Latin Amerika’nın Nabzı: Uyuşturucu, faili meçhul, diplomasi, direniş, her şeye rağmen hayat
Latin Amerika'da geçen hafta Cayman’lı bilim insanı John Paul Clarke yeşil havacılık uçuşunun yaratıcısı oldu. Meksika ise, ihtiyaç olmadığı için Devlet Haber Ajansını kapattı.
(10-16 Nisan haftası)
PAZARTESİ
* Arjantin ile Çin arasında giderek yakınlaşan ilişkilerden rahatsız olan ABD yönetimi, Arjantin üzerinde baskı kurma amaçlı planlarını açıklayınca, Arjantin hükümeti bunu Latin Amerika’da ABD merkezli yeni bir soğuk savaş başlangıcı olarak tanımlayıp kınadı.
* Meksika’nın Morelia kentinde bir grup kukuletalı kişi, park halindeki altı aracı ateşe verip kaçtı.
* Perulu yerli halklarından Asháninka’ların lideri Santiago Camilo Contoricón Antúnez, Río Tampo kentindeki evinde uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti.
* Peru’nun Huánuco kentinde bir otobüsün kaza yapması sonucu 10 kişi öldü, 25 kişi de yaralandı.
* Haiti’nin başkenti Port au Prince’de organize suç örgütleriyle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada üç polis öldü.
* Venezuela Ticaret Odası Başkanı Roman Frolenko, Rusya’ya yapılan kahve ihracatını geçen yıla göre daha da artıracaklarını açıkladı.
SALI
* Kolombiya Devlet Başkan Yardımcısı Francia Márquez için “Afro soyundan gelen bir maymundur o” dediği ve komünistleri de öldürmek gerektiğini söylediği için Luz Fabiola Rubiano’ya, mahkeme tarafından “ifade özgürlüğünün sınırlarını aşması nedeniyle” kamu hizmetlerinden üç ay mahrum edilmesi kararı verdi.
* Brezilya, bugün başlayan ve Cuma gününe dek devam edecek olan ve Latin Amerika’nın güvenlik endüstrisindeki en büyük iş fuarı olarak kabul edilen 23. Uluslararası Güvenlik ve Savunma Fuarı’na ev sahipliği yapıyor.
* Peru’nun başkenti Lima’ya bağlı Santiago de Surco Belediye Meclisi, sokakta araba ön camlarını silme işinin yasaklanması ve buna izin veren şoförlere para cezası verilmesi kararını onayladı.
* Küba Merkez Bankası, 2020’den beri yasak olan, bankalarda nakit ABD Doları mevduatının yeniden serbest bırakıldığını açıkladı.
* Ekvador Cumhuriyeti’nin Esmeraldas kentinde bulunan bir balıkçı limanında altı balıkçı öldürüldü. Yetkililer bunun bir narkokriminal infaz işi olduğunu söylüyor.
* Şili Parlamentosu, ülkede haftalık çalışma saatinin toplam 40 saate düşürülmesini onayladı.
* Saint Kitts ve Nevis Adaları’nın Saint Kitts adasında beklenmedik şekilde bir dolu fırtınası yaşandı. Ölü ve yaralının olmadığı fırtına, maddi hasara neden oldu.
ÇARŞAMBA
* Perulu yerli halklarından Asháninka’ların lideri Santiago Camilo Contoricón Antúnez, Río Tampo kentinde bulunan evinde Pazartesi günü uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetmişti. Bugün, Merkez Selva Yerli Halkları Bölgesel Derneği, Antúnez’in katili bulunana kadar Satipo kentinde kara ve su yollarını abluka altına aldı.
* Kolombiya Ulusal Polis Generali Henry Sanabria’nın, 28 Mart’ta basına verdiği bir röportajda LGBTIQ üyelerine yönelik aşağılayıcı ifadeleri ve ek olarak, büyük operasyonlara çıkmadan önce, polislere şeytan çıkarma ayini yaptırdığını açıklaması, ülkede tepkilere neden olmuştu. Bugün, Devlet Başkanı Gustavo Petro, Sanabria’nın görevden alındığını duyurdu.
