Meclis’te güç tartışması: Teoride gücü arttı!

ANKARA - Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Meclis Başkanlığı’nın 2021 yılı bütçesi görüşüldü. Muhalefet partileri cumhurbaşkanlığı sisteminde Meclis’in işlevsizleştiğini savunurken, Meclis Başkanı Mustafa Şentop “Bu sistem hem yasama hem de denetim bakımından parlamentonun gücünü teorik olarak artıran bir sistemdir, pratikte de buna imkân veren bir sistemdir” dedi.

MECLİS-İ VALA BU MECLİS’TEN DAHA YETKİLİYDİ

Meclis Başkanlığı bütçesi üzerinde söz alan CHP Konya Milletvekili Abdüllatif Şener yeni sistemde yasama sürecine cumhurbaşkanlığının da ortak hale geldiğini söyledi, bunun demokratik yapıyı tahrip ettiğini söyledi. Sistemin idareyi yürütmeyi de denetlenemez hâle getirdiğine vurgu yapan Şener, “Yasama yetkisi elinden alınmış, denetim yetkisi elinden alınmış sıfıra çıkmış bir Meclis. Ben samimi söylüyorum, Tanzimat Meclisi olan Meclis-i Vâlâ’nın yetkileri bugünkü Meclisten fazlaydı” dedi. Sistemdeki en büyük sorunlardan birinin de Cumhurbaşkanı'nın bir partinin genel başkanı olması olduğunu belirten Şener, “Bu Meclis özgürlüğünü, özerkliğini, yasama organı olma ve denetim organı olma vasfını koruyacak, sürdürecekse, bütün partiler anlaşalım, Cumhurbaşkanı'nın genel başkan olamayacağı hükmünü anayasaya koyalım” önerisinde bulundu.

HDP’Lİ PAYLAN’DAN ŞENTOP’A: KENDİNİZİ GÜÇLÜ HİSSEDİYOR MUSUNUZ?

HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan da Cumhurbaşkanlığı Sistemi’ni eleştirdi, Meclis Başkanı'na, "Kendinizi güçlü hissediyor musunuz? Gerektiği yerde ayağa kalkıp fren olabiliyor musunuz?" diye sordu. Haklarında kesinleşmiş hüküm olduğu gerekçesiyle 3 milletvekilinin milletvekilliğinin düşürülmesi nedeniyle Meclis Başkanı'nı eleştiren Paylan, “Bir siyasi operasyon var; yargıyı bir sopa olarak kullanıyor, yargı eliyle muhalefeti sindirmeye, susturmaya çalışıyorlar. Bu noktada Meclis'in milletvekillerine, muhalefete sahip çıkması gerekirken siz bu siyasi operasyonlara yol verdiniz” dedi.

ROMA’NIN 2 BİN YIL GERİSİNDEN GİDİYORUZ

İYİ Parti Ankara Milletvekili Durmuş Yılmaz da birbiriyle ilgisi olmayan düzenlemelerin “torba kanun” olarak Meclis’e getirilip çıkarılmasını eleştirdi. Roma Döneminde “torba kanun yasağı”na dikkat çeken Yılmaz, “Eğer bu gidişle, bu tempoyla, bu yöntemle torba kanun yapmaya devam edersek bu sistem bir yerde tıkanacak. Maalesef, üzülerek söylüyorum, Roma’nın 2 bin yıl gerisinden gidiyoruz” diye konuştu.

