Latin Amerika'nın Nabzı... Küba'dan İtalya'ya sağlık yardımı: 51 doktor gönderildi

(9-15 Ocak Haftası) 

PAZARTESİ

* Meksika’da 9 Ocak'ta başlayan ve 3 gün süren Kuzey Amerika Liderler Zirvesi düzenlendi Zirve katılımcıları; ABD Başkanı Joe Biden, Kanada Başbakanı  Justin Trudeau ve Meksika Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador.

* Küba hükümeti 51 tıp uzmanını, İtalyan devlet hastanelerindeki personel eksikliğini gidermek için başkent Roma’ya gönderdi.

* İngiltere’nin sömürge ülkesi Bermuda’nın Ticaret Odası, iş insanları arasında, ülkenin ekonomik gidişatına dair İş Barometresi Anketi başlıklı bir çalışma yaptı. Söz konusu anketin sonucuna göre iş dünyasının yüzde 41’i gidişattan yana umutlu değil.

* Brezilya’da, Pazar günü Bolsonaro yandaşlarının darbe girişiminin bastırılmasının ardından; Yüksek Mahkeme, Bolsonaro hükümetinin Adalet eski Bakanı Anderson Torres’in tutuklanmasına karar verdi.

* Jamaika doğumlu Michael Tulloch, Kanada’nın Ontario eyaletinin yeni Başyargıcı oldu.

* Haiti’de Ekim 2022’de başlayan kolera salgınında bugüne dek 500’ü aşkın kişi hayatını kaybetti.

SALI

* Arjantin Devlet Başkan Yardımcısı Cristina Fernández de Kirchner, kendisine karşı 22 Ağustos 2022’de gerçekleştirilmeye çalışılan suikast girişimi davasına bakan yargıç María Eugenia Capuchetti’nin, tarafsız davranmadığı gerekçesiyle görevinden alınması talebinde bulundu.

* Meksika’da, Sinaloa Karteli’nin kurucusu ve lideri Joaquín Archivaldo “El Chapo" Guzmán'ın oğlu Ovidio Guzmán Lopez’in, geçtiğimiz Perşembe günü Culiacán’da güvenlik görevlilerince yakalanıp başkent Ciudad de México’ya götürülmesinin ardından, Kartel üyeleri ile güvenlik güçleri arasında yaşanan çatışmalar yer yer devam ediyor. Sinaloa Eyalet Meclisi, eyalet sınırları içinde bulunan Culiacán ve Mazatlán havaalanlarının yanı sıra, 101 okulun da süresiz kapatılmasına karar verdi.

* Ekvador Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı, ülkede ilk kuş gribi vakasının dokuz yaşında bir kız çocuğunda görüldüğünü açıkladı.

* Ekvador Cumhuriyeti’nin yerli halklarından Waorani’ler, hükümetin, topraklarında petrol çıkarma faaliyetine ilişkin gerçek bilgileri sakladığını söyleyerek pasif direnişe geçti.

* Venezuela hükümeti ile ABD’li petrol şirketi Chevron, başkent Caracas’ta, şirketin faaliyetlerine devam etmesi için 5 Aralık 2022’de bir sözleşme imzalamıştı. Söz konusu sözleşme uyarınca ilk Venezuela ham petrol sevkiyatını yapacak tanker, yola çıktı.

* Uruguay’da, ülke genelinde devam etmekte olan 41 orman yangını vakası söz konusu. Uruguay İtfaiye Birliği, yangınları söndürmek için hükümetten ve halktan ek yardım talebinde bulundu.

* Dominik Cumhuriyeti’nde, Insulacebus Toussaintiana türü kemirgen bir primata ait fosil parçaları bulundu. Söz konusu fosilin 6 milyon yıllık olduğu tahmin ediliyor.

* Arjantinli jeolog ve paleontolog Jorge Orlando Calvo, 62 yaşında hayatını kaybetti. Calvo faaliyetlerini, Comahue Ulusal Üniversitesi’nin Lago Barreales Paleontoloji Araştırma Merkezi bünyesinde sürdürüyordu.

