Macron’dan Papa’ya Ukrayna için arabuluculuk önerisi Avrupa basınında

Övgü Pınar

ROMA - Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron geçen hafta Vatikan’ı ziyaretinde Papa Francesco’ya bir teklifte bulundu. Ukrayna’da ateşkes sağlanması çabaları kapsamında Papa’dan Rusya ve ABD liderleriyle görüşmesini, yani yeni bir müzakere masasında arabuluculuk yapmasını istedi.

Resmi olarak, Katolik yardım kuruluşu Sant’Egidio’nun 23-25 Ekim’de düzenlediği ‘’Barış Çığlığı’’ etkinliği için Roma’ya gelen Macron, 24 Ekim’de Vatikan’da Katolik Kilisesi lideri Papa Francesco ile görüştü. Macron, Paris’e dönüşünde Fransa basınına Papa ile görüşmesinin içeriğini açıkladı.

Le Point dergisine konuşan Fransa Cumhurbaşkanı, Papa’yı ‘’Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Rus Ortodoks Kilisesi lideri Patrik Kirill'in yanı sıra ABD Başkanı Joe Biden'ı araması için teşvik ettiğini’’ söyledi. Macron, Ukrayna'da barış sürecini desteklemek için ABD'nin de müzakere masasına gelmesine ihtiyaç olduğunu, Papa Francesco’nun Biden ile ‘’gerçek bir güven ilişkisine’’ sahip olması nedeniyle etkili olabileceğini savundu.

Yine Fransa’da yayımlanan L'Obs dergisinin internet sitesinde Macron’un Roma ziyaretiyle ilgili bir haberde de bu teklifin arka planında akılda tutulması gereken unsurlar yer aldı. L’Obs, ‘’Şubat ayında Ukrayna'daki çatışmaların başından bu yana Emmanuel Macron, başta ABD Başkanı Joe Biden olmak üzere diğer Batılı liderlerin aksine Rus mevkidaşı Vladimir Putin ile görüşmeye devam etmeyi kendine görev edindi’’ hatırlatması yaptı.

RUSYA'DAN AÇIK KAPI

Macron’un Papa’ya bu önerisine Rusya’dan ilk aşamada olumlu denilebilecek bir yaklaşım geldi. Rus haber ajansı Tass, İngilizce sitesinde 25 Ekim’de ‘’Moskova, Vatikan ve Washington'un Ukrayna krizine ilişkin görüşmelere olası katılımını memnuniyetle karşılıyor’’ başlıklı bir haber yayımladı. Haberde şu ifadeler yer aldı:

‘’Rusya Devlet Başkanlığı Sözcüsü Dmitry Peskov, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Papa Francesco ve ABD yönetimini Ukrayna konusunda olası çözümler bulmak amacıyla görüşmelere dahil etme önerisinin Moskova tarafından memnuniyetle karşılandığını söyledi.
Peskov, ‘’Amaç olası bir çözümse, bunu [Macron'un önerisini] olumlu bir öneri olarak değerlendirebiliriz’’ dedi.’’

Öte yandan Peskov Ukrayna yönetiminin Ekim başında, Rusya lideri Putin ile masaya oturmaya karşı kararnamesine atıfla ‘’Rusya her türlü iletişime açık, ancak Ukrayna'nın görüşmelerin yeniden başlatılmaması kararı üzerinden yola çıkmalıyız’’ dedi. Rusya'nın ‘’tüm bu konuları Amerikalılar, Fransızlar ya da Papa ile görüşmeye hazır olduğunu’’ söyledi.

VATİKAN İHTİYATLI AMA HAZIR 

 Macron’un Papa’yı aracı kılma niyetinin Vatikan’da nasıl karşılandığı ise İtalya basınından okunabilir.

 La Repubblica gazetesi 26 Ekim’de ‘’Ukrayna-Rusya: Papa'nın adamları arabuluculuk için çalışıyor. Vatikan'ın dar yolu’’ başlıklı bir haberle konuyu analiz etti. Repubblica, Vatikan diplomasisinin yaklaşımını şöyle özetledi: ‘’Sonuçların somut olasılıkları konusunda ihtiyatlı, Kremlin'e karşı bir miktar şüpheci, ancak denemeye hazır.’’ Gazete, zayıf bir ihtimal bile olsa savaşa son verecek müzakereleri canlandırmak için Vatikan’ın ‘temkinli de olsa hareket ettiğini’’ yazdı.

Haberde, Vatikan hiyerarşisinde 2. sırada olan başbakan konumuna denk gelen Devlet Sekreteri Kardinal Pietro Parolin’in şu sözlerine de yer verildi:

‘’Rus hükümet sözcüsü ‘Papa da dahil olmak üzere diyaloğa açık olduklarını’ söyledi. Ancak şu ana kadar bu sözlerin ne anlama geldiğini, nasıl bir temele sahip olduğunu ve nasıl bir gelişme gösterebileceğini bilmiyoruz. Göreceğiz, inceleyeceğiz… Neler yapılabileceği üzerinde düşünüyoruz.’’

Parolin, La Repubblica’nın bahsettiği ihtiyatlı yaklaşımına rağmen şunları da ekledi:

‘’Elbette daha önce de birçok kez söylediğim gibi biz mümkün olan her şeyi yapmaya açık ve müsaitiz. Ufak da olsa bir açılım olursa bundan kesinlikle faydalanacağız.’’

İtalyan haber ajansı Nova da, ismini vermediği kaynaklara dayandırdığı haberinde ‘’Papa Francesco, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'a Rusya ve Ukrayna arasında arabuluculuk yapmak için genel olarak hazır olduğu mesajını verdi’’ diye yazdı.

ABD-KÜBA MÜZAKERELERİ 

Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un Papa Francesco ile görüşmesinde gündeme getirdiği bu olasılığın somut adımlar getirip getirmeyeceğini, dahil edilmek istenen tarafların yaklaşımını görmek için zamana ihtiyaç var. Ukrayna işgali sonrası da Rusya yönetimi ile iletişimi sürdüren Macron’un bu önerisinden Moskova’nın önceden haberi — hatta belki de bu girişimde bir rolü — var mıydı; bu önerinin somutlaşması Türkiye’nin arabuluculuk çabaları için ne anlama gelir gibi soruların yanıtları da zamanla netleşecek.

 Fakat La Repubblica’nın analizindeki şu satırlar kayda değer:

 ‘’Bir çatışma çıkmaza girdiğinde, her iki taraf için de onurlu bir çıkış bulma ihtiyacı ortaya çıkabilir ve hiçbir tarafın taviz veriyor gibi görünüp itibar kaybetmemesini sağlamak için üçüncü bir aktörün, hatta çatışmada doğrudan çıkarı olmayan ahlaki bir otoritenin, müdahalesi anahtar rolü oynayabilir. Örneğin 2014 yılında ABD-Küba ilişkilerinde buzların çözülmesinde, iki müzakere ekibinin Papalık Sarayı'nın konuğu olarak anlaşmaya son şeklini vermesinde yaşanan buydu.’’