Latin Amerika’nın Nabzı: Uyuşturucu kartelleri, Aymara yerlileri ve sarhoş papağanlar
Latin Amerika'nın gündeminde geçtiğimiz hafta uyuşturucu kartelleri, 8 Mart Dünya kadınlar günü kutlamaları, seller ve suikastler vardı. Bir de meyve yiyip sarhoş olan papağanların öyküleri...
(6 - 12 Mart Haftası)
PAZARTESİ
* Peru’da, Devlet Başkanı Dina Boluarte’nin istifasını talep eden protestocular ile polis arasında çıkan olaylarda 10'u polis, toplam 26 kişi yaralandı. 7 Aralık 2022’den bu yana devam eden gösterilerde ölü sayısı 66’ya ve yaralı sayısı da 1800’e ulaştı.
* Meksika’da Kongre’nin eski üyelerinden Alexis Sánchez García ve yedi yaşındaki oğlu, Veracruz’da silahlı saldırıya uğrayarak öldüler.
* Ekvador Cumhuriyeti’nin başkenti Quito’da; Dominik Cumhuriyeti, Ekvador Cumhuriyeti, Kosta Rika ve Panama devlet başkanları bir araya gelip Alianza para el Desarrollo en Democracia (ADD) - [Demokraside Kalkınma İttifakı]’nın 6. Toplantısını gerçekleştirdi. Toplantıda; ekonomik işbirliği, güvenlik, yönetişim ve eğitim konuları ele alındı.
* Brezilya’da, şu ana dek 71 kişiyi öldürdüğü kesinleşen ama bu sayının 100’ü aşabileceği düşünülen, seri katil Pedro Rodrigues Filho, São Paolo’da saklandığı evde, kimliği belirsiz iki kişi tarafından vurularak öldürüldü.
* Paraguay Devlet Başkanı Mario Abdo Benítez ve İçişleri Bakanı Federcio González, Hava Kuvvetleri’nin 100. kuruluş yıldönümü için düzenlenen etkinlikte, Lugue kentindeki Ñu Guasu hava üssünün üzerinden askeri bir uçaktan paraşütle atladılar.
SALI
* Meksika’nın Veracruz eyaletindeki Cosamaloapan-La Tinaja otoyolunda terk edilmiş bir kamyonda 343 göçmen bulundu.
* Peru Savunma Bakanlığı, Ilave Nehri’ni geçmeye çalışan altı askerin boğularak öldüğünü açıkladı.
* Ekvador Savunma Bakanlığı, Peru ordusunun sınır bölgesinde yasadışı madencilikle mücadele amacıyla orada bulunan makine, vb. teçhizatı top atışına tuttuğunu açıkladı.
* Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro, Kolombiya Dışişleri Bakanı Álvaro Leyva’yı başkent Caracas’ta ağırladı. Görüşme, iki ülke arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi üzerine yoğunluk kazandı.
* Uruguay’ın başkenti Montevideo’nun Polis Şefi Mario D’Elía, başkent elektrik santal merkezinde çalışan 24 kişiden 10’unun personel yeterlilik ve davranış sorunu göstermeleri nedeniyle görevden alındığını açıkladı.
ÇARŞAMBA
* Dünyanın hemen tüm ülkelerinde olduğu gibi, Latin Amerika ülkelerinde de 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü kutlamaları gerçekleşti.
* Meksika Senatosu, kamusal alanlarda kadınlara yönelik cinsel tacizin suç sayılmasını onayladı.
* Arjantinli futbolcu Lionel Messi’nin eşi Antonella Rocuzzo’nun, Rosario kentindeki akrabalarına ait ev ve işyerine, geçen hafta Cuma günü, Narkokriminal örgütler tarafından ardı ardına silahlı saldırılar düzenlenmiş, örgüt üyelerinin, bir süpermarketin kapısına “Messi te está esperando. El alcalde Pablo Javkin tampoco puede salvarte. Porque él también es un traficante de drogas” (“Messi seni bekliyoruz. Belediye Başkanı Pablo Javkin de seni kurtaramaz. Çünkü o da bir uyuşturucu kaçakçısı”) yazılı pankart asmalarının ardından, Arjantin Güvenlik Bakanı Anibal Fernández, basına yaptığı açıklamada “bunlarla 20 yıla yakındır mücadele yürütüyoruz ama sadece yılın başından bu yana 64 kişiyi öldürdüler. Ve görüldü ki; bu son mesajlarıyla beraber, onlar kazandı” demişti. Bugün, Devlet Başkanı Alberto Fernández, ordu ve federal güçlerin Rosario kentine gönderildiğini, durumun kontrol altına alındığını duyurdu.
* Şili Kongresi, güvenliğin yeter düzeyde olmaması nedeniyle Arauco ve Bio Bío eyaletlerinde OHAL uygulamasını 19. kez 15 günlüğüne uzatma kararı aldı. Bu eyaletler 270 gündür OHAL altında yaşıyor.
* Şili’de Santiago de Chile Havaalanı’na giren ağır silahlı 12 saldırganı, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne bağlı korumalar geri püskürttü.