ÇARŞAMBA

* Brezilya’da, geçtiğimiz Pazar günü Bolsonaro yandaşlarının darbe girişiminin bastırılmasının ardından; Organización de los Estados Americanos (OAS) - [Amerikan Devletleri Örgütü], olağanüstü toplantı kararıyla bir araya geldi. Toplantı sonucunda OAS üyeleri, Bolsonaro yandaşlarının eylemlerini “faşist bir darbe girişimi” olarak tanımlayıp kınama kararı aldı.

* Brezilya Devlet Başkanı Luiz Lula da Silva, 2025’te düzenlenecek olan COP30 Uluslararası İklim Zirvesi’ne ev sahipliği yapmak için resmi başvuru gerçekleştirdiklerini açıkladı.

* Kolombiya Devlet Başkan Yardımcısı Francia Márquez’in evinin yakınında yedi kilo patlayıcı madde bulundu. Yetkililer, patlayıcıyı etkisiz hale getirdi.

* Meksika’da Pazartesi günü başlayan Kuzey Amerika Liderler Zirvesi sona erdi. Zirve katılımcıları; ABD Başkanı Joe Biden, Kanada Başbakanı  Justin Trudeau ve Meksika Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador idi. Zirve bitiminde Kanada Başbakanı  Justin Trudeau ve Meksika Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador yaptıkları ortak açıklamada, özellikle enerji konusunda daha yakın ve yoğun çalışma kararını dile getirdiler.

* El Salvador, 7 Eylül 2021’de Bitcoin’in yasal bir ödeme aracı olarak tanıyıp kullanan dünyadaki ilk ülke olmuş ve Devlet Başkanı Nayib Bukele de, dünyanın ilk Bitcoin kentinin kuruluşunu, 20 Kasım 2021’de bir temel atma töreniyle başlatmıştı. Parlamento bugün, Bitcoin için Dijital Varlık İhraç Yasası’nı onayladı.

* Honduras’ta, ulusal bir rezervdeki su kaynaklarını kirleten yasadışı mayınlamaya karşı çıkan iki çevre aktivistinin öldürülmesi üzerine Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Savunucuları özel Raportörlüğü, hükümetten, bağımsız bir soruşturma açılması talebinde bulundu.

* Şili’de silahlı bir grup, devlete ait Cıdelco şirketinin dört nakliye konteynerini, içindeki bakırlarla beraber çaldı.

* Arjantinli yönetmen Santiago Mitre’nin “Argentina, 1985” adlı filmi, Golden Globe En İyi Film Ödülü’ne layık görüldü.

PERŞEMBE

* Kolombiya hükümeti, geçtiğimiz hafta Çarşamba günü; Ejército de Liberación Nacional (ELN) - [Ulusal Kurtuluş Ordusu] ile yaptıkları barış görüşmelerinin tıkanması sonucu, ELN ile geçici ateşkes anlaşmasının askıya alındığını; aynı türden görüşmeleri Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia (FARC) - [Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri] muhalif kanadı ile de yaptıklarını ve FARC ile ateşkesin sağlandığını açıklamıştı. Bugün ise, Arauca kentine bağlı Puerto Rondón’da karşı karşıya gelen ELN ile FARC muhalif kanadı, çatışmaya girdi. Söz konu çatışmada 11 kişinin öldüğü bildirildi.

* Peru Devlet eski Başkanı Pedro Castillo, iktidara geldiğinden bu yana sorun yaşadığı Kongre’yi 7 Aralık 2022’de fesh ettiğini ilan etmiş, aynı gün içinde de, ordu tarafından tutuklanmıştı. Castillo yandaşları o günden bu yana, desteklerini sokağa çıkarak ve zaman zaman da güvenlik güçleriyle çatışarak sürdürdü. Bu çatışmalar sırasında şu ana dek 43 kişi yaşamını yitirdi. Bugün, başkent Lima’da onbinlerce Castillo yandaşı bir araya gelerek, mevcut Devlet Başkanı Dina Boularte’nin istifa etmesi ve Castillo’nun serbest bırakılması talebiyle büyük bir protesto gösterisi düzenledi.

* Haiti’nin başkenti Port au Prince’in yüzde 60’ının organize suç örgütlerinin yönetiminde olduğunu geçtiğimiz Pazar günü açıklayan Birleşmiş Milletler yetkilisi Ulrika Richardson “ülkede ciddi bir insani yaşam krizi var” demişti. Kanada hükümeti, organize suç örgütleriyle mücadele için Haiti’ye zırhlı araçlar gönderdi.