* Bolivya’nın başkenti La Paz’da, eğitim için daha yüksek bütçe talep eden öğretmenlerle polis arasında çatışma çıktı. Birçok eğitmen gözaltına alındı.
* Honduras Devlet Başkanı Xiomara Castro “Ulusal Güvenlik Planı 2” adlı bir proje kararnamesini imzaladı. Söz konusu kararname, ülkede faaliyet gösteren organize suç örgütlerine karşı, hükümetin sert önlemler alması ile ilgili.
* Kolombiya Savcılığı, Narkotrafik’ler üzerine araştırmalar yapıp makaleler yazan gazeteci Daniel Coronell’i 2017’de tehdit eden Devlet eski Başkanı Álvaro Uribe Vélez’i, mahkemede ifade vermeye çağırdı.
* Şili’de suçlu olduğu iddia edilen birini yakalamak için hareket eden güvenlik görevlileriyle söz konusu kişi arasında çıkan çatışmada yakalanmaya çalışılan kişinin yanı sıra, üç polis de hayatını kaybetti.
* Nikaragua hükümeti, körler tarafından tanımlanabilecek tipte fatura basılması kararı verdi.
* Meksika Ulusal Antropoloji ve Tarih Enstitüsü'nden arkeologlar, Meksika'nın Yucatán yarımadasında bulunan Chichén Itzá arkeolojik sit alanında, Maya Top Oyunu’nda kullanılan, futbola benzer, üzerinde tam bir hiyeroglif buluna bir Taş İşaretleyici keşfettiler.
PERŞEMBE
* Kolombiya’nın Cauca kentine bağlı Toribío belediyesinin La Pila kırsalında yaşayan yerli halk, suçsuz bir kişiyi gözaltına almak için gelen 16 ordu mensubunu rehin aldı. Sonrasında ordu yetkilileriyle yapılan görüşmeler sonucu askerler serbest bırakıldı ve aranan kişi hakkındaki suçlamalar düşürüldü.
* Peru İçişleri eski Bakanı Daniel Urresti Elera, Kasım 1988’de gazeteci Hugo Bustíos’un öldürülmesinin sorumlularından olduğunun açığa çıkmasının ardından 12 yıl hapse mahkum oldu.
* Brezilya devlet Başkanı Luiz Lula da Silva, yaptığı bir konuşmada “dolar kullanmayı bırakıp kendi para birimlerimiz üzerinden ticaret yapmalıyız” dedi.
* Meksika Temsilciler Meclisi, Ay ve diğer gök cisimlerini “öncelikli gelişme alanları” olarak kabul eden bir yasayı onayladı.
* Ekvador Cumhuriyeti Güvenlik Bakanı Diego Ordoñez görevinden istifa etti.
* Arjantin’in başkenti Buenos Aires’te, Sovyet kozmonot Yuri Gagarin anısına bir fotoğraf sergisi açıldı.
* Arjantin Sağlık Bakanlığı, 28 Mart’ta, ülkede dang humması nedeniyle beş kişinin öldüğünü ve 9.000’i aşkın vakaya rastlandığını açıklamıştı. Bakanlık bugün de hummadan ölenlerin toplam sayısının 14’e ve vaka sayısının da 28.235’e yükseldiğini açıkladı.
* Kübalı şair ve yazar Eduardo Rafael Heras León, 82 yaşında hayatını kaybetti. Leon, 2014 Ulusal Edebiyat Ödülü sahibiydi.
CUMA
* Brezilya Devlet Başkanı Luiz Lula da Silva, Çin’e yaptığı ziyarette Devlet Başkanı Xi Jinping ile görüştü. Lula, görüşme sonrasında “Brezilya’nın Çin ile ilişkilerini geliştirmesine kimse engel olamaz” dedi.