* Kolombiya Ulusal Koruma Birimi Müdürü Augusto Rodríguez, başkent Bogotá’da bir konuşma sırasında saldırıya uğradı. Saldırıdan yara almadan kurtulan Rodríguez, bunu yapanların, kurum içinde mafyalaşmış bir çete olduğunu söyledi.
* Ekvador Cumhuriyeti’nin Chone eyaletinde etkili olan yağışlardan dolayı üç kişi öldü, 2.000 aile evlerini terk etmek zorunda kaldı.
* Peru Eğitim Bakanı Oscar Becerra, eğitim hakkındaki kısıtlamalar nedeniyle yerli halklardan Aymara kadınlarının çocuklarıyla beraber protesto gösterisi düzenlemesine dair “hayvanlar bile çocuklarını böyle teşhir etmiyor” dedi.
PERŞEMBE
* Şili’de, General Augusto Pinochet’nin 1973-1990 arası askeri diktatörlüğü döneminden kalma tüm lekelerin silinmesi adına, ülkede yeni bir anayasa çalışması başlatılıyor. Ülke, Anayasa Konseyi’nin 50 üyesini seçmek için 7 Mayıs’ta seçime gidecek.
* Arjantin’de Buenos Aires Federal Adalet Odası, Devlet Başkan Yardımcısı Cristina Fernández de Kirchner’e 1 Eylül 2022’de düzenlenen silahlı saldırının faillerinin yargılanmasına karar verdi.
* Brezilya, ABD’nin yoğun baskısına rağmen, iki İran savaş gemisinin geçen Pazartesi günü Río de Janeiro kıyılarına yanaşmasına izin vermişti. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, bu durum karşısında Brezilya’ya yaptırım uygulanıp uygulanmayacağının henüz netleşmediğini söyledi.
* Brezilya’nın São Paolo kentinde, bir restoranın üzerinde bulunan otopark çöktü ve dört araç restoranın ortasına düştü. Olay sırasında restoranın tenha olması nedeniyle ölen ya da yaralanan olmadı.
* Brezilya’nın Piedade sahilinde yüzmekte olan 15 yaşındaki bir kız çocuğuna köpekbalığı saldırdı. Kızın, çevredekiler tarafından hayatı kurtarıldı ama sol kolu koptu.
* Honduras Devlet Başkanı Xiomara Castro, imzaladığı bir kararnameyle, ülkede ertesi gün hapı kullanımını suç olmaktan çıkardı.
CUMA
* Meksika’nın San Luis Potosi eyaletine bağlı Villa de Ramos kentinde ordu mensupları ile Kartel üyesi olduğu tahmin edilen bir grup arasında çatışma çıktı. Söz konusu çatışmada bir asker ve altı Kartel üyesi hayatını kaybetti.
* Bolivya’nın El Alto kentinde kansere karşı radyofarmasötikler için bir üretim merkezi faaliyete geçti. Merkez, Bolivya Nükleer Enerji Ajansı adına Rus nükleer teknoloji şirketi Rosatom tarafından inşa edildi.
* Brezilya’nın Jandaia do Sul kentinde bir okul otobüsüne trenin çarpması sonucu iki öğrenci öldü, dört öğrenci yaralandı.
* Brezilya’da köle emeği koşullarında işçi çalıştıran Aurora, Garibaldi ve Salton şarap imalathaneleri, işçilere verdikleri zararın karşılığı olarak toplam 7 milyon Brezilya Reali (1 milyon 350 bin ABD doları) tazminat ödeyecek.
* Ekvador Cumhuriyeti Ulusal Polisi, Cañar eyaletindeki bir postanede kavrulmuş kobayların içinde 3.977 doz kokain hidroklorür ele geçirdi.
* Ekvador Cumhuriyeti ile Kolombiya sınırı arasındaki bölgede 24 saat içinde 4500’ü aşkın sismik sarsıntı tespit edildi.
* Kolombiya’da, başkent Bogotá’nın yanı sıra, Bucaramanga, Cúcuta ve Medellin kentlerinde de hissedilen 5,9 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi.
CUMARTESİ
* Kolombiya hükümeti ile Ejército de Liberación Nacional (ELN) - [Ulusal Kurtuluş Ordusu] arasında Venezuela’nın başkenti Caracas’ta 22 Ocak’ta olağanüstü bir toplantı gerçekleşmişti. Toplantının ardından hükümet ve ELN ortak bir bildiriyle, 13 Şubat’ta Meksika’da tekrar bir araya gelerek, ateşkesin şartları üzerine masaya oturacaklarını açıklamıştı. 13 Şubat’ta başlayan görüşmeler bugün tamamlandı. Kolombiya Devlet Başkanı Gustavo Petro, ELN’yi “silahlı isyancı örgüt” olarak tanıyan bir kararı imzaladı ve görüşmelerin “silahlı çatışmaya çözüm bulmayı amaçladığını” açıkladı. Bu anlaşmanın adı da “Meksika Anlaşması” olarak belirlendi.