* Arjantin’de 2022 yılsonu enflasyonu yüzde 94,9 oldu. Bu rakam, ülke tarihinin son 31 yılında görülen en yüksek enflasyon düzeyi.

* Şili’nin Coquimbo kenti yakınlarında 5,5 şiddetinde bir deprem meydana geldi.

CUMA

* Peru Devlet eski Başkanı Pedro Castillo yandaşları dün, başkent Lima’da bir araya gelerek, mevcut Devlet Başkanı Dina Boularte’nin istifa etmesi ve Castillo’nun serbest bırakılması talebiyle büyük bir protesto gösterisi düzenlemişti. Boularte, bugün yaptığı açıklamada, yaşananlardan ve ölümlerden dolayı üzgün olduğunu ama istifa etmeyeceğini dile getirdi.

* Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro, Ulusal Meclis’te yaptığı konuşmada Rusya ve Çin ile birlik olup çok kutuplu bir dünyanın inşasını sağlamlaştırmak gerektiğini söyledi. Maduro, önerisini Arjantin, Brezilya ve Kolombiya devlet başkanları ile de görüşeceğini ekledi.

* Meksika’nın Ixtapan de la Sal kentinde güvenlik güçleri, bir depo içinde paketlenmiş halde 26 ceset buldu. Bölge Savcılığı, söz konusu deponun, Sinaloa Karteli’nden sonraki en büyük Kartel olan ve kurucusu-lideri Nemesio Rubén Oseduera “El Mencho” Cervantes emrinde hareket eden Jalisco Nueva Generación’a ait olduğunu açıkladı.

* Meksika ve Ekvador Cumhuriyeti futbol federasyonları, FIFA tarafından; 2022 Katar Dünya Kupası’nda, taraftarların homofobik sloganlar atması nedeniyle 100.000 İsviçre Frangı ceza ödemeye mahkûm edildi.

* Ekvador Cumhuriyeti’nin başkenti Quito’da bulunan El Inca cezaevinde çıkan bir isyanda 10 mahkûm hayatını kaybetti.

CUMARTESİ

* Küba, Birleşmiş Milletler üyesi 193 ülkeden 134’ünün “evet” oyunu alarak G77+Çin’in geçici başkanlığı görevini üstlendi. G77+Çin; Birleşmiş Milletler’in 77 üye ülkesinin ortak ekonomik çıkarlarını korumak amacıyla kurulmuş bir örgüttür.

* Meksika’da, 2024 yılında yapılacak olan seçimler için Partido Acción Nacional (PAN) -  [Milliyetçi Hareket Partisi], Partido de la Revolución Democrática (PRD) Demokratik Devrim Partisi] ve Partido Revoluciónario Institucional (PRI) - [Kurumsal Devrimci Parti] ortak koalisyon kararı aldı.

* Venezuela Petrol Bakanı Tareck El Aissami, Venezuela’nın “dünyadaki tüm enerji şirketleriyle üretim, ihracat, sözleşmeler ve anlaşmalar imzalamaya hazır olduğunu” belirterek, 120 ülkeye birden açık işbirliği ve yatırım yapma teklifinde bulunduklarını açıkladı.

* Hollanda’nın sömürge ülkesi Curacao’nun Mali İstihbarat Birimi; bankacılık sektöründe 2015, 2016 ve 2019 yıllarında olağandışı işlemlerde  artış (toplam 113.170) tespit edildiğini ve bunun detaylı bir şekilde araştırılıp soruşturma altına alınacağını açıkladı.

* Uruguay Turizm Bakanlığı, 2022 yılsonu itibarı ile ülkeye gelen turist sayısının bir önceki yıla göre yüzde 95 arttığını ve bunun da, ülke turizm tarihindeki son 10 yılda kaydedilmiş en yüksek düzey olduğunu açıkladı.

* Kolombiyalı-Lübnanlı şarkıcı Shakira Isabel Mebarak Ripoli’nin “Out of Your League” adlı parçası, YouTube’da 63 milyon kez izlenerek ilk 24 saatte en çok dinlenen Latin şarkısı unvanını kazandı.

