Latin Amerika’nın Nabzı: Arjantin'de 'Adaleti demokratikleştirme' yürüyüşüne onbinler katıldı

[30 Ocak-5 Şubat 2023]

PAZARTESİ

* Brezilya Devlet Başkanı Luiz Lula da Silva, geçtiğimiz Cuma günü, Almanya’nın Ukrayna’ya teslim etmeyi planladığı tanklar için cephane sağlamayı reddetmişti. Bugün de, Arjantin Devlet Başkanı Alberto Fernández “Arjantin ve Latin Amerika, Ukrayna’ya veya çatışma halindeki herhangi bir yere silah göndermeyecek” dedi.

* Kolombiya Savunma Bakanlığı, Buenaventura’ya bağlı Valle del Cauca’da, donanma kuvvetleriyle Ejército de Liberación Nacional (ELN) - [Ulusal Kurtuluş Ordusu] arasında çıkan çatışmada dokuz ELN üyesi ve iki deniz piyadesinin öldüğünü açıkladı.

* Meksika Cumhuriyet Başsavcılığı, Kamu Güvenliği eski Bakanı Genaro García Luna hakkında; ülkeye yasadışı silah sokma ve çok sayıda ölüme yol açması nedeniyle tutuklama emri çıkarıldığını duyurdu.

* Şili’nin yerli halklarından Mapuche’lerin kurmuş olduğu Resistencia Ancestral Mapuche (RAM) - [Mapuche Atalar Direnişi] lideri Facundo Jones Huala, Arjantin’in Río Negro eyaletine bağlı El Bolson kasabasında yakalanarak tutuklandı.

* Kübalı şair Teresa Melo, 62 yaşında hayatını kaybetti. Havana Üniversitesi Felsefe Bölümü çıkışlı olan Melo, Küba’da şiir alanında kültür yayıncılığı işini de üstlenmiş durumdaydı.

***

SALI

* Meksika güvenlik güçleri, ülkenin yedinci büyük Karteli olan Cartel de Santa Rosa de Lima’nın liderlerinden José Antonio Yépez “El Marro” Ortiz’in kayınbiraderini tutukladı. Bu tutuklamanın ardından Kartel üyeleri; Celaya, Comonfort, Guanajuato, Juventino Rosas ve Villagrán kentlerinde güvenlik güçleriyle çatışmaya girdiler. Ölü ve yaralı sayısı hakkında net bir veri olmasa da, söz konusu kentlerde büyük oranda maddi hasar meydana gelmiş durumda.

* Meksika’da, mekatronik mühendisi César David Cruz Pérez, yok olmaya yüz tutmuş olan yerli dillerinden Mazahua dilini yaşatmak amacıyla MazahuaApp mobil uygulaması yarattı.

* Uruguay Çevre Bakanı Adrían Peña, İşletme Fakültesi diplomasının sahte olduğunu itiraf ettikten sonra, görevinden istifa etti.

* İngiltere’nin sömürge ülkesi Anguilla’nın Başbakanı Ellis Webster, açılışını yaptığı Yeni Bowling Point Feribot Terminali’nin, ülkenin turizmine büyük katkı sağlayacağını söyledi.

* Kolombiya’nın Camapamento kentine bağlı La Frisolera köyünde üç genç, kimliği belirsiz kişilerce öldürülüp yol kenarına bırakıldı. Yetkililer bunun, yılın başından bu yana bölgede gerçekleşen 12. cinayet vakası olduğunu açıkladı.

* Kolombiya’da, Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia (FARC) -  [Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri]’nin sönümlenmiş kanadının(*) eski liderlerinden ve Comunes Partisi’nin başkanı Rodrigo Londoño, 24 Kasım Barış Anlaşması’ndan bu yana, savunmasız şekilde öldürülmüş tüm eski FARC üyelerinin “kurban” olarak tanımlanmasını talep ettiklerini açıkladı.

(*): Kolombiya’da 27 Mayıs 1964’te kurulan FARC, 24 Kasım 2016’ya dek, 52 yıl mücadele yürütmüş ve ardından hükümetle bir barış anlaşması imzalamıştı. Bu anlaşmaya karşı çıkan ve mücadeleye devam eden taraf “muhalif kanat”, diğerleri ise “sönümlenmiş kanat” olarak adlandırılıyor.

***

ÇARŞAMBA

* Brezilya’nın muhafazakar Sosyal Demokrat Partisi’nden Kongre Üyesi Rodrigo Pacheco, Brezilya Senatosu Başkanı seçildi.

