Marmara depremi kapıya dayandı: Dar sokaklar İstanbul'u yakacak
Uzmanlar olası İstanbul depreminin şehirde asayiş sorunlarını da beraberinde getireceğini düşünüyor. Her 100 liralık verginin yüzde 46’sını karşılayan şehirde deprem başka bir yıkımın da habercisi.
DUVAR - İstanbul 1999 yılından beri büyük depremini bekliyor ya da tüm uyarılara rağmen görmezden gelmeye çalışıyor. Maraş merkezli ve 11 ilde yıkıma neden olan felaketler depremi tekrar gündemimize taşıdı. Peki beklenen İstanbul depreminin gerçekleşmesi halinde başta Türkiye'nin en büyük metropolü olmak üzere tüm ülke nasıl etkilenecek?
İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümü'den Prof. Dr. Gürsel Sunal ve Prof. Dr. H. Serdar Akyüz 7 soru ve iki farklı bakış açışıyla işin 'teknik' tarafını değerlendirirken gazeteci Bahadır Özgür de İstanbul depreminin ekonomik 'faturasını' çıkardı.
'MARAŞ VE İSTANBUL'U KARŞILAŞTIRMAK DOĞRU DEĞİL'
Maraş’ta meydana gelen deprem sonrası ‘ikiz deprem’ ya da kuvvetli artçılar da konuşulan konulardan biri. Marmara için böyle bir şey ihtimal dahilinde mi?
Prof. Dr. H. Serdar Akyüz: Maraş depremleri ile Marmara Denizi’nde beklenen olası deprem(ler)i karşılaştırmak doğru değil. Maraş’ta bir günde gerçekleşen iki deprem, birbirinin devamı olmayan farklı fay kolları üzerinde oldu. İkinci deprem tabii ki birinci depremin tetiklenme alanı içindeydi fakat uzantısında değildi. Marmara Denizi'nde kırılmayı bekleyen fay parçaları ise birbirinin devamı niteliğinde. Bunların tek bir depremde kırılması veya bir kısmının kırılıp geri kalan kısmının birkaç saat veya birkaç yıl içinde kırılması da mümkün.
Diğer bir olasılık ki, bu olasılığı Maraş depremleri ile karşılaştırmak mümkün. Kuzey koldaki kırılmayan parçaların, kırılması halinde güney kolda biriken enerjiyi tetiklemesi ve kırmasıdır. Bunun mümkün olup olmadığını söylemek için güney kolun deprem tarihçesi hakkında sağlıklı verilere ihtiyaç var. Ancak bu konuda henüz elimizde yeterli veri bulunmuyor.
'MARAŞ HATAY HATTI, MARMARA'YA GÖRE 3-4 KAT UZUN'
Prof. Dr. Gürsel Sunal: Hatay ile İstanbul'da olabilecek deprem karşılaştırıldığında önemli farklar ifade edilebilir. İstanbul'da olacak deprem, hemen hemen her ~250 yılda üzerinde 7 ve üzeri bir deprem üreten çeşitli parçalara ait Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFZ) ve kıracağı Marmara parçası hemen hemen iyi biliniyor.
Hatay'ı, Marmara depreminden ayıran en önemli yönlerden biri de kırılma aralığının KAFZ depremlerine göre 3-4 kat daha uzun olması.
Maalesef insan hafızası, bu geniş aralıklı depremleri yeni nesillere aktaramıyor. 1999 depreminde oluşan artçılar, depremin büyüklüğünün altındaki büyüklüklerde ve sık olarak başlamış ancak zamanla küçülerek seyrekleşmeye başladı. Ancak artçılar 2 seneye yakın sürdü. Son Gölyaka depremi ise (İzmit) uzak ara bir artçı olarak düşünülebilir.
Hatay ve Maraş depremleri ise bir birilerine yakın olmaları nedeniyle birbirlerini etkiler nitelikte. O nedenle çok karmaşık bir artçı davranışına sahipler. Antakya-Maraş kesiminde de artçıların 2 yıl kadar orta ve küçük ölçekte oluşması bekleniyor.