PAZAR

* Peru Devlet eski Başkanı Pedro Castillo yandaşları ile güvenlik güçleri arasında 7 Aralık 2022’den bu yana yaşanmakta olan çatışmalar nedeniyle hükümet; başkent Lima’nın yanı sıra Apurímac, Cusco, Puno kentleri ile Madre de Dios, Mariscal Nieto, Tahuamanu ve Tambopata eyaletlerinin tamamında 30 günlük OHAL ilan etti.

* Meksika’da yılın ilk iki haftasında işlenen kasıtlı cinayet sayısı 1003’e ulaştı.

* Meksika hükümeti, bugünden itibaren ülkede, tütün promosyonu yapılmasını ve sigaraların satış mekanlarında teşhirini yasaklama kararı aldı.

* El Salvador Devlet Başkanı Nayib Bukele, Miss Universe 2023’ün, kendi ülkelerinde yapılacağını duyurdu.

* 2022 yılsonu verilerine göre, Latin Amerika’yı oluşturan (9’u sömürge statüsünde olmak üzere) 42 ülkenin toplam nüfusu 656 milyon 5 bin’e ulaştı.

Alejandro Iñarritu’nun hikayesi:

Meksika’nın başkenti Ciudad de México’da, 1963’te doğar Iñarritu. 2001-2011 arasında yedi kısa film yöneten Iñarritu’nun ilk uzun metraj filmi 2000 yapımı “Amores Perros” (“Köpekleri Sever”) oldu. Türkiye’de “Paramparça Aşklar ve Köpekler” adıyla gösterime giren film, prömiyerini Cannes Film Festivali’nde yaptı ve Eleştirmenler Haftası Büyük Ödülü’nü kazandı. Sonrasında uluslararası arenada film, toplamda 30 ödül kazandı. 2003 yılında “21 Gramos”u (“21 Gram”), 2006’da “Babel”i çekti. “21 Gram”da Sean Penn, En İyi Erkek Oyuncu Ödülü’nü alırken, “Babel”; Cannes Film Festivali başta olmak üzere birçok uluslararası ödül kazandı. Iñarritu’nun bir sonraki filmi, 2010 tarihli “Biutiful” (“Güzel”) oldu. Javier Bardem, En İyi Erkek Oyuncu Ödülü’nü alırken, film de Yabancı Dilde En İyi Yabancı Film, En İyi Özgün Senaryo ve En İyi Yönetmen ve Akademi ödüllerini kazandı. 2014’te vizyona giren “Birdman or The Unexpected Virtue of Ignorance” (“Kuşçu ya da Cehaletin Beklenmedik Erdemi”) Akademi Ödülü’ne layık görüldü. 2016 yapımı “The Revenant” (“Diriliş”) ile 88. Akademi Ödülleri’nde En İyi Film, En İyi Yönetmen, En İyi Erkek Oyuncu (Leonardo Di Caprio) ve En İyi Görüntü Yönetmeni ödüllerini kazandı. 2017’de ise, bir sanal gerçeklik enstalasyonu olan “Flesh and Sand”a (“Et ve Kum”) imzasını atan Iñarritu’nun bu eseri, Cannes Film Festivali’nde gösterilen ilk sanal gerçeklik enstalasyonu oldu. Iñarritu, 2019 yılında 72. Cannes Film Festivali’nde Jüri Başkanı olan ilk Latin Amerikalı olma unvanının da sahibi. 2018’de kendisiyle yapılan bir röportajda ona şu sorulur: “20. Yüzyılın sinema alanında montaj dehası Sergei Eisenstein idi. Sizin için de ’21. Yüzyılın montaj dehası’ deniyor. Buna dair ne söylersiniz?” Iñarritu soruya şöyle cevap verir: “Deha mıyım bilmiyorum. Ama montajın gerçekte ne olduğunu, nasıl yapılması gerektiğini ben, Yılmaz Güney’in ‘Yol’ filmini izledikten sonra anladım.” Dört Oscar ödüllü film yapımcısı, senarist, yönetmen ve besteci Alejandro González Iñarritu, üretmeye devam ediyor.