* Kolombiya Adalet Bakanı Néstor Osuna, Ulusal Narkotik Konseyi’ne, 10 Hektar’a kadar olan alanlarda üretilen koka mahsullerinin suç olmaktan çıkarılmasına yönelik bir teklif sundu.

* El Salvador Devlet Başkanı Nayib Bukele “Terör Muhafaza Merkezi” adı verilen 40.000 kişi kapasiteli yeni bir hapishanenin açılışını yaptı. Ülkede, 27 Mart 2022’de uygulanmaya başlayan ve halen devam eden OHAL’den bu yana 62.975 kişi tutuklandı.

* Nikaragua, ulaşım sistemini iyileştirmek için Rusya’dan 150 adet PAZ marka otobüs satın aldı.

* Trinidad ve Tobago ile Vietnam; petrol ve doğalgaz çıkarma, turizm ve tarım başta olmak üzere, çeşitli alanlarda işbirliği yapmak adına ikili protokol imzaladı.

* Arjantin Ulusal İstatistik Enstitüsü ve Nüfus Sayımı kurumu, ülke nüfusunun son veriler ışığında 46 milyon 44 bin 703 olduğunu açıkladı.

* Perulu sosyolog ve araştırmacı Francisco Durand Arp Nissen, 73 yaşında hayatını kaybetti. Nissen, ağırlıklı olarak, Peru’daki ekonomik güç grupları üzerinde analiz çalışmaları yapıyordu.

***

PERŞEMBE

* Ekvador Cumhuriyeti Devlet Başkanı Guillermo Lasso, kayınbiraderi Danilo Carrera’nın da dahil olduğu kamu şirketlerinde ortaya çıkan yolsuzluk skandalında, gazetecileri “itibar cinayeti” işlemekle suçladı.

* Jamaika Başbakanı Andrew Holness, Haiti’ye yapılacak olası bir uluslararası askeri harekat durumunda, ülkesinin de buna katılacağını açıkladı.

* Arjantin’de; sosyal, sendikal ve siyasi örgütlerin çağrısıyla onbinlerce kişi; Yüksek Mahkeme’yi oluşturan dört yargıç aleyhindeki görevden alma talebini desteklemek için başkent Buenos Aires’te bulunan Adalet Sarayı’na “Democratizando la Justicia” (“Adaleti Demokratikleştirmek”) ana sloganıyla yürüyüş gerçekleştirdi.

* Arjantin’in Patagonya bölgesinde, İngiliz iş insanı Joe Lewis’in sahibi olduğu çiftlik arazisi ve evi; doğal su kaynağı Lago Escondido’yu, halkın erişimine engeller bir konumda bulunuyor. Çevre halkının ve aktivistlerin tüm uyarılarına rağmen, soruna çözüm üretmeyen Lewis’in mülkü önünde yapılan protesto gösterilerine güvenlik güçleri müdahale etti. Müdahale sonucu dokuz protestocu ve bir foto muhabiri gözaltına alındı.

* Saint Kitts ve Nevis Adaları’nın, Tayvan Büyükelçisi Donya Francis; bu Karayip ülkesinin Dünya Sağlık Örgütü ve Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü’ne katılımını destekleme sözü verdi.

***

CUMA

* Kolombiya Askeri Kuvetleri, Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia (FARC) -  [Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri] muhalif kanat liderlerinden “Bruno” takma isimli birinin Nariño kentinde yakalandığını açıkladı. “Bruno”nun gerçek ismi kamuyla paylaşılmadı.

* Meksika Cumhuriyet Başsavcılığı, Pazartesi günü Kamu Güvenliği eski Bakanı Genaro García Luna hakkında; ülkeye yasadışı silah sokma ve çok sayıda ölüme yol açması nedeniyle tutuklama emri çıkarıldığını duyurmuştu. Bugün, ABD Uyuşturucuyla Mücadele Teşkilatı (DEA)’dan adını açıklamayan bir ajan, Luna’nın 2008-2015 arası dönemde Sinaloa Karteli ile işbirliği halinde olduğunu bildiklerini söyledi.

* Meksikalı aktör Pablo Lyle, ABD’de bir adamı öldürmekten dolayı beş yıl hapis ve sekiz yıl denetimli serbestlik cezasına çarptırıldı.

* Meksika’da “Plantón 420” adlı grup, başkent Ciudad de México’da bulunan Güzel Sanatlar Sarayı önündeki oturma eylemlerinin üçüncü yılına girdiler. Söz konusu grup, hükümetten, marihuananın yasallaştırılmasını talep ediyor.