* Meksika’da faaliyet gösteren Pasifik Karteli’nin fentanil laboratuvarlarının yöneticileri olduğu iddia edilen César Osvaldo ve José Julián, güvenlik güçlerince yakalandı.
* Meksikalı yetkililer, Veracruz eyaletine bağlı Nuevo Teapa’da bir otoyol üzerinde terk edilmiş bir kamyon içinde 209 göçmen buldu.
* Ekvador Cumhuriyeti’nin Guayaquil kentinde sabaha karşı üç ayrı yerde patlama gerçekleşti. Ulusal Polis, ölü veya yaralının olmadığı patlamaların şüphelisi olarak bir kişinin gözaltına alındığını açıkladı.
* El Salvador Devlet Başkanı Nayib Bukele’nin ülke çapında organize suç örgütlerine karşı başlattığı savaştan ilham alan Restless Games Studio şirketi, bir vidoe oyunu yaratıp piyasaya sürdü.
* Honduraslı tarihçi, şair, yazar ve gazeteci Mario Hernán Ramirez, 89 yaşında hayatını kaybetti. Ramirez, ulusal ve uluslararası 10 ödülün sahibiydi.
CUMARTESİ
* Meksika Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador, Devlet Haber Ajansı Notimex’in bugün itibarı ile kapandığını, çünkü hükümete özel bir haber ajansına artık ihtiyaç olmadığını açıkladı.
* Meksika Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador, bundan sonra ülkenin tüm sınır güvenliğinin ordu tarafından kontrol edileceğini söyledi.
* Brezilya Devlet Başkanı Luiz Lula da Silva, Birleşik Arap Emirlikleri'ne yaptığı ziyarette; ABD’nin, Ukrayna dahil dünyada yaşanan savaşları teşvik etmeyi bırakması gerektiğini söyledi.
* Ekvador Cumhuriyeti hükümeti, mayıs ayı içinde Çin ile bir serbest ticaret anlaşması imzalayacağını açıkladı.
* Arjantin ile IMF, ülke tarihinde yaşanan en kötü kuraklık nedeniyle, aralarında varılan ekonomik programın koşullarını hafifletme konusunda anlaştı.
PAZAR
* Meksika’nın Cortazar kentinde bulunan La Palma tatil beldesinde silahlı yirmi kişi, aralarında üç çocuğun da bulunduğu yedi kişiyi öldürüp kaçtı.
* Uruguay’da son 20 yılda mahkum sayısı üçe katlandı ve 15.000’e ulaştı. Her 1000 Uruguay vatandaşından dördü hapiste ve bu oranla Uruguay; Latin Amerika’da 1., dünyada 12. sırada yer alıyor.
* Arjantin’in Río Negro eyaletine bağlı Bariloche kentinde Fernando Alvez Ferreira adlı bir kişi, çocuklarının taşıyıcı annesi olan Eduarda Santos’u öldürdüğünden dolayı müebbet hapis cezasına çarptırıldı.
*Jamaika’da, Facey Commodity Ltd. şirketinin 17 çalışanı, 160 milyon dolarlık zimmete para geçirme davasından dolayı tutuklandı. Şirketin diğer 13 çalışanı ise kaçak durumda.
*İngiltere’nin sömürge ülkesi Cayman’lı bilim insanı John Paul Clarke, ABD merkezli Universal Hydrogen şirketinin hidrojen yakıt hücresi tahrikini kullanan ilk yeşil havacılık uçuşunun yaratıcısı oldu.
*Venezuela, Çin’in Ay araştırma projesine katılmaya davet ettiği ilk ülke oldu.
*Peru’nun And Dağları bölgesinde arkeologlar 500 yıl önceye tarihlenen bir İnka yapı kompleksi keşfettiler.
