Carolyn Collins Petersen

DUVAR - İlk insanlar Mars’a ulaştığında, büyük ihtimalle bir süredir orada bulunan ya da daha önceden iniş yapan yerleşimcilerin kurduğu yaşam alanlarında hayatlarını sürdürecekler. Netice itibariyle, şayet insanlar Mars’a kitlesel biçimde yerleşeceklerse, kendi kendilerine yeterli olmaları gerekecek.

Avustralya’nın Melbourne kentinde bulunan Swinburne Üniversitesi’nden bir grup araştırmacı da işte bunu gerçekleştirmenin yollarını arıyor. Amaçları, Mars kentlerine gereken malzemelerin üretilmesine yönelik çözümler oluşturmak amacıyla gezegende bulunan kaynakları yerinde kullanmak.

Araştırmacılar, Mars’ta kullanılmak üzere yalnızca gezegende bulunan malzemeleri kullanarak metal üretme önerisini ortaya attılar. Bu, farklı bir gezegende metal üretimi üzerine odaklanan, türünün ilk örneği niteliğindeki ayrıntılı bir araştırma. Araştırmanın, Ay’da kurulacak koloniler için de farklı etkileri olacak.

İHTİYAÇLAR NEDEN MARS’TA ÜRETİLMELİ?

Peki, Dünya’da bol miktarda varken neden Mars’ta metal, özellikle de demir üretelim? Bu, bir ekonomi ve ulaşılabilirlik meselesi. Dünya’dan uzaya araç göndermek pahalı bir iş. Dünya’nın yerçekiminden kurtulmanın bedeli, her kilogram başına birkaç bin dolardan yaklaşık 60 bin dolara kadar çıkabilir.

Şayet bu yük, Mars’a giden insanları ve malzemeleri içeriyorsa, bu miktar süratli bir şekilde harcanabilir. Şüphesiz, gidecek ilk araçlar insanların Kızıl Gezegen’de yaşamak için ihtiyaç duydukları her şeyi barındıracak. Yiyecek, oksijen ve benzeri şeyler taşıyacaklar. Buna karşın, uzun vadeli koloniler ve bilim üsleri kurmak için, geleceğin tercih edilen yaklaşımının yerinde kaynak kullanımı olduğu bariz şekilde ortada. Hem daha ucuz hem de uzun vadede daha sürdürülebilir bir yaklaşım. Ve Mars, geleceğin yerleşimcilerinin kullanması için gereken kaynaklara sahip.

Düşündüğünüzde, Mars’ta kurulacak bir koloninin oksijen üretmek, su toplamak, besin yetiştirmek ve yakıt üretmek için evlere, laboratuvarlara ve ekipmana ihtiyacı olacak. Bazı plastikler karışımın bir parçası olarak yararlı olsa bile yerleşimcilerin ihtiyaç duyacağı şeylerin büyük kısmı metallere ulaşmayı gerektirir. Ve onları Dünya’dan taşımak her zaman için mümkün olmayacaktır. Bununla birlikte, en azından kısa vadede asteroit madenciliğinin kalıcı bir çözüm olması da muhtemel görünmüyor. Kısacası, 'yerel' olmak en doğru çözüm.

MARS’TA YERİNDE KAYNAK KULLANIMI

Avustralya’daki Swinburne Teknoloji Üniversitesi’nde profesörü olan Akbar Rhamdhani ve ekibi, Mars’ta metal üretmenin yollarını aramaya başladılar ve kısa süre önce fikirlerini içeren bir makale yayınladılar.

Temelde, Kızıl Gezegen’deki metal birikintilerinin mevcudiyetini hesaba katmadan, Mars atmosferinden işlenmiş havayı, yüzeyden toplanan tozu ve depolanmış güneş ışığını kullanacak ve metalik demir üretmek doğrultusunda bir yöntem oluşturacak bir süreç geliştirdiler.

Güneş enerjisi bu “eritme” işlemi için gereken ısı kaynağını sağlarken, soğutulmuş CO [karbonmonoksit] gazından karbon elde ediliyor. Buradaki CO gazı, Mars atmosferindeki oksijen üretiminin bir yan ürünü. Mars’ta yapay yollarla oksijen üretilebileceğini epeydir biliyoruz. Mars Perseverance adlı gezginin gerçekleştirdiği ‘Mars Oksijeni Yerinde Kaynak Kullanımı Deneyi’ (MOXIE) bunu zaten hayata geçirdi. Bu araç, insanların bu gezegende ihtiyaç duyacağı oksijeni üreten ekipmanların bir prototipi.

Bu kaynakların yanı sıra MOXIE’den sağlanan sonuçlar hesaba katıldığında, Rhamdani’nin ekibi, MOXIE tasarımını temel alan bir oksijen üretim tesisiyle eşleştirilen bir metal üretme işlemi geliştirdi. Bu ortaklık, gereken tüm oksijen ve demiri üretebilir ve ardından Mars kolonisinin altyapısı için gereken metallere dönüştürülebilir.

Rhamdhani, geleceğin Mars yerleşimcileri için yaratılan teknolojinin pek çok kullanım imkânına vurgu yapıyor. “Mars’a daha fazla insan yerleştirilmesi görevini ve gelişimini desteklemek için -Dünya’dan reaksiyon malzemesi getirmeden- kaynakları gerçekten de yerinde kullanan bir metal üretim süreci geliştirmek istiyoruz” diyor. “Eğer her şeyi Dünya’dan başlatmak için para harcamak zorunda kalmadan, Mars’ta büyük bir şey (büyük uydular, mars kolonileri, yakıt ikmal depoları ve daha fazlasını) inşa etmek istiyorsanız, bu fazlasıyla değerli bir süreç olabilir.”

CSIRO PROJESİNİN BİR PARÇASI

Ekip için bir sonraki aşama, Avustralya’nın ulusal bilim ajansı olan Commonwealth Bilimsel ve Endüstriyel Araştırma Örgütü (CSIRO) ile işbirliğine dayanan bir girişim olacak. Teknolojiyi daha fazla geliştirecekler ve bu, Mars’ın ötesinde de pek çok fayda sağlayabilir.

Swinburne Uzay Teknolojisi Enstitüsü Direktörü Alan Duffy’nin aktardığı kadarıyla, bu araştırma, Mars’ta olduğu kadar Ay’da da yerine getirilecek görevleri temel alan daha büyük bir CSIRO projesinin bir parçası.

“Bunu mümkün hale getirmek için Ay ve Mars’taki kaynakların kullanılması gerekecek” diyor. “NASA’nın Kızıl Gezegen’de yürüyen astronot hayalini biraz daha mümkün kılmak için Swinburne’ün kaynak çıkarma ve işleme konusundaki uzmanlığını ve endüstriyel ortaklıklarını kullanıyoruz. Bu araştırma, metal işleme alanında küçük bir adım olsa da Dünya dışı insanlığın inşası için dev bir sıçrama yaratabilir.”

Kaynak: Universe Today

Çeviren: Tarkan Tufan