* Guatemala’da, Movimiento Liberación de Popular (MLP) - [Halkların Kurtuluşu Hareketi], 2023 seçimlerinde Devlet Başkanı adaylarının Maya kökenli Thelma Cabrera olduğunu 3 Ocak’ta açıklamıştı. Bugün, Guatemala Yüksek Seçim Mahkemesi, gerekçesini açıklamadan, Cabrera’nın adaylığının düşürüldüğünü bildirdi. MLP, bu kararı “alçakça bir savaş eylemi” olarak kınadı.

* Arjantinli futbolcu Lionel Messi “2026 Dünya Kupası zamanı, 39 yaşımda olacağım. Zor gibi görünse de, o kupada top koşturacağıma inanıyorum” dedi.

***

CUMARTESİ

* Venezuela’da bugün, 4 Şubat 1992’de Hugo Rafael Chávez Frías’ın iktidara gelmesinin ve ülkenin resmi adının Bolivarcı Venezuela Cumhuriyeti olarak değiştirilmesinin 31. yılı kutlamaları gerçekleştirildi.

* Peru’nun başkenti Lima, Castillo yandaşlarının protesto gösterilerine sahne oldu. Lima merkezde bulunan Plaza Dos de Mayo meydanı, onbinlerce protestocuyla doldu.

* Brezilya’ya ait “São Paulo” adlı eski askeri uçak gemisinin, tonlarca asbest taşıdığı gerekçesiyle çevrecilerin, sendikaların ve meslek kuruluşlarının eylemleri sonucu Ekim 2022’de Türkiye karasularına girmesi yasaklanmıştı. Nihayetinde gemi; bugün, Atlantik Okyanusu’nda 5.000 metre derinliğe batırıldı.

* Pentagon yetkilileri, Çin’den gelen bir casus balonu, Latin Amerika üzerinde uçarken tespit ettiklerini ama tam konumunu belirleyemediklerini açıkladı.

* Pamana ormanlarında yeni bir yılan türü keşfedildi. Söz konusu yılana, oyuncu ve çevre aktivisti Leonardo Di Caprio’nun annesi Irmelin Indenbirken’e ithafen “Sibon Irmelindicaprioae” adı verildi.

* Arjantin’in başkenti Buenos Aires’te Parque de la Ciudad’da 28 Nisan’da gerçekleşecek olan uluslararası “Masters of Rock” festivalinin biletleri bugün itibarı ile satışa sunuldu.

***

PAZAR

* Peru’nun başkenti Lima, dün, Castillo yandaşlarının protesto gösterilerine sahne olmuş, Lima merkezde bulunan Plaza Dos de Mayo meydanı, onbinlerce protestocuyla dolmuştu. Bugün hükümet; Apurímac, Arequipa, Cusco, Madre De Dios, Moquequa, Puno ve Tanca eyaletlerinde 60 günlük OHAL ilan etti.

* Ekvador Cumhuriyeti’nde, Revolución Ciudadana (Vatandaş Devrimi) hareketi temsilcilerinden ve Puerto Lopez belediye başkan adayı Omar Menéndez, uğradığı suikast sonucu hayatını kaybetti.

* Barbados hükümeti; kökeninin köle tacirlerine dayanması nedeniyle, İngiliz tiyatro ve sinema-TV oyuncusu Benedict Cumberbatch da dahil, tüm aile üyelerinden tazminat talep etme niyetini 2 Ocak’ta açıklamıştı. Şimdi de bir başka İngiliz köle taciri ailenin soyundan gelen Trevelyan ailesi, atalarının yaptıklarından dolayı Grenada hükümetinden özür dileyip tazminat ödeyeceklerini açıkladı. Trevelyan ailesi, döneminde, Grenada’da 1.004 köleye ve altı şeker plantasyonuna sahipti.

* Şili’nin farklı bölgelerinde çıkan yangınlarda şu ana dek 23 kişi ölürken, 979 kişi de yaralandı. Yangın söndürme çalışmaları tüm hızıyla sürerken ülkeye; Arjantin, Kolombiya ve Venezuela’dan yardım ekipleri gönderildi.

* İngiltere’nin sömürge ülkesi Turks ve Caicos Adaları hükümet üyelerinden Hon Jameka Williams, Haiti Devlet eski Başkanı Jovenel Moise’nin 7 Temmuz 2021’de bir suikast sonucu öldürülmesinden bu yana, istikrarsızlıkla çalkalanan bu ülke ile tüm ilişkilerin kesilmesi önerisinde bulundu.

* Uluslararası Çalışma Örgütü ILO’ya göre; yetersiz sosyal koruma ve istatiksel görünmezlik, Latin Amerika’da yaşayan yerli halklardan, ilk etapta 55 milyonunu yok olma tehlikesi sınırına doğru götürüyor.