MECLİS’İN GÜCÜ TEORİK OLARAK ARTTI

Meclis Başkanı Mustafa Şentop, görüşmelerin sonunda sorulara yanıt verdi. Yeni sistemin parlamentonun gücünü teorik olarak artıran bir sistem olduğunu söyleyen Şentop, seçmenin parlamento çoğunluğu ile yürütme organı cumhurbaşkanlığı için ayrı tercihlerde bulunabileceğine dikkat çekti. Yeni sistemde iki ihtimal, iki seçenek olduğunu belirten Şentop, bunları şöyle açıkladı:
“Cumhurbaşkanı’nın partisi Mecliste de çoğunluktaysa o zaman zaten bu denetim mekanizmaları aynen parlamenter sistemde olduğu gibi arzu edilen şekilde çalışmayabilir fakat ikinci bir şans var, önceki sistemde olmayan bir şans bu. Parlamento çoğunluğunun cumhurbaşkanının partisinden farklı oluşması. Böyle bir durumda bu sistem hükûmeti, siyasi iktidarı, cumhurbaşkanının çalışmasını zorlaştıracak şekilde güçlü bir denetim mekanizması kurma imkânına sahip. Parlamentonun gücünü artıran bir sistemdir ama buradaki sorun şuysa, 'Burada kararlar istediğimiz gibi çıkmıyor', o sayısal bir problemdir. Kararlar sayısal çoğunlukla alınır. Bu sayıları millet belirliyor. Dolayısıyla bu sistem hem yasama hem de denetim bakımından parlamentonun gücünü teorik olarak artıran bir sistemdir, pratikte de buna imkân veren bir sistemdir.”

ŞENTOP: YÜZDE 100 İNANIYORUM

Şentop’un bu sözleri üzerine CHP Konya Milletvekili Şener, “İnanıyor musunuz?” diye sordu. Şentop, “İnanıyorum, tabii ki, yüzde 100. Sizin Abdüllatif Şener olduğunuza inandığım kadar inanıyorum” yanıtı verdi.

KHK SINIRSIZ, CBK SINIRLI

Meclis Başkanı Şentop, Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ile yasamaya ortak olunduğu eleştirilerini de reddetti. Parlamenter sistemde Bakanlar Kurulu’na verilen Kanun Hükmünde Kararname yetkileriyle birçok alanda düzenleme yapılabildiğine dikkat çeken Şentop, Cumhurbaşkanlığı Kararname (CBK) çıkarma yetkisinin ise sadece yürütme alanı ile ilgili, sınırlı olduğunu söyledi. Şentop, “Benzer ülkelerle mukayese edildiğinde bizim kararname meselesi cumhurbaşkanına birincil derecede yasama imkânı vermiyor, cumhurbaşkanlığı kararnamesini normlar hiyerarşisinde kanundan altta bir yerde konumlandırıyor. Anayasa Mahkemesi'nin denetimi de var, onunla da kalmamışız Anayasaya açıkça uygulanmayacağını eğer kanuna aykırıysa da söylemişiz” dedi.

SORU ÖNERGELERİNE CEVAP ARTTI

Soru önergelerinin cevaplanma oranının da bir önceki döneme göre arttığını söyleyen Şentop, “27’nci Dönemde cevaplanma oranı yüzde 64,57, parlamenter sistemin olduğu 26’ncı dönemde bu oran yüzde 45,4” açıklamasını yaptı.
Yanıtların yetersizliğiyle ilgili şikayetleri de değerlendiren Şentop, “Görülmekte olan bir davayla ilgili yargı yetkisinin kullanılmasıyla ilgili soru sorulamaz”, “Soruların kısa, gerekçesiz, kişisel görüş içermeyen, kişilik ve özel yaşama ilişkin konular içermeyen mahiyette olması gerek” düzenlemelerini hatırlattı.

LİNK NEDEN VERİLİYOR?

Milletvekilleri, soru önergelerine link verilerek cevap verilmesine de tepki gösterdi. Şentop, “En çok şikâyet edilen 'link veriliyor' var ya; link niye veriliyor? İçtüzük soru sorulmayacak konularda, 'Başka kaynaktan kolayca öğrenilebilecek konularda soru sorulamaz' diyor. Yine tek amacı istişare sağlamak olan, mesela 'Şu konuda ne düşünüyorsunuz?' diye sorular var. Bunlar istişare amaçlı sorular” dedi.

ÖNERGE İADE ORANI DÜŞTÜ

Şentop bazı soru önergelerinin 'kaba ve yaralayıcı' olduğu gerekçesiyle iade oranlarının da geçmiş yıllara göre düştüğünü söyledi. Soru önergelerinin 23’üncü dönemde yüzde 7,86, 24’üncü dönemde yüzde 6,93, 26’ncı dönemde yüzde 8,6 oranında iade edildiğini anlatan Şentop, 27’nci dönemde bu oranın yüzde 1,36 olduğunu söyledi.