığı raporda 2023 yılında 68 motokurye ölümünden 35’inin yaş grubunun 19-28 yaş aralığında olduğunu tespit etti.

Raporda, İstanbul’un yanı sıra Türkiye’nin çeşitli kentlerinde öğrenciyken motokuryeliğe başlayanların trafik kazalarında vefat ettiği belirtiliyor. Raporda, “üzerinde düşünülmesi gereken önemli nokta” diye 19-28 yaş aralığında üniversite öğrenimi yaşında olan gençlerin ölümünden söz ediliyor. Hem okuyup hem çalışmak zorunda kalan öğrencilerin sayısının her geçen gün arttığı belirtilen raporda, kuryelerden kaçının öğrenci olduğuna dair yeterli bilgiye ulaşılamadığı da belirtiliyor.

‘GEÇİNMEK ZORLAŞTI’

İstanbul Ticaret Üniversitesi’nde mekatronik mühendisliği okuyan Naif Tekin, üç yılı geride bıraktığı öğrenci yaşamının değişimine değiniyor: “Geçinmek çok zorlaştı. İlk yıl hiçbir yerde çalışmadım. İkinci yıl garsonluk yaptım. Şimdi Trendyol’da motokuryelik yapıyorum.”

Her öğrenci gibi yaşam maliyetinden yakınan Tekin, 2 bin lira KYK kredisine ‘komik’ demekle yetiniyor. Ataşehir’de yıkım kararı verilmiş bir eve 3 bin lira ödediğini, bir ay sonra tahliye edileceği için yeni bir ev bakmak zorunda kaldığını söyleyen Tekin, “Şu an ev arıyorum, en izbe yerler bile 10 bin liradan aşağı değil. Deprem vs. gibi güvenliğine bakmıyorum, kafamı sokabileceğim bir yer arıyorum” diyor.

'DAHA KISA SÜREDE DAHA FAZLA PARA'

Motokuryelik yapmaya başlayan Naif Tekin, garsonluğu bırakma nedenlerinin hem daha az kazanç hem de ‘yarı zamanlı’ adı altında 12 saat çalıştırılması olduğunu söylüyor. Kuryelik yaparak, garsonluktan elde ettiği kazancın neredeyse üç katını daha az zamanda elde eden Tekin, böylelikle okula zaman ayırabildiğini belirtiyor: “Benim derslerimle de ilgilenmem gerekiyor. Günde 4-5 saat çalışabileceğim bir iş arıyordum. Biraz motora merakım da vardı. Hangi kuryeyle karşılaşsam ya emekliliğe yaklaşmış ya da benim yaşlarımda insanlar görüyorum. Kurye bir arkadaşım var, kendi aramızda ne kadar paket atarsak o kadar para kazanacağımızı konuşuyoruz. O da öğrenci. Kuryelik yaptığı için bu yıl 5-6 dersini bırakacak.”

Okuldan çıktığı gibi motosiklet üzerine atlayan Tekin, İstanbul trafiğinde paket servisleri adreslere yetiştirmeye çalışıyor. Ayda 25-30 bin liralık fatura kestiğini ifade eden Tekin, motorun yakıtından vergisine kadar olan her gider kalemini kendisi karşılıyor. Okul ve işten arta kalan az zamanı dinlenerek geçiren Tekin, evde yemek yapamadığını, dışardan yemek zorunda kaldığını dolayısıyla giderlerinin de arttığını ekliyor.

‘22 YAŞINDA ÖĞRENCİYDİ KURYELİK YAPARKEN ÖLDÜ’

Tekin’e göre pek çok öğrenci de aynı hayatı yaşıyor. Ancak bu temponun istenmeyen sonuçları da oluyor: “Birkaç ay önce Acıbadem tarafında vefat eden bir arkadaşımız var. 22 yaşında bir öğrenciydi. Okuldan uzaklaşmıştı. Böyle çok insan var. Çünkü okuldan mezun olduktan sonra kazanacağı parayı düşünüyor ve kuryelik yaparken kazandığı parayla karşılaştırıyor. Sonra da gelecek göremeyince okulu bırakıyor.”

‘KAZA YAPMIŞTIM, İKİ HAFTA OKULA GİDEMEDİM’

Kuryeliği okulla birlikte yürütmenin zorluğundan yakınan Tekin, vücudunun çok yıprandığından söz ediyor. Yorgunluk nedeniyle gece geç saatte gittiği evinden sabah okula gitmek istemediğini, haliyle okulla arasına da bir mesafe girdiğini söylüyor. Amacının çok para kazanabilmek olmadığını belirten Tekin, kısa sürede geçinebileceği parayı elde edip, okul için zamanını organize etmeye çalışıyor:

“Yorgunluk, stres, okul derken zamanı, psikolojiyi kontrol etmek çok kolay olmuyor. Ben de bir kaza yapmıştım, yaklaşık iki hafta çalışamadım, bu sürede okula da gidemedim. Devletin verdiği kredi, geçinmeye yetiyor olsaydı kesinlikle çalışmazdım. Kuryeliği kimseye önermem. Ekipman olması gerekiyor ve bu maliyet demek. Herkes muadil kask ve korumalık kullanıyor. Ben de dâhil, duvara vursanız kırılacak kask kullanıyoruz. Amaç cezadan sıyrılmak. İnsanlar haklı çünkü kimse bir kask için 10 bin lira bütçe ayıramıyor.”