Juan Bermejo de Triana’nın hikayesi:
İspanya Krallığı, Cristophoro Colombus’un mürettebatından karayı ilk gören denizciye, hayatı boyunca her yıl 10 bin gümüş para verileceğini ilan etmişti. Tam 71 gün süren zorlu deniz yolculuğunun ardından, La Pinta’nın gece nöbetçisi olan Juan Rodríguez Bermejo de Triana, 12 Ekim 1492 Cuma sabahı saat 02.00’da karayı ilk gören denizci oldu. İspanya’nın Sevilla kentinin Triana kasabasında 1469’da doğan, 23 yaşındaki Bermejo de Triana, sadece karayı görmenin değil, 10 bin gümüşlük büyük ödülün de sahibi olmanın sevinciyle ardı ardına “¡Tierra!.. ¡Tierra!.. ¡Tierra a la vista!” (“Kara!.. Kara!.. Kara göründü’..”) diye haykırırken; daha 41 yaşında olmasına rağmen romatizmadan gıcırdayan gövdesiyle kamarasından çıkan Colombus, filosundaki üç karavelanın (La Pinta, La Niña ve Santa María) üç güvertesinde birden sevinçle zıplayıp duran, birbirlerine sarılan, gözyaşlarına boğulan mürettebatına bir süre buz gibi gözlerle bakıp, sonunda sert bir hareketle elini havaya kaldırıp herkesi sustururak “ben karayı dört saat önce görmüştüm zaten. Ve Tanrı’dan sonraki şahitlerim de işte burada bulunan Guttieriez ve Sanchez’dir” dedi. Triana dahil, mürettebattan hiçbir gemici; eskinin acımasız korsanı, yeninin Krallığın ‘Özel Koruması’ altındaki “Okyanus Amirali” sıfatlı kaptanına ve eliyle işaretlediği gökteki ve yerdeki ‘şahitleri’ne karşı çıkmaya cesaret edemedi. Günlüğüne “Tanrı beni, Yuhanna Vahyi’nde söz ettiği yeni cennet ve yeni dünyaya Mesih tayin etti” diye yazan koyu dindar Colombus (ki, Cristophoro “Mesih Taşıyıcı” anlamına gelir) bugünkü Bahama Adaları (ki, adanın yerlileri olan Taíno’lar buraya, kendi dillerinde “Guanahani” diyorlardı) olan bölgede, bugün “Watling Adası” olarak adlandırılan yerde karaya ayak bastığında, yanında getirdiği Rodrigo de Escobedo adlı noterin de onayıyla, öldüğü güne dek Hindistan sandığı bu topraklara Tanrı ve Krallık adına el koyduğunu ilan eder. Colombus ve mürettebatının gerçekleştirdiği tüm bu ritüelleri çıt çıkarmadan ve şaşkınlıkla karışık bir hayranlıkla izleyen Taíno’lar ise; gemilerinin içinden atlarının üzerinde çıkan bu adamların, bu ilk Conquistador’ların (Fatih Sömürgen’lerin) efsanelerinde anlatılan ve yüzlerce yıldır bekledikleri tanrılar olduğunu sanmışlardı. Aynı gün; Hümanizma’nın son, Rönesans’ın ilk temsilcilerinden sayılan, geometri ve perspektif üzerine iki kitap yazan ressam Piero della Francesca, İtalya’da, doğduğu yer olan Borgo Santo Sepolcro’da kör bir adam olarak ölür. Ve sonraki on yıllar boyunca, Latin Amerika’dan İspanya’ya, günümüz karşılığıyla 600 milyar dolarlık altın, gümüş ve güherçile akar. Ve sonraki on yıllar boyunca, keşfedildiği zamanlarda 75 milyon olan Latin Amerika’nın yerli nüfusu; açlıklar, kıyımlar ve salgın hastalıklar sonucu 5 milyona kadar düşer. Juan Rodríguez Pérez de Avecedo Bermejo de Triana ise, ailesini yaşatmak adına denizciliğe devam eder ama en nihayetinde; 1535 yılında, Endonezya’nın Maluku Adası’nda, kendini asarak intihar eder.