Charles Édouard 'Le Corbusier' Gris’in hikayesi:

Buenos Aires, sonsuzcasına uzanan kıyıları ile Pampalar arasında sıkışmış bir ince çizgi gibidir. 20. Yüzyıl modern mimarisinin kurucularından sayılan “Le Corbusier” 1929’da, gemiden bu kente bakarken sadece o ince çizgiyi değil, yeni bir kent yaratacak olmanın heyecanlı kalp ritim çizgisini de görüyordu. 42 yaşındaki mimar ve şehir plancısı, İsviçre asıllı bir Fransız olan “Le Corbusier”, kıyıya ayak basar basmaz, sonraki sekiz yılını geçireceği Buenos Aires’in havasını derin derin soludu. Çünkü Buenos Aires “Güzel Havalar” anlamına geliyordu.(*) Davetli olduğu üniversite amfisinde verdiği 10 dersin ardından, kimse ondan böyle bir şey istememişken, kenti yeniden biçimlendirme kararı aldı. Bunun için hazırladığı ilk planın adı “Voisin” (“Yapabilirim”) idi. Önce yeşil alanlarla çevrili binalar inşa etmek, sonra… Ama bu sekiz yıl içinde; dönemin seçkinleriyle yaşadığı ilişkilerin aşktan nefrete dönüşümü, ardından General José Félix Uriburu’nun darbe hükümetiyle yaşadığı sorunlar ve en sonunda, hazırladığı 5 Yıllık Kentsel Plan’ın, Arjantin’in efsanevi Devlet Başkanı Juan Domingo Perón tarafından elinin tersiyle itilmesi… Hayal kırıklığı içinde Paris’e döner “Le Corbusier”… Ve bir gün, beklenmedik bir şekilde kapısını çalan iki kişi, Arjantinli genç mimarlar Jorge Ferrari Hardoy ve Juan Kurchan’dır. “Le Corbusier” onlara, kökleri Arjantin’de olan ve Avrupa modernizminin fikirlerini Latin Amerika’ya getirmeyi öneren Katalan asıllı bir İspanyol olan Antonio Bonet’le, halkın önceliklerini gözeten yeni bir şehir planı üzerinde çalışma işini verir. Bu çekirdek kadro, zamanla büyüdü ve kendilerine “Austral Group” adını verdi. İçinde; sanatçılardan mimarlara, orta çaplı siyasetçilerden sanayicilere dek her kesimden insanın yer aldığı “Austral Group” zamanla; çıkış amacını unutmaya, özüne yüz çevirmeye başladı. Hardoy-Kurchan-Bonet üçlüsü, kendilerinin varoluşunun temelini atan adamı artık fazla idealist ve engel teşkil edici görmeye başlamışlardı. Tüm bunlardan habersiz şekilde, proje üzerinde gece gündüz çalışmaya devam eden “Le Corbusier”in orijinal taslak çizimlerinin üzerine kendi çizimlerini yerleştiren üçlü, o orijinali tersyüz edip, kendi röprodüksiyonlarını sundular kamuya. Sonrası kolaydı: Genişlemiş, güçlenmiş çevrelerinin yardımıyla Perón, ikna edildi yeni Buenos Aires planına 1950’de. Artık yeni bir şehir doğuyor ama o doğumun yaratıcı babası “Le Corbusier”in adı hiçbir şekilde geçmiyordu. Charles Édouard Jeanneret “Le Corbusier” Gris, hayatının en büyük hayali ve hayal kırıklığı olan yeni Buenos Aires’in 15. yılında, 1965’te hayata gözlerini yumdu. “Le Corbusier” ölürken, var mıydı gözünde yaş, bilinmez ama Eva Perón’la özdeşleşmiş olan 1976 tarihli “Don’t cry for me Argentina” (“No llores por mí Argentina”)’yı dinleyen, söyleyen hemen hiçbir Arjantinli, başkentlerinin asıl yaratıcısı “Le Corbusier”i anımsamıyordu artık.

(*): İspanyol Conquistador (Sömürgen fatih) Pedro de Mendoza, 3 Şubat 1536’da, Río de la Plata’nın (Gümüş Nehir) Atlantik Okyanusu’na dökülen kıyı bölgesinin güney kesiminde bir liman kenti kurdu. Kente verdiği isim “Santa María del Buen Ayre” idi. Hıristiyan inancına göre 3 Şubat “Güzel Havalar Azizesi María”nın günüdür. 487 yıl önce kurulan bu kentin adı, süreç içinde “Buenos Aires” olur.