* Kolombiya Ulusal Polisi’nin Norte de Santander bölgesinde kurulan Transit ve Ulaştırma Müdürlüğü’nün kontrol noktasına, kimliği belirsiz kişilerce silahlı saldırı düzenlendi. Saldırıda üç polis ve bir sivil yaralandı.
* Peru Kongresi, Yargı’ya, Devlet eski Başkanı Pedro Castillo’nun eski bakanlarının ülkeyi terk etmesini yasaklaması talimatı verdi.
* Arjantin güvenlik güçleri; Rosario kentinin ilk sırada yer alan Narkokriminal baronu Esteban Lindor Alvarado’nun, Ezeiza hapishanesinden helikopterle kaçışını engellediler.
* Paraguay güvenlik güçleri, ABD’nin Paraguay Büyükelçisi Marc Ostfield’i tehdit ettiği iddia edilen Eduardo Raúl García Bobadilla’yı tutukladı.
* ABD Federal Soruşturma Bürosu (FBI), yaklaşık iki hafta önce ABD-Meksika sınırını yasal şekilde geçen üç ABD’li kadının, bugün itibarı ile resmen kaybolmuş olduğunu açıkladı.
* Uruguaylı bir öğretmen ve sendikacı olan Ivonne Passada Leoncini, 66 yaşında hayatını kaybetti. Leoncini; antioligarşik, antiemperyalist, ırkçılık karşıtı Fachada Amplia (Geniş Cephe) üyesiydi.
PAZAR
* Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro, bugün yaptığı konuşmada “ABD’nin Latin Amerika ve Karayip halklarının iyiliği için sunabileceği hiçbir şey yok” dedi.
* Brezilya’da, Cessna 182 RG tipi özel bir uçak, Belo Horizonte kenti yakınlarındaki Carlos Prantes Havaalanı çevresinde bulunan birkaç evin üzerine düştü. Kaza sonrası pilot ölürken, yanında bulunan kızı da ağır yaralandı.
* Ekvador Cumhuriyeti Devlet Başkanı Guillermo Lasso’nun Coronavirüs testi pozitif çıktı. Lasso güvenlikli bir yerde bakıma alındı.
* Meksika Hayvanat Bahçeleri, Yetiştiriciler ve Akvaryumlar Derneği, Sinaloa eyaletindeki Ostok Barınağı ile işbirliği halinde, 200 kaplan, 50 aslan ve 25 leoparı, Hindistan’daki bir kurtarma ve koruma merkezine transfer edecek.
* Meksikalı aktör Ignacio López Tarso, 98 yaşında hayatını kaybetti. Ulusal Güzel Sanatlar Enstitüsü Tiyatro Sanatı Okulu’ndan mezun olan Tarso, oynadığı filmlerin yanı sıra, kurduğu Özerk Tiyatro Topluluğu ile de tanınıyordu.
Lori (Geveze) Papağan’ların hikayesi:
Günümüzden yaklaşık 350 milyon yıl önce, tüm karalar birleşik ve tek bir kıtaydı. Kıtanın ismi, tarihçilerin adlandırmasıyla “Pangea” idi. Aradan 150 milyon yıl geçtikten sonra, yani günümüzden 200 milyon yıl kadar önce Pangea ayrışmaya başladı. Bu ayrışma sırasında, bugünün Latin Amerikası bir uca, Avustralyası ise bir başka uca savruldu… Avustralya’nın Northern Lands (Kuzey Toprakları) Eyaleti’nin başkentinin adı Darwin’dir. Ve Eylül sonlarına doğru Darwin’de yağmurlar başlar. Bu yağmurlar başlamadan hemen önceki dönem ise “sarhoş papağanlar mevsimi” olarak adlandırılır ve boşa değildir bu adlandırma. Bu mevsimde Lori (Geveze) cinsi papağanlar, göç yolları üzerinde bulunan ağaçlardan yedikleri fermente meyveler nedeniyle, kentin en büyük caddesi olan Darwin Caddesi’ne sarhoş bir halde ardı ardına düşmeye başlarlar. Yerel halk, her göç yıldönümü gerçekleşen bu olaya alışkındır. Darwin Caddesi sakinleri ve bunlara ek olarak, sırf bu olayı görmek için kim bilir nerelerden oraya gelen turistler, papağanların düşüşünü izler. Düşüş bittikten sonra da onları teker teker avuçlarına alır ve epey bir zaman önce, özellikle onlar için kurulmuş olan yakındaki bir hayvan hastanesine götürür, orada ayılmalarını beklerler bu sarhoş papağanların. Ayıldıkları/uyandıkları zaman da teker teker salarlar papağanları gökyüzüne. Ve papağanlar, uzun göç yolculuklarına asıl o zaman başlar… Doğal ortamları, bol yağmurlu orman alanları olan Lori Papağan’larının evrimsel üst ata soyu olan “Psittaculidae” familyasına ait papağanlar ise, çok uzun zamanlar önce; Latin Amerika’da, Amazon Yağmur Ormanları’nda